از همان روزهاي اول كه مواردي با كروناي مثبت در قم اعلام شد، موضوع قرنطينه هم به يكي از بحثهاي اصلي تبديل شد؛ هرچه بيشتر ميگذشت سر و كله ويروس «كوويد 19» يا همان «كرونا» در شهرهاي ديگر بيشتر پيدا ميشد و انتشار اين ويروس با چنان سرعتي به پيش رفت و كار به جايي رسيد كه ديگر اخطارها درباره قرنطينه قم يا حتي تعطيلي حرم حضرت معصومه(س) تاثير كمتري به جا ميگذاشت.
كمكم وضعيت قرمز قم به تهران، مازندران، گيلان و ساير استانهاي كشور هم سرايت كرد و حالا ديگر تنها بحث قرنطينه يا اعمال محدوديتهايي براي رفت و آمد، به يك شهر يا استان ختم نميشد. بيشترين خبرها درباره احتمال قرنطينه مربوط به روز شنبه بود كه درباره تهران مطرح شد و در فضاي مجازي دست به دست ميشد؛ موضوعي كه البته از آخرين ساعات پنجشنبه ازسوي برخي كاربران عمدتا بينام و نشان فضاي مجازي و بدون استناد به منبع و ماخذ اين ادعا مطرح ميشد و البته چند ساعت بعد سهمي بيشتر از يك تكذيبيه نصيبش نشد.
يكي از مهمترين سوژههاي خبري درباره قرنطينه شهرها و حتي كشور جولان ميداد. ديگر حتي صحبت بر سر اين شهر يا آن شهر نبود، بلكه بحث قرنطينه كل ايران مطرح شد كه البته حسن روحاني در آخرين صحبتهايش اعلام كرد «قرنطينهاي در كار نخواهد بود» اما از سوي ديگر وضعيت استانها و تغيير رنگ آنها از وضعيت زرد و نارنجي به وضعيت قرمز تصميمگيريها را با دشواري روبهرو كرد. البته تصميمات درباره كنترل وروديها و خروجيها از سوي وزارت كشور تا حدودي برعهده استانداران قرار گرفت اما نه به اين معنا كه استانها بتوانند در اين مورد بهطور كاملا مستقل تصميم بگيرند، بلكه آنطور كه سخنگوي وزارت كشور گفته در جلسهاي با رحمانيفضلي، وزير كشور مقرر شده كه «تمام استانداريها بهمنظور كنترل و پيشگيري از شيوع بيماري به ساير استانهاي كشور مطابق دستورالعمل مربوطه از تمام ظرفيتها براي كنترل دقيق خروجي هاي استان استفاده كنند.» بهگفته سيدسلمان ساماني، «كنترل خروجيهاي استاني با تأمين تجهيزات توسط ستاد ملي مديريت كرونا، همراهي بسيج و جمعيت هلال احمر و با هماهنگي استانداران در سراسر كشور صورت خواهد پذيرفت. همچنين با توجه به برخي نگرانيها و دغدغههاي غيرضروري ايجاد شده در يكي دو روز اخير، تاكيد شد، همه اقدامات قرارگاه ايجاد شده از سوي ستاد كل نيروهاي مسلح، با هماهنگي كميته اجتماعي، امنيتي و انتظامي ستاد ملي مديريت بيماري كرونا و بر اساس پروتكلهاي مصوب دنبال شود.»
جادههاي شمال و خاطرات سفر
گيلان و مازندران در زمره استانهايي بودند كه ويروس كرونا همان روزهاي اول و پس از قم و تهران، آنها را به قبضه خود درآورد. حالا مشكل انتشار ويروس از يكسو و سيل مسافراني كه راهي شهرهاي شمالي شده بودند تبديل به يك ابرچالش جدي براي اين استانها شده است. استاندار مازندران در اين رابطه يعني تاثير سفرهاي نوروزي در افزايش آمار مبتلايان به كرونا گفته: «بحثي كه در مورد محدوديت سفر مطرح ميشود، سفرهاي درون استاني را نيز در بر ميگيرد؛ وقتي اعلام ميشود كه مثلا به استانهاي مازندران و گيلان سفر نكنيد نبايد اين برداشت شود كه به اين مساله نگاه بومي يا غير بومي داريم، در واقع نبايد تعادل جمعيتي بين زيرساختهاي حوزه سلامت و درمان به هم بريزد.» با وجود آنكه گيلان در چند روز اخير به يكي از استانها با وضعيت قرمز معرفي شده بود اما روز گذشته استاندار اين استان از طرح غربالگري خبر داد. آنطور كه باشگاه خبرنگاران جوان از قول ارسلان زارع، استاندار گيلان نقل كرده، استاندار گيلان در شانزدهمين نشست اعضاي ستاد مديريت و مقابله با كروناي گيلان از پايش بيش از ۷۰ درصد جمعيت گيلان معادل يك ميليون و ۸۰۰ هزار نفر خبر داده و گفته است: «پيشتاز بودن استان گيلان در اين طرح با همكاري مستقيم مردم امكانپذير شده و در موفقيت كادر درماني و پيروزي بر ويروس كرونا هم گامي بزرگ خواهد بود.» زارع، بار ديگر با تاكيد بر اينكه گيلان همچنان استاني آلوده محسوب ميشود، باز هم از مردم خواست بهطور جدي، جز در مواقع اضطراري از خانه خارج نشوند تا مهار اين ويروس با قوت كامل ادامه يابد. استاندار گيلان، همچنين از رايزني با استانهاي همجوار در اجراي طرح غربالگري خبر داد و گفت: «با مسوولان ارشد استانهاي مازندران، قزوين و اردبيل براي اجراي بهينه طرح غربالگري مسافران و ميهمانان رايزني و توافق شده است.» در ميان صحبتهاي جسته و گريخته درباره قرنطينه شهرها، استان مازندران به طور آزمايشي شهرستان نكا را قرنطينه كرد. آن طور كه فارس گزارش كرده است، ستاد پيشگيري و مقابله با كرونا نكا براساس مصوبهاي قرنطينه آزمايشي از 19 شب(شنبه شب 24 اسفندماه) را اجرايي كرده است تا گامي براي قطع اين زنجيره ارتباطي و كاهش تردد در شهر برداشته شود. فرماندار شهرستان نكا با اعلام اينكه قرنطينه آزمايشي از 19 شب گذشته اجرايي شده است، گفت: «قرنطينه آزمايشي در نكا براساس مصوبه ستاد پيشگيري و مقابله با كرونا نكا اجرايي شد كه براساس آن مردم بايد در قرنطينه خانگي قرار گرفته و تردد خودرو به غير از موارد ضروري ممنوع است و بازار هم تعطيل شد.
چرا مشهد قرنطينه نشد
هرسال روزهاي آخر سال خراسان و در راس آن مشهد يكي از پر رفت و آمدترين شهرهاي كشور است و حرم امام رضا(ع) يكي از مهمترين اماكني است كه جمعيت زيادي در آن حضور پيدا ميكنند؛ اما اتفاقاتي كه اين ميهمان ناخوانده چيني رقم زد، اين بود كه براي اولينبار سخنراني روز اول سال رهبري در حرم مطهر هم لغو شد و تدابير ديگري براي خلوت شدن حرم رضوي انديشيده شد تا مگر جلوي شيوع بيشتر ويروس كرونا گرفته شود.
اما ماجرا تنها به اينجا ختم نشد و كار به تعطيلي حرم امام رضا(ع) هم كشيد. هرچند در روزهاي ابتدايي مقاومت بسياري برابر تعطيلي اماكن زيارتي مانند حرم حضرت معصومه و حرم امام رضا(ع) انجام شد اما درنهايت روزگذشته تصميمها به تعطيلي اين اماكن مذهبي انجاميد. بهطوري كه يونس عاليپور معاون هماهنگي امور زائرين استانداري قم گفت: «وزير بهداشت و رييس ستاد ملي مبارزه با ويروس كرونا در نامهاي به وزير كشور خواستار تعطيلي حرم حضرت معصومه(س)، مسجد جمكران و بقاع متبركه شدند. اين دستورالعمل از سوي وزير كشور به مسوولان استان و اين اماكن مقدس ابلاغ شده و به زودي اجرايي ميشود.»پس از اعلام اين تصميم آستان قدس رضوي هم اعلام كرد به دليل شستوشو و تنظيف روضه منوره حضرت رضا عليهالسلام امكان تشرف و زيارت ضريح در حرم مطهر رضوي در روزهاي شنبه، يكشنبه و دوشنبه وجود ندارد.به دنبال بحث داغ قرنطينه شهرها موضوع قرنطينه مشهد هم مطرح شد كه فرماندار اين شهر در پاسخ به اين پرسش كه «چرا مشهد قرنطينه نشده است» پاسخ داد: «در هيچ شهرستاني بهمعناي واقعي و ۱۰۰ درصد قرنطينه انجام نشده است. ممنوعيت و محدوديت براي مشهد ايجاد شده است. قرار بر اين شد كه از ۱۴ نقطه استان از سفرهاي غيرضرور جلوگيري كنيم. ما به دنبال قرنطينه خانگي هستيم و دغدغه سلامت شهروندان مشهد را داريم.» او ادامه داد: «اگر شاهد كاهش ورود ماشين به شهر مشهد هستيم به اين دليل است كه تصميم گرفته شد از شهرستانهاي خراسان اجازه ورود به شهر را نداشته باشند، مگر اينكه به تشخيص فرمانداران و ستاد مبارزه با كرونا مشهد باشد. ورود اتوبوسها به شهر مشهد كاهش پيدا كرده است، اما اميدواريم شاهد كاهش هرچه بيشتر مسافران به شهر مشهد باشيم.» او همينطور گفت: «در ستاد شهرستان مشهد تصميماتي مبني بر محدوديتها و ممنوعيتهايي در دستور كار قرار گرفته و ايجاد خواهيم كرد. ما نگران شهروندان مشهد هستيم. خود قرنطينگي بهترين راهكار است.»
ويروس در شرجي خليج فارس
«كرونا ميانه خوبي با هواي گرم ندارد» اين جملهاي بود كه از روز اول وقتي بحث ويروس «كوويد 19» حسابي داغ شده بود بر سر زبانها افتاده بود و همين يك جمله كفايت ميكرد تا شهرهاي جنوبي كشور كه آب و هواي گرمتري دارند از اين بابت نفس راحتي بكشند اما واقعيت چيز ديگري رقم خورد و آن اين بود كه اين ويروس به شهرهاي جنوبي و استان خوزستان هم پا گذاشت تا عملا ديگر هيچ نقطه سفيدي در نقشه ايران مصون از گزند اين ويروس ناخوانده وجود نداشته باشد.
همين موضوع موجب شد تا مساله توقف چرخه كرونا بيشتر مورد اهميت قرار بگيرد؛ مسالهاي كه برخي براي محقق كردنش از قرنطينه ميگويند و برخي انجام اين نحوه اعمال محدوديتها را ناممكن ميدانند. با همه اين حرف و حديثها روز گذشته استاندار خوزستان از قرنطينه شدن اين استان خبر داد. غلامرضا شريعتي استاندار خوزستان ديروز اعلام كرد:«هر گونه تردد خودروهاي مسافري به استان(ورود يا خروج) ممنوع اعلام شد. همچنين فعاليت كليه اصناف به استثناي اصناف ضروري همچون سوپرماركتها، نانواييها، قصابيها، ميوهفروشيها، خواروبارفروشيها و داروخانهها ممنوع بوده همچنين كليه پايانههاي مسافري، مراكز تجمع و هايپرماركتها نيز تعطيل است.» موضوع كرونا و افزايش تعداد مبتلايان به اين ويروس تنها در خوزستان نيست كه مسوولان را نگران كرده است؛ بلكه اين تعداد در بوشهر هم كه تا همين دو هفته پيش وضعيتش سفيد بود رو به افزايش است و كار به جايي رسيده كه دبير ستاد استاني مبارزه با كرونا در بوشهر ميگويد:«اگر پل هوايي استان بوشهر با استانهاي آلوده قطع نشود ما نيز مانند آن استانها آلوده خواهيم شد و با توجه به اينكه استان از امكانات درماني عادي برخوردار است پس بايد بيماردهي اين ويروس را در استان كاهش داد. در راستاي پيشگيري از شيوع ويروس كرونا لغو همه سفرهاي غيرضروري و تشويق مردم به ماندن در خانه و حضور نيافتن در تجمعها بايد انجام شود.» او ميگويد:«با همكاري سپاه تيمهاي دو نفره را تشكيل دادهايم تا بتوانيم طي 10 روز آينده از طريق تماس تلفني، پرونده الكترونيكي و سايتي كه از طرف وزارت بهداشت اعلام شده است، تمام اطلاعات مورد نياز بانك اطلاعاتي افراد را تكميل و بيماران احتمالي را پيدا كنيم.»
براي كنترل اين بيماري بايد روزانه افراد را در وروديهاي شهرها كنترل، كاركنان بعد از ورود و خروج دستهاي خود را ضدعفوني كنند، از ماسك استفاده كنند، ساكن يا مهمان جديد نپذيريم و ملاقاتهاي خانوادگي صفر و تلفني شود. ويروس كرونا را تصميمهاي سياسي، امنيتي، مذهبي و اجتماعي كنترل ميكند و نه پزشكي و نقش پزشكان هنگام تعلل سياسيون برجسته ميشود كه خود آنها هم قرباني تعلل ميشوند.»
فلات ايران و سرزمين پارس
اصفهان نيز يكي از استانهايي بود كه به سرعت آمار مبتلايان به ويروس كرونا در آن افزايش پيدا كرد و بعد از چند روز موضوع قرنطينه كردن اين شهر هم بر سر زبانها افتاد. حيدرعلي عابدي نماينده اصفهان درباره قرنطينه كردن اصفهان به ايلنا ميگويد: «واژه قرنطينه خيلي ساده است اما اجرايش بسيار سخت است. نتيجه چه ميشود؟ (هدف) از قرنطينه جلوگيري از انتشار بيماري است كه بايد براي دستيابي به اين (هدف) آموزش دهيم و بر روي توانمندسازي مردم و جامعه كار كنيم؛ فقط قرنطينهسازي مشكل ما را حل نميكند. هيچ انسان عاقلي نميگويد قرنطينه بد است ولي قابل اجرا نيست. بايد براي تكليفي كه گفته ميشود بررسي كنيم كه آيا اين تكليف قابل اجراست؟ توانش وجود دارد و امكاناتش فراهم است؟» اين عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس ادامه ميدهد: «ما اگر بتوانيم قرنطينه كنيم (خوب است) ولي توانايياش را نداريم، نهتنها ما بلكه در چين هم باور نكنيد كه توانسته باشند شهر را قرنطينه كنند. در چين هم يك بازي سياسي راه انداختند و شهر ووهان را بر سر زبانها انداختند و بقيه كشورشان را آزاد كردند. مثلا ما هم اگر شهري را قرنطينه اعلام ميكرديم تردد بقيه شهرهايمان به ساير نقاط راحتتر بود. بارها در صحبتهايم گفتم كشور ايران نه قابل تحريم است، نه قابل محاصره و نه قابل قرنطينهسازي» او ميگويد: «بعد از 7، 8 سال هنوز نتوانستند ورود قاچاق را كنترل كنند. اين همه نيرو گذاشتيم كه از ورود مواد مخدر جلوگيري كنيم كه هنوز به آن صورت موفق نبوديم البته اين نبوده كه اصلا موفق نباشيم ولي نتوانستهايم آن را به صفر برسانيم. قرنطينه كردن كه الان بر سر زبانها افتاده چيزي است كه اگر آن را رد كنيم ميگويند سواد ندارد و اگر تاييد كنيم چگونه اجرا كنيم. به جاي اينكه تمام انرژي خود را صرف قرنطينه كنيم، اين انرژي را صرف آموزش مردم كنيم.»
وضعيت شيراز و استان فارس هم دستكمي از اصفهان ندارد و آنطور كه بهرام پارسايي به ايلنا گفته است: «ستاد استاني استان فارس و استانداري رسما درخواست كردند كه هموطنان عزير به قصد مسافرت به اين استان ورود نكنند و همه اماكن پذيراي مهمانها مانند هتلها، مهمانسراها و خانههاي استيجاري از پذيرايي مسافر منع شدند.» او ادامه ميدهد: «تصميمي كه استانداري گرفته اين است كه مراكز ضروري مانند داروخانه، سوپر ماركتها، مراكز توليد مواد غذايي باز باشند و به مابقي مراكز دستور دادند كه بسته شوند، معتقدم تصميم بسيار خوبي است زيرا مردم را از مراجعه به مراكز خريد و پر تجمع منع ميكنند كه همين امر باعث خلوت شدن شهر و كاهش شيوع ميشود.»