علل استرس سالمندان و راه‌های کنترل آن
فاطمه عرفانیاظهار کرد: یکی از مشکلات در دوران سالمندی استرس است که مانند هر دوره دیگر زندگی ممکن است فرد را درگیر کند.
وی تپش تندتر و شدیدتر از حالت عادی قلب، فشارخون بالا، دست‌ها، پاهای سرد و مرطوب، افزایش تعداد و سرعت تنفس، احساس خستگی، سیاهی رفتن چشم، احساس گزگز در انتهاها، سردردهای تنشی، سایش دندان ها روی هم، لرزش دست ها و دردهای عضلانی، مشکلات گوارشی (کاهش اشتها، حالت تهوع، نفخ شکم، استفراغ، سوزش معده، یبوست و گاهی اسهال) و مشکلات ادراری (کاهش حجم ادرار و افزایش تکرر ادرار) را از جمله نشانه های استرس در سالمندان معرفی کرد.
کاردان مامایی مرکز بهداشت شماره یک اصفهان ادامه داد: بی خوابی، کابوس های شبانه، کاهش حافظه، کاهش تمرکز (بی توجهی)، احساس خستگی، ترس و دلهره، کاهش اعتماد به نفس، حواس پرتی، زود عصبانی شدن، ناامیدی، افسردگی، بی نظمی در افکار و گفته‌ها و ناتمام گذاشتن کارها، تصمیم گیری و نتیجه گیری های غلط، گاهی مرتب راه رفتن، زیر لب حرف زدن یا کارهایی را مکرر انجام دادن مثل بازی با دکمه ها یا با انگشت روی میز زدن، کج خلقی و سایر رفتارهای پرخاشگرانه نیز از دیگر علائم استرس هستند.
عرفانی با بیان اینکه بیشتر عوامل استرس زای دوره سالمندی از نوع فقدان و برگشت ناپذیر است، تصریح کرد: از دست دادن فرزند، همسر، بینایی، شنوایی، شغل، موقعیت اجتماعی و... از جمله علل استرس ها هستند که از عهده فرد خارج است.
به گفته این کاردان مامایی زمانی که تعداد استرس ها زیاد و فاصله آنها کم شود، به خصوص مواقعی که به دلیل ابتلا به بیماری های دیگر قوای بدنی نیز تحلیل رفته باشد، آثار مخرب بیشتر می شود.
عرفانی موثرترین و بهترین روش برای مقابله با استرس در دوران سالمندی را تقویت قوای روحی و روانی و به کارگیری روش های سازگاری اعلام کرد.
کاردان مامایی مرکز بهداشت شماره یک اصفهان در توصیه روش های مقابله با استرس گفت: زمانی که به کمک نیاز دارید، از درخواست آن کوتاهی نکنید. همچنین درباره احساسات و نگرانی‌هایتان صحبت کنید و آنها را با دیگران در میان بگذارید.
وی ادامه داد: از خود، اطرافیان و محیط زندگی تان انتظارات واقع بینانه داشته باشید. استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، دندان مصنوعی، سمعک، عینک و... می تواند به شما در انجام راحت تر کارها کمک کند. بنابراین در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.
این کاردان مامایی به سالمندان توصیه کرد: برای مقابله با استرس، ارتباط خود را حتی الامکان با خانواده تان حفظ کنید. سعی کنید ارتباط نزدیک تر و صمیمانه تری با نوه های خود برقرار کنید. علاوه بر اینکه خواندن نماز و دعا در آرامش قلبی و روحی بسیار موثر است.
عرفانی افزود: بهتر است سالمندان خود را در خانه به کاری مشغول کنند. برای مثال وسایل خود را مرتب، آشپزی کنید، چیزی بدوزند و یا خود را با باغبانی یا حیوانات کوچک خانگی سرگرم کنند.
وی توصیه کرد: به هر کاری که مورد علاقه تان است و از آن لذت می برید یا پیش از این وقت انجام آنها را نداشتید، بپردازید.
عرفانی، موسیقی را درمانی مناسب برای استرس معرفی کرد و افزود: موسیقی در درمان و پیشگیری از بیماری ها و تقویت روحیه بسیار کمک‌کننده است، وابستگی عاطفی را افزایش و وابستگی به دیگران را کاهش می دهد، تحمل مشکلات را آسان تر می کند، اعتماد به نفس را بالا می برد و تمایل به ورزش را زیاد می کند. موسیقی انگیزه می دهد، احساسات را برمی انگیزد، محبت ایجاد می کند، به درون نفوذ می کند و به شما لذت می بخشد.
این کاردان مامایی با بیان اینکه برنامه های تلویزیونی می توانند سرگرم کننده و آموزنده باشند، اظهار کرد: اگر می توانید حضوری یا تلفنی و در غیر این صورت با یک نفر دوست یا با اقوام نزدیک صحبت کنید. ارتباط خود را با همسالانتان حفظ و در کارهای گروهی شرکت کنید.
وی پیاده روی را درمانی موثر برای کاهش استرس دانست و گفت: فرهنگسراهای سالمند، مراکز روزانه سالمندی، باشگاه های جهاندیدگان و کلوپ های ورزشی مخصوص سالمندان از جمله مکان هایی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت سالمندان دانست.
عرفانی مطالعه کتاب، ورزش و دوری از سیگار و مواد مخدر را از دیگر راهکارهای مقابله با استرس معرفی کرد و گفت: تمرین های بدنی منظم، علاوه بر آثار خوبی که بر سلامت جسم دارد، سلامت ذهن را نیز افزایش می دهد و در کاهش فشارهای زندگی موثر است. سیگار و موادمخدر بسیار مضرند و کمکی در کاهش استرس نمی کنند.
