چه کسی «دیکتاتور» است؟

روزهای جنجالی مجلس با نزدیک شدن به انتخابات اسفندماه بیشتر نمود پیدا کرده است. جلسه علنی مجلس شورای اسلامی دیروز و در جریان بررسی یک فوریت طرح شفافیت آرای نظام تقنینی با حاشیه‌هایی همراه بود. طرحی که گرچه در نهایت به تصویب رسید، اما بازهم برخی نمایندگان مجلس در حین بررسی آن جنجال برپا کردند.

این بار رئیس جلسه مسعود پزشکیان بود و او هم بعد از علی لاریجانی رئیس مجلس، از سوی یکی از نمایندگان «دیکتاتور» خطاب شد.

زمانی که احد آزادی‌خواه نماینده ملایر از موافقان این طرح اصرار به ادامه دادن اظهاراتش داشت، با تذکر پزشکیان روبه‌رو شد که خطاب به او می‌گفت: «وقت تمام شده است.» اما آزادی‌خواه اصرار داشت همچنان از زمانش باقی مانده است.

ذوالنوری خطاب به پزشکیان: دیکتاتور هستید

از سوی دیگر اصرارهای مجتبی ذوالنوری نماینده برای ارائه تذکر هفتادوپنجی با این جمله پزشکیان روبه‌رو شد که «فوریت چه تذکری دارد؟ وارد نیست.» بعد از آن، پزشکیان از نمایندگان خواست که آرای خود درباره یک فوریت طرح را مطرح کنند، اما فریادها در صحن مجلس پایان نیافت؛ آنقدر که حتی ذوالنوری بر سر پزشکیان فریاد زد: «شما دیکتاتور هستید.»

ذوالنوری حتی بعد از پایان رای‌گیری به جایگاه هیات‌رئیسه رفت و دقایقی با مسعود پزشکیان بحث کرد. در همین حین آزادی‌خواه که به سمت هیات رئیسه رفته بود، فریادزنان به پزشکیان گفت: «وقت ما را گرفتید و نگذاشتید که حرف بزنم.»

پزشکیان به او گفت: «وقت را نگاه کن بعد تذکر بده، تخلف را شما می‌کنید که اضافه حرف می‌زنید، بنشین سر جایت.»

ماجرای اختلاف نظر و تنش بر سرموضوعات مختلف در دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی از ابتدای انقلاب تاکنون پیشینه‌ای طولانی دارد و جنجال‌های سیاسی بسیاری را در رسانه‌ها و فضای مجازی به‌وجود آورده است. مجلس شورای اسلامی از آغاز تشکیل تاکنون، سال‌های پرفرازونشیبی را گذرانده و رویدادهای گوناگونی در دوره‌های مختلف آن به وقوع پیوسته است، به‌طوری که در برخی موارد شاهد غلبه حاشیه بر متن در این نهاد بوده‌ایم.

این اتفاقات از آن رو است که مجلس دربرگیرنده احزاب و طیف‌‌های فکری مختلف است و گاهی تضاد اندیشه و آرای نمایندگان، باعث وقوع تنش و حاشیه‌‌سازی می‌شود که از آن میان می‌توان به نطق‌های ناتمام مهدی بازرگان در مجلس اول و علی مطهری در مجلس نهم اشاره کرد. به نظر می‌رسد درگیری دیروز دنباله و ادامه جروبحث چند روز پیش علی لاریجانی، رئیس مجلس با نصرالله پژمانفر، عضو جبهه پایداری باشد. خیلی‌ها معتقدند لاریجانی موضع مشخصی راجع به جریان اصول‌گرایی که به آن وابسته است مشخص نکرده و این موضوع واکنش پایداری‌ها را به دنبال داشته است.

هفته پیش پس از تصویب کلیات طرح تشکیل وزارت تجارت و خدمات بازرگانی، مخالفان این طرح تذکراتی را مطرح کردند که از جمله این افراد «نصرالله پژمانفر» عضو جبهه پایداری بود. او رئیس مجلس را «دیکتاتور» و «بیشعور» خطاب کرد.

حجت‌الاسلام پژمانفر، نماینده مردم مشهد با فریادهای بلند تذکرات متعددی را به لاریجانی اعلام کرد. این در حالی است که بلافاصله بعد از رای‌ دادن مجلس به طرح تشکیل وزارت بازرگانی، پژمانفر و سیدناصر موسوی لارگانی نماینده فلاورجان به جایگاه هیات رئیسه رفته و اعتراضاتی را علیه رئیس مجلس مطرح کردند که لاریجانی به آنها گفت: «بروید سر جایتان بنشینید و اینجا حق ندارید اعتراض کنید.»

پژمانفر خطاب به علی لاریجانی: دیکتاتور هستید

لاریجانی همچنین در واکنش به اعتراضات پژمانفر در صحن علنی گفت: «آقای پژمانفر! اگر طبق آیین‌نامه تذکری دارید، باید آن را ثبت کرده و منتظر طرح آن باشید.» او خطاب به پژمانفر گفت: «شما عادت کرده‌اید هر جا اعتراضی دارید با فریاد اعتراض‌تان را پیش ببرید. شما واژه‌ای به نام دیکتاتوری یاد گرفته‌اید، در حالی که دیکتاتور شماها در کشور هستید.»

پژمانفر هم خطاب به علی لاریجانی رئیس مجلس گفت: «آقای لاریجانی! شما تریبون یکطرفه راه انداخته‌اید.» لاریجانی در این مجادله در پاسخ به پژمانفر گفت: «تریبون یکطرفه شما هستید که هر چه خواسته‌اید گفته‌اید. در حالی که همه تریبون‌ها دست شماست. مملکت این‌جوری شده که هر چه دلتان خواست به همه می‌گویید و کسی هم چیزی به شما نمی‌گوید. عادت کردید با فریاد کار خودتان را پیش ببرید. ‎

دیکتاتور شمایید که هر کاری و هر حرفی دلتان می‌خواهد در کشور می‌زنید و کسی هم چیزی به شما نمی‌گوید و کاری هم با شما ندارند.»در این میان نادر ‌قاضی‌پور هم خطاب به لاریجانی در دفاع از پژمانفر فریاد زد: «شما نباید مجلس را با هَوای نَفَس اداره کنید. علی لاریجانی هم با طعنه پاسخ داد: «هوای نفس البته!»

لاریجانی که چند دوره‌ای است به نمایندگی از مردم قم (پایگاه و کانون اصلی جبهه پایداری) در انتخابات مجلس کاندیدا می‌شود، یک بار دیگر هم در ۲۲ بهمن ۱۳۹۱ طعم هماوردی با این جریان را چشیده است؛ جایی که عده‌ای با ممانعت از سخنرانی او به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب به پرتاب کفش و مهر نماز نسبت به سوی او اقدام کردند.

پیه پایداری‌چی‌ها به تن لاریجانی

در آن زمان هنگام سخنرانی علی لاریجانی، شعارهایی در مورد مضامین 22 بهمن سر داده شد، اما کم‌کم این سخنرانی توسط گروهی از افراد به صحنه‌ای متفاوت تبدیل شد و شعارها شکل و رنگ جدیدی پیدا کرد. در این میان، مردم حاضر نیز با تصور طبیعی بودن این اتفاق، شعارهایی، نه در حمایت از احمدی‌نژاد یا علیه لاریجانی، بلکه در مخالفت با اختلاف‌افکنی سران، سر دادند. رئیس مجلس در ابتدای سخنان خود بدون توجه به شعارهای حاضران در مجلس، به سخنرانی خود که از قبل آماده کرده و مکتوب بود، ادامه داد. در حالی که رفته رفته بر تعداد شعاردهندگان افزوده می‌شد، صدای لاریجانی به سختی از پشت تریبون شنیده شد. از سوی دیگر، گروهی که ظاهراً پیشتر سازماندهی شده بودند (و در ابتدا نهایتاً 20 نفر بودند ،کم کم تعداد بیشتری از بیرون به آنها فزوده شد)، در حمایت از احمدی‌نژاد شعارهای تندی سر دادند و به سوی لاریجانی، کفش و مهر نماز پرتاب کردند!

مجلس چنین روزهایی را در چهار دهه اخیر، زیاد تجربه کرده است. نطق ناتمام علی مطهری از تنش‌های مشهور دوره نهم خانه ملت به شمار می‌رود. البته این مجلس شاهد درگیری‌های فیزیکی دیگری نیز بوده است.

مجلس دهم و ضرب و شتم

مجلس دهم هم از این ماجراها کم نداشت. درگیری شدید و ضرب و شتم برخی نمایندگان با ولی‌الله سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی بر سر «موسسات» از مهم‌ترین تنش‌های مجلس دهم است. تعدادی از نمایندگان به شدت به ولی‌الله سیف اعتراض می‌کردند که حتی در مقطعی درگیری لفظی میان رئیس کل بانک مرکزی و یکی از نمایندگان ایجاد شد که برخی از نمایندگان با وساطت مانع از درگیری‌های بیشتر شدند و ولی‌الله سیف را به بیرون پارلمان راهنمایی کردند.

سال گذشته هم بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم(CFT) و تصویب آن موضوعی بود که در مجلس شورای اسلامی جنجال به پا کرد. موضوعی که با مخالفت‌هایی همراه بود که در آن نمایندگان مخالف تصویب این لایحه پلاکاردهایی در دست داشتند که روی آن نوشته شده: «به کنوانسیون استثماری رای نمی‌دهیم» اما به‌رغم تلاش نمایندگان مخالف برای ایجاد آبستراکسیون، CFT به تصویب رسید.

با این حال مجلس جای تصمیم‌گیری است؛ این موضوع طبیعی است که تصمیمات می‌تواند تنش‌زا باشد. بنابراین لازم به نظر می‌رسد تا نمایندگان به دور از هر گونه تنشی به درک درستی از جایگاه خود برسند. چراکه این رفتار‌ها با جایگاه مجلس سازگاری ندارد و نمایندگانی که به این روش‌ها متوسل می‌شوند نه شناختی از جایگاه قانون اساسی و نه جایگاه نمایندگی دارند.

آنها که دیگران را دیکتاتور خطاب می‌کنند، خودشان به این لقب شناخته می‌شوند

یک نماینده مجلس شورای اسلامی درباره دیکتاتور خطاب کردن رئیس مجلس می‌گوید: کسانی که این را می‌گویند خودشان در اذهان عمومی متهم به دیکتاتوری هستند ولی پیش‌دستی می‌کنند که بتوانند کارشان را به پیش ببرند.

غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی درباره حواشی اخیر مجلس که برخی نمایندگان روسای جلسه صحن علنی را دیکتاتور خطاب می‌کنند، می‌گوید: هر کسی دیگری را دیکتاتور خطاب می‌کند تا به این ترتیب بتوانند خود را از اتهامات و خطاها تبرئه کنند. چرا که نمی‌توانیم در ایران به طور قاطع بگوییم که چیزی به نام دیکتاتوری داریم. ضمن اینکه باید در نظر داشت تعریف جامع و دقیقی هم از دیکتاتوری وجود ندارد. به طور کلی می‌توانم بگویم که هرکسی می‌خواهد خود را از اتهامات مبرا کند، دیگر را دیکتاتور می‌نامد و این صفت وصله و میخی شده که به هر دیواری می‌خورد.

جعفرزاده ایمن‌آبادی درباره اینکه این نوع ادبیات نمایندگان باعث وهن مجلس شورای اسلامی می‌شود، ادامه می‌دهد: بالاخره نماینده که در گفتن مطلب آزاد است. ولی به نظرم بهتر است که از این الفاظ و القاب استفاده نشود. چرا که شان مجلس شورای اسلامی این نیست که از این ادبیات استفاده کند. او تاکید می‌کند: ما در کشور برای این که شخصی را متهم کنیم، یا بزرگترین دروغ‌ها را به او نسبت می‌دهیم یا این که به او برچسب می‌زنیم که طرف تا مدت‌ها نتواند آن برچسب را پاک کند. خودِ برچسب دیکتاتوری، خودش کلمه‌ای است که انسان را به فکر وا می‌دارد که مبادا آن طرف، دیکتاتور باشد. وگرنه ما که چیزی به نام دیکتاتوری نداریم. دیکتاتوری به طور کلی یعنی کسی که قائل به هیچ قانونی نیست. در حالی که ما مجلسی داریم که طبق آیین‌نامه و قانون اداره می‌شود و مرتب تذکر و اخطار در آن وجود دارد و برای هر نفس کشیدن در آن قانونی وضع شده است. با روال قانونی که در مجلس جریان دارد نمی‌توان آن را دیکتاتوری خواند.

ایمن‌آبادی می‌گوید: دیکتاتوری یعنی اینکه شخصی نهاد یا مجموعه‌ای را با توجه به سلیقه خودش اداره می‌کند و توجهی به قوانین ندارد، در حالی که هیچ کدام از این‌ها نمی‌توانند این ادعا را اثبات کنند.

نماینده رشت توضیح می‌دهد: در صحبت‌های غیر رسمی و دوستانه همکاران نماینده به این دوستان تذکراتی می‌دهد و می‌گویند که این ادبیات در شان یک نماینده مجلس نیست، ولی این که چقدر می‌تواند موثر باشد را نمی‌دانم. باید توجه داشت که این افراد خودشان هم می‌دانند که دیکتاتوری وجود ندارد، ولی برای این که طرف را خلع سلاح کنند، وصله‌ای به آن می‌زنند که نتواند کاری انجام دهد.