صباح زنگنه عصر روز شنبه در نشست بررسی روابط ایران و عربستان که از سوی موسسه آینده پژوهی جهان اسلام برگزار شده بود با بیان اینکه در زمان حمله صدام به کویت، عربستان احساس خطر کرد و بخاطر این احساس خطر تلاش کرد که روابط خود را با ایران گسترش دهد، ادامه داد: تا زمانی که عربستان احساس راحتی داشته باشد و آمریکایی به ریاست ترامپ حامی آن باشد و در رژیم صهیونیستی فردی چون نتانیاهو مسئولیت بر عهده داشته باشد، عربستان به سمت ایران نمیآید. البته یک اتفاقی مثل یمن و تحولات رخ داده در آن میتواند عربستان را به سمتی سوق دهد که معادلات و بازی خود را عوض کند و در مناسبات منطقهای خود تغییراتی ایجاد کند.
وی گفت: عربستان طی سالهای اخیر برای تغییر موازنه قدرت در منطقه در ابتدا حمله به سوریه را سازماندهی کرد و پس از آنکه در آنجا به منافع مورد نظر خود دست پیدا نکرد به یمن حمله کرد و سپس سراغ قطر رفت. این اقدامات ناشی از روحیه هژمون طلبی است که در مقامات آل سعود وجود دارد. آنها تلاش میکنند که از طریق ثروتشان اهرم ثروت را تبدیل به اهرم سیاسی و همچنین اهرم نظامی کنند که نمونه این موضوع را در ارتباط با تعاملاتشان با کشورهایی چون پاکستان، لبنان، افغانستان و برخی از کشورهای آفریقایی میبینیم.
زنگنه با بیان اینکه بعد از روی کار آمدن ترامپ این رفتار از سوی سعودیها تشدید شده و در همین چهارچوب رئیس جمهور فعلی آمریکا هرچه را که عربستانیها میخواستند به آنها داده است، ادامه داد: آنها برای تامین امنیت خود به بیرون از مرزهایشان متکی هستند و این برای آنها گرفتاری ایجاد میکند. مثلا در مورد آمریکا اگر ترامپ در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پیروزی نرسد و دموکراتها بر سر کار بیایند عربستانیها با مشکل روبرو میشوند. اگر نتانیاهو در اسرائیل نتواند دولت تشکیل دهد سعودیها یکی از حامیان منطقهای خود را از دست میدهند.
وی در بخشی دیگر از صحبتهایش با اشاره به تحولات کنونی در یمن تصریح کرد: در حال حاضر یمن به باتلاقی تبدیل شده که عربستانیها نمیتوانند به این زودیها از آن خارج شوند.
این دیپلمات پیشین کشورمان با بیان اینکه ایران در ارتباط با عربستان چندین سناریو در پیش دارد ولی نمیخواهد این سناریوها را بکار بگیرد ادامه داد: ایران مایل نیست که رژیم آل سعود در عربستان سقوط کند بلکه ممکن است عربستانیها چنین تمایلی را در مورد جمهوری اسلامی ایران داشته باشند. ایران مایل نیست که عربستان تجزیه شود ولی عربستانیها چنین تلاشی را در مورد ایران دارند.
زنگنه افزود: عربستان در حال حاضر جایگاه منطقهای خود را از دست داده است و اکنون حتی کشورهایی چون قطر، کویت، عمان و حتی امارات نیز نگران عربستان هستند.
نماینده پیشین ایران در سازمان همکاریهای اسلامی با تاکید بر اینکه ایران مایل است که در منطقه آرامش برقرار شود و رشد و توسعه کشورهای منطقه را در گرو وجود ثبات و آرامش در این منطقه میبیند ادامه داد: ایران به دنبال جنگ نیست. گرچه از جنگ و درگیری فراری نیست و در برابر هر تهاجمی از خود دفاع میکند. این سیاست اصولی ایران است.
زنگنه در بخش پایانی صحبتهای خود با تاکید بر اینکه تنها راه پیش روی عربستان تجدید نظر در سیاستهای منطقهای و در پیش گرفتن عقلانیت جهت تعامل با کشورهای همسایه خود است تاکید کرد: ما باید به این توجه داشته باشیم که نه ما میتوانیم عربستان را عوض کنیم و نه عربستان میتواند ایران را جابجا کند. دو کشور باید با یکدیگر کار کنند.
در این نشست از کتاب گفتارهایی در روابط ایران و عربستان، چالشهای تنش زدایی و امنیت منطقهای تالیف سید حمزه صفوی و مهدیه معدن نژاد رونمایی شد.