هفتمین حضور روحانی در نیویورک؛ کوتاه اما پر ثمر
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران که جهت حضور در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل صبح دوشنبه (به وقت محلی) وارد نیویورک شده بود، شامگاه پنجشنبه پس از 4 روز پر کار، عازم تهران شد.
پیشنهاد تشکیل «ائتلاف امید و هرمز، صلح برای منطقه»
استقبال سران کشورها از «ابتکار صلح هرمز»
حسن روحانی که طی 6 سال گذشته ( از سال92 تا 97) با شعار مبارزه با خشونت در منطقه و جهان به نیویورک می‌رفت و سخنرانی‌هایش پیرامون طرح «جهان عاری از خشونت و افراطی گری» بود، امسال پیش از عزیمت به نیویورک شعار هیئت اعزامی ایرانی به سازمان ملل را «ائتلاف امید و هرمز، صلح برای منطقه» عنوان کرد و گفت: طرحی را در سازمان ملل پیش‌روی جهانیان قرار می‌دهیم که ایران با همکاری کشورهای منطقه امنیت منطقه، خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز را تامین می‌کند و اعلام می‌کنیم حضور نیروهای خارجی برای آب‌راه‌های جهانی، منطقه، امنیت کشتیرانی و نفت مشکل‌زا و خطرآفرین است.
بر همین اساس بسیاری از سران کشورهای دنیا از پیش از حضور روحانی در نیویورک و اعلام جزئیات طرح پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران به دنیا با عنوان «ابتکار صلح هرمز»، اعلام کردند که مشتاقانه منتظر اعلام جزئیات این طرح خواهند بود. در این راستا دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا گفت که آماده است تا با برنامه امنیتی مقامات ایران در خلیج فارس، آشنا شود. صدراعظم آلمان نیز در دیدار خود با رئیس جمهور کشورمان در مورد پیشنهاد ائتلاف امید یا طرح صلح هرمز، گفت که با علاقه مندی این ابتکار را بررسی خواهند کرد و از هر اقدام مدبرانه برای کاهش تنش ها در منطقه حمایت می‌کنند.
روحانی روز چهارشنبه ۳ مهر ۱۳۹8 در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد: بنا به مسئولیت تاریخی کشورم در حفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متأثر می‌شوند به «ائتلافِ امید» یعنی«ابتکار صلح هرمز» دعوت می‌کنم.
رئیس جمهوری هدف «ائتلاف امید» را ارتقای صلح، ثبات، پیشرفت و رفاه کلیه ساکنان حوزه تنگه هرمز، و تفاهم متقابل و روابط صلح آمیز و دوستانه میان آنها عنوان و خاطر نشان کرد: این ابتکار حوزه‌های مختلف همکاری مانند تأمین همگانی امنیت انرژی، آزادی کشتیرانی و انتقال آزادانه نفت و سایر منابع نسبت به کشورهای حوزه تنگه هرمز و فراتر از آن را در بر می‌گیرد.
وی تصریح کرد که «ائتلاف امید» بر پایه اصول مهمی همچون پایبندی به اهداف و اصول ملل متحد، احترام متقابل، منافع متقابل، جایگاه برابر، گفت‌وگو و تفاهم ، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی، خدشه‌ناپذیریِ مرزهایِ بین‌المللی، حل و فصلِ مسالمت‌آمیزِ تمامیِ اختلافات و از همه مهم‌تر دو اصلِ بنیادینِ "عدم تجاوز" و "عدم دخالت در امور داخلی یک‌دیگر" قرار دارد و حضورِ سازمانِ ملل متحد برای ایجادِ یک چترِ بین‌المللی در حمایت از "ائتلاف امید" نیز امری ضروری است.
دیدار با 16 تن از سران کشورها و مقامات نهادهای بین‌المللی
گفت‌وگوی مستقیم با سران تروئیکای اروپا و اعلام انتقاد و اعتراض شدید به آنها
در حاشیه هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، رئیس جمهوری علاوه بر دیدار با امانوئل گوترش دبیرکل سازمان ملل، با سران و مقامات عالی‌رتبه 15 کشور جهان دیدار و گفت‌و گو کرد. از جمله مهم‌ترین این دیدارها، دیدار با صدراعظم آلمان، رئیس‌جمهوری فرانسه و نخست وزیر انگلستان بود.
رایزنی و تبادل نظر درباره اقدامات لازم برای نجات و تداوم برجام از جمله موضوعات مطرح شده در دیدارهای جداگانه روحانی با سران 3 کشور اروپایی بود. رئیس‌جمهوری همچنین در این دیدارها، علاوه بر تاکید بر لزوم مسئولیت پذیری آلمان، فرانسه و انگلیس در قبال انجام تعهدات خود در برجام، اعتراض و انتقاد شدید خود را نسبت به بیانیه مشترک این سه کشور درباره حمله به تاسیسات نفتی عربستان(آرامکو) و اتهام‌زنی آنها به کشورمان مبنی بر اینکه ایران عامل اصلی حمله به تاسیسات نفتی آرامکو است، اعلام کرد. روحانی ضمن ابراز تاسف از بیانیه اخیر سه کشور اروپایی که در عین حال جزو طرف‌های برجام هستند، تصریح کرد: صدور این بیانیه بی اساس در شرایط حساس و پیچیده کنونی به هیچ عنوان سازنده و مفید نبود.
از جمله نکات حایز اهمیت دیدارهای رئیس‌جمهوری با سران تروئیکای اروپایی، حضور آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در محل اقامت حسن روحانی و دیدار با او بود؛ این اولین دیدار مرکل با یک رئیس جمهوری ایران از زمان به قدرت رسیدن او در سال ۲۰۰۵ است. دیدار صدراعظم آلمان با رئیس جمهوری کشورمان از جمله ملاقات‌های از قبل تنظیم نشده‌ای بود که بنا به درخواست طرف مقابل انجام شد.
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز که در بدو ورود روحانی به نیویورک با وی دیدار کرده بود پیش از آغاز دیدار بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان با رئیس جمهوری کشورمان، مجدداً با حضور از پیش برنامه ریزی نشده در محل اقامت روحانی، گفت‌وگویی کوتاه با او و جانسون انجام داد.
رئیس‌جمهوری در ادامه برنامه‌های با سران 4 کشور اروپایی دیگر شامل اسپانیا، سوئیس، سوئد و ایرلند نیز دیدار کرد. در این دیدارها طرفین به تبادل نظر درباره موضوعات دو جانبه و بین‌المللی پرداختند.
رایزنی و تبادل نظر با همسایگان درباره موضوعات منطقه‌ای از جمله اهداف سفر اخیر روحانی به نیویورک بود. رئیس‌جمهوری در این راستا با نخست وزیر پاکستان و رئیس جمهوری عراق به‌عنوان همسایه‌های جنوب‌شرقی و غربی کشورمان دیدار و گفت‌و گو کرد. در دیدار روحانی با عمران خان نخست وزیر پاکستان طرفین در مورد روابط دوجانبه، امنیت مرزی میان دو کشور، مبارزه با تروریسم و بازیابی صلح و ثبات در منطقه به رایزنی و تبادل نظر پرداختند. رئیس جمهوری کشورمان همچنین در دیدار با همتای عراقی خود بر ضرورت تلاش دو کشور برای اجرایی کردن هرچه سریع‌تر توافقات فی‌مابین تاکید کرد.
گفت‌و گو و تبادل نظر درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی با سران کشورهای آسیایی ژاپن، لبنان و هند و همچنین گفت‌وگو درباره موضوعات مورد علاقه با 3 کشور آفریقایی سنگال، اوگاندا و لیبریا از جمله دیگر دستاوردهای سفر اخیر روحانی به نیویورک بود.
دیدار با نخبگان سیاست خارجی و مدیران ارشد رسانه‌های آمریکا
در جریان هفتمین سفر حسن روحانی به‌عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران به نیویورک ، او دیدارهایی گروهی. جداگانه‌ای با نخبگان سیاست خارجی آمریکا و مدیران ارشد رسانه‌های آمریکا انجام داد و طی این دیدارها بر لزوم لغو تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از سوی ایالات متحده آمریکا تاکید کرد.
وی در این دیدارها گفت که تداوم تحریم‌هایی که تحت عنوان فشار حداکثری اجرا شده است، به مثابه پیش شرط‌های عملی آمریکا برای مذاکره است، در حالیکه از نظر ما برای مذاکره، ابتدا هر پیش شرطی باید برداشته شود. روحانی همچنین اظهار کرد: ایران آمادگی دارد در مقابل تصویب برجام و رفع دایمی تمام تحریم‌ها توسط کنگره آمریکا، طرح تصویب فوری پروتکل الحاقی در مجلس ایران به عنوان قانونی دائمی را پیگیری نماید.
مصاحبه با رسانه نزدیک به کاخ سفید
رد شایعات درباره نقش داشتن ایران در بمباران آرامکو
رئیس جمهوری همچنین در مدت زمان اقامت خود در نیویورک با خبرنگارن شبکه‌های تلویزیونی فاکس نیوز و ای‌بی‌سی نیوز آمریکا به‌صورت جداگانه مصاحبه کرد و به بیان دیدگاه‌ها و سیاست‌های کشورمان در موضوعات مختلف پرداخت. روحانی در گفت‌وگو با فاکس نیوز در پاسخ به پرسشی درباره حمله یمنی ها به تاسیسات نفتی عربستان با بیان اینکه «مسأله حمله به یکی از تاسیسات نفتی عربستان، به تجاوز عربستان به یمن برمی‌گردد و طبق منشور سازمان ملل متحد، دفاع مردم یمن از کشورشان، حق طبیعی آنان است» ، تصریح کرد: وقتی 5 سال است که مردم یمن بمباران می‌شوند، آنها هم حق دارند که از خودشان دفاع کرده و به مراکز نفتی سعودی حمله کنند.
وی همچنین در مصاحبه خود با ای‌بی‌سی نیوز در ادامه واکنش به تلاش عربستان و برخی کشورها برای مقصر جلوه دادن ایران ماجرای بمباران آرامکو، اتهامات آمریکا مبنی بر دخالت ایران در حمله به یکی از تاسیسات نفتی عربستان را کاملا بی‌اساس خواند و از آمریکا و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس خواست با توجه به تجهیزات و ماهواره‌هایی که برای رصد منطقه دارند، به جای اتهام زنی، هر مدرکی که دارند اعلام کنند تا دنیا درباره بی‌اساس بودن اتهامات آنها قضاوت کند.
پاسخ به پرسش‌های ۱۷ رسانه بین‌المللی
رئیس جمهور کشورمان در جریان آخرین برنامه خود در نیویورک پیش از عزیمت به تهران ظهر روز پنج شنبه به وقت نیویورک با حضور در جمع نمایندگان رسانه‌های بین المللی، تازه ترین مواضع ایران اسلامی در مسایل منطقه‌ای و بین المللی را تشریح و تبیین کرد و به پرسش‌های آنان پاسخ داد. رئیس جمهوری در این نشست خبری به پرسش‌های ۱۷ رسانه بین‌المللی پاسخ داد.
هفتمین حضور روحانی در نیویورک؛ کوتاه اما پر ثمر
گرچه دولت آمریکا در جریان هفتمین حضور حسن روحانی سازمان ملل در نیویورک به دلیل نگرانی از تاثیر سخنرانی و مصاحبه‌ها و برنامه‌های رئیس جمهوری اسلامی ایران بر افکار عمومی جهان بر خلاف تعهدات صریح این دولت به عنوان میزبان، محدودیت‌هایی برای تردد هیات ایرانی ایجاد کرد و حتی برای مجموعه معاونین دفتر رئیس جمهوری که مسوولیت مدیریت برنامه‌های روحانی را بر عهده دارند و همچنین کل تیم رسانه ای ویزا صادر نکرد، اما سطح و تعداد ملاقات‌های درخواستی از سوی رهبران کشورهای مهم جهان برای دیدار با رئیس جمهور کشورمان و ملاقات‌های انجام شده، طی شش دوره گدشته سازمان ملل بی سابقه بود و همین موضوع نیز بیانگر شکست سناریوهای سیاسی دولت ایالات متحده برای انزوای سیاسی جمهوری اسلامی است.
