نفوذ چینی‌ها در بازار خودرو و موتورسیکلت
حضور فناوری چینی در صنایع کشور بنا به دلایل اقتصادی و البته سیاسی، سابقه‌ای طولانی دارد. بی‌تفاوتی دولت چین نسبت به تحریم‌های آمریکا از یک سو و نقل و انتقال آسان بانکی عمده دلایل همکاری با صنعتگران این کشور است. فارغ از حضور چینی‌ها در صنایع بالادستی کشور، ردپای برندهای چینی را به وضوح می‌توان در صنعت حمل و نقل نیز مشاهده کرد. از قطعات مربوط به مترو و اتوبوس‌های شهری گرفته تا ناوگان سبک و سنگین تجاری. این تنها بخش قابل مشاهده از حضور چین در این صنعت است. بزرگ‌ترین سایه چینی‌ها در پشت پرده و در قسمت قطعات و مونتاژ خودرو است.
صنعت خودرو بعد از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و غرب علیه ایران با شوکی مهیب روبرو شد. شوکی که اگرچه این روزها با فرایند سنگین داخلی‌سازی تاثیری کمتر داشته ولی با این حال صنایع و شرکت‌های خودروساز به کلی از سایه آن خارج نشده‌اند. به صراحت می‌توان ادعا کرد که اگر برندها و قطعه‌سازیان چینی نبودند این آسیب می‌توانست به مراتب سنگین‌تر و مخرب‌تر وارد شود. همکاری چینی‌ها بود که باعث شد بخش عمده‌ای از تولید خودرو و حتی موتورسیکلت دوباره سرپا شود.
دورنمای بازار خودرو با چینی‌ها و بدون چینی‌ها
صنعت و بازار خودرو را می‌توان بدون حضور برندهای چینی متصور شد. اگرچه سهم خودروهای چینی در قیاس با غول‌های خودروساز داخلی سهم قابل قبولی است ولی در یک فضای مجازی می‌توان اینگونه برداشت کرد که بنا بر هر دلیل اگر خودروهای چینی از بازار خارج شوند، به هر نحوی که هست می‌توان جایگزینی هرچند ضعیف برای آنها پیدا کرد؛ اما در مقابل حذف چینی‌ها از پروسه خودروسازی را نمی‌توان ممکن دانست. نفوذ این کشور در جای‌جای بخش قطعه‌سازی بیش از انتظار و کاملاً تأثیرگذار است. کافی است یکی از دو خودروساز بزرگ در لیست جدید پیش‌فروش خود اعلام کند که بنا به دلیل عدم تولید یک مدل، قادر به عرضه نیست. در این صورت بازار به سرعت واکنش نشان می‌دهد و کلیدواژه قیمت خودرو امروز دوباره به صدر جستجوهای اینترنتی بازمی‌گردد.
چینی‌ها کجای بازار خودرو هستند؟
براساس آمار و داده‌های تحلیلی برندهای چینی حاضر در بازار خودروی ایران روی هم چیزی کمتر از 20 درصد از بازار را در اختیار دارند. در این میان سهم نخست در اختیار چری و البته برند ایرانیزه شده ام‌وی‌ام است. قیمت برلیانس کاری کرده که این خودروساز جایگاه دوم را در اختیار داشته باشد. جک و کرمانی‌ها به لطف حضوری قدرتمند به جایگاه سوم رسیده‌اند. دانگ‌فنگ، هایما و چانگان رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. در پایین جدول نیز جیلی، هاوال، بی‌وای‌دی و لیفان دیده می‌شوند. البته آن‌طور که در گزارش ارائه شده خودروسازان به بورس آمده، برنامه ایران‌خودرو و سایپا برای محصولات چینی، حول محور افت شدید و توقف تولید می‌چرخد. در این بین برای چانگان و آریو نیز تیراژی بسیار پایین در نظر گرفته شده است. البته با توجه به اطلاعیه اخیر سایپا، احتمالاً آریو نیز بر خلاف آنچه در صورت‌های مالی آمده، به سمت توقف تولید خواهد رفت. از آن‌سو اما ایران‌خودرو نیز به بورس اعلام کرده تولید هایما و دانگ‌فنگ را ادامه می‌دهد، اما با تیراژی پایین.
چینی‌ها در بازار موتورسیکلت
تردیدی نیست که بازار موتورسیکلت نیز حال و روز خوبی ندارد. طی یکی دو سال اخیر یکه‌تاز این بازار موتورهای هندی بودند ولی حالا در میان اندک تولیدکنندگان باقیمانده، اغلب قطعات موتورسیکلت از چین وارد می‌شود و این در حالی است که امکان تولید قطعات ۱۰۰ درصد ایرانی موتورسیکلت متصور است. از سال گذشته قیمت موتورسیکلت بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داشته است به همین دلیل خرید موتورسیکلت کاهش پیدا کرده است. هرچند که تولیدکنندگان ایرانی به واسطه موتورسیکلت‌های چینی می‌توانند بازار متنوعی را در اختیار خریداران داخلی قرار دهند اما به‌عنوان مثال در موتورهای برقی پس از مدتی عمر مفید باتری‌شان تمام شده و احتیاج به جایگزینی دارد. خریداران این موتورسیکلت‌های چینی برقی باید به نمایندگی‌های فروش خود مراجعه کرده و باتری خود را تعویض کنند. درصورتی‌که نمایندگی به شرکت جدیدی واگذار شده باشد پس از گذشت چند ماه مشکل تأمین باتری به وجود آمده و درنهایت وسیله نقلیه بی‌مصرفی در دستان موتورسیکلت‌سواران باقی خواهد ماند.
