ورزش با اعتیاد چه می‌کند؟
پژوهشی با عنوان "جایگاه ورزش در پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر" انجام شده که نتایج آن نشان می‌دهد عوامل اجتماعی، ورزشی، خانوادگی و فردی، به ترتیب در اولویت دانشجویان برای پیشگیری از اعتیاد بودند.
جایگاه ورزش در پیشگیری از اعتیاد
در نگاه کلی و بر اساس نظر عموم کارشناسان و متخصصین، پیشگیری، بهترین راه برای مقابله با اعتیاد به موادمخدر است و در پژوهش حاضر، عوامل ورزشی (اجتماعی- ورزشی) و (فردی- ورزشی) و غیرورزشی (خانوادگی، اجتماعی و فردی)، از دیدگاه دانشجویان در زمینه پیشگیری از سوءمصرف موادمخدر بررسی شد.
نتایج نشان داد که عوامل اجتماعی، ورزشی و سپس خانوادگی و فردی به ترتیب عوامل مهم از نظر دانشجویان برای پیشگیری از اعتیاد محسوب می‌شوند، این موضوع با مدنظرقراردادن سن جوانی، دوری از خانواده و بودن در جمع دوستان، به ویژه با توجه به اینکه داده های پژوهش حاضر از بین دانشجویان ساکن در خوابگاه جمع آوری شده بودند، بسیار اهمیت دارد.
با این حال بین عوامل فردی- ورزشی در پیشگیری از اعتیاد و سن نیز رابطه مثبت و معناداری مشاهده شد که می‌تواند ناشی از اطلاعات و درک بیشتر دانشجویان با سن بیشتر از شرایط دانشجویی و قابلیت ورزش در پیشگیری از اعتیاد در عوامل فردی باشد؛ همچنین بین عوامل اجتماعی-ورزشی و سن رابطه‌ای مشاهده نشد و بین سن و عوامل اجتماعی، فردی و خانوادگی مؤثر در اعتیاد، رابطه مثبت و معناداری گزارش شد.
درواقع در پژوهش مذکور قابلیت ورزش در پیشگیری از سوءمصرف موادمخدر، از نظر دانشجویان تأیید شد و دفتر مبارزه با موادمخدر و پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد نیز این موضوع را به صورت توصیفی تأیید کرده است.
نگاه سازمان ملل به جایگاه ورزش
دفتر مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد از ورزش به عنوان منبع رشد و تکامل انسان یاد می‌کند و بیان می‌کند که مردم از دوران باستان ورزش می‌کرده‌اند. درطول زمان، بسیاری از انواع ورزش‌ها ایجاد شده‌اند که شامل ورزشهای انفرادی، تیمی، ورزشهای سازمان یافته غیررسمی، ورزشهای سازمان‌یافته و حرفه‌ای هستند. انواع ورزش‌ها می‌توانند به روش‌های مختلف اثر مثبتی بر افراد و جوامع داشته باشند؛ برای مثال، ورزش می‌تواند فرصتی برای بازی و سرگرمی، رقابت، رهایی از خستگی با ایجاد زمان آزاد، بهبود جامعه‌پذیری به‌وسیله معرفی قوانینی که باید رعایت شوند، همکاری با دیگران برای رسیدن به هدف، به چالش کشیدن محدودیت‌های انسانی، اندازه گیری (سنجش) خود، ایجاد و غلبه بر خطرها، کشف محدودیت‌های فردی، ایجاد موقعیت دوستی و تقویت روابط با دیگران، شناخت بهتر بدن خود، به دست آوردن درآمد، تجربه غرور، ابراز توانایی و استعدادهای فردی، تقویت صلح در سطوح محلی و بین‌المللی، حفظ فرم بدنی، به دست آوردن یا کاهش وزن بدن، به دست آوردن و حفظ سلامت روانی، یادگیری نحوه احترام به دیگران، به اشتراک گذاری اهداف مشترک با دیگران، توسعه وفاداری، تعهد و پشتکار، پیشبرد ارزش‌های فرهنگی، تمرین مهارت‌های زندگی مانند مدیریت خشم و کاهش استرس باشد.
به چه مسائلی باید توجه کرد؟
بر اساس این پژوهش همچنین می توان عنوان کرد که ایجاد محیط بازی، سرگرمی، شاداب و آزاد ازطریق ورزش (ترشح هورمون های شادی آور در ورزش، اندورفین و غیره)، انجام ورزش های مختلف با حداقل تأکید بر برد و باخت و تأکید فراوان بر مشارکت ورزشی و لذت بردن از آن اهمیت بسیار بالایی دارد و همچنین اجتماعی کردن، ایجاد دوستی و آموزش همکاری با دیگران از طریق پیروی و احترام به قوانین ورزشی ازطریق انجام ورزشهای همگانی که با قوانین اندک می‌توانند در این زمینه کارساز باشند (پیاده‌روی، کوهنوردی و غیره) از موارد بسیار مهم است.
تلاش در مقابل محدودیت‌های عملکرد انسانی، به چالش کشیدن قابلیت‌های خود، کشف محدودیت‌های فردی در ورزش، نشان دادن استعدادها و شایستگی‌های فردی و کشف اعتماد به نفس از طریق ورزش، بهبود وضعیت جسمانی و بدنی فرد، تناسب اندام، حفظ یا کاهش وزن، حفظ یا کسب سلامت روانی مناسب، کاهش استرس و کنترل آن، کاهش خشم و پرخاشگری، کاهش اضطراب، کاهش انزوا و گوشه‌گیری، انجام ورزش‌هایی مانند یوگا برای تمرکز و تمدد اعصاب، انجام ورزش ایروبیک برای ایجاد ریتم و هماهنگی بین ذهن و جسم و ارائه آموزش‌های ورزشی به افراد در سنین مختلف برای مشارکت حداکثر در ورزش‌ها از دیگر مسائل مهمی است که باید به آن اشاره کرد.
گفتنی است پژوهش مذکور بین 200 دانشجو در سنین 18 تا 32 سال با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته ارزیابی انجام شده است و نشان می‌دهد که جایگاه ورزش در پیشگیری از سوءمصرف موادمخدر، از دیدگاه دانشجویان از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است.
