بحران نفت به مرحله تعطیلی تولید رسید

تاثیر اقتصادی ویروس کرونا در سراسر صنعت نفت طنین انداز شده و در ابتدا باعث از بین رفتن تقاضا به دلیل قرنطینه و تعطیلی کارخانه ها و ماندن مردم در خانه شد. سپس ظرفیت مخازن نفت به سرعت پر شد و بازرگانان به اجاره نفتکشها روی آوردند تا نفت را برای وقتی که قیمتها دوباره افزایش پیدا کرد، به فروش برسانند. اکنون قیمتهای کشتیرانی سر به فلک کشیده و صنعت به وضعیتی رسیده که دیگر نمی تواند نفتکشی اجاره کند.

کابوس تعطیلی تولید و تاثیر آن روی مشاغل، شرکتها، بانکها و اقتصادهای داخلی یکی از دلایلی بود که باعث شد سران جهان دست به دست هم داده و با کاهش تولید موافقت کنند. اما ابعاد بحران فعلی فراتر از تلاشهای آنها بوده و مانع از سقوط قیمت نفت به صفر در هفته گذشته نشد و اکنون تعطیلی تولید به یک واقعیت تبدیل شده که بدترین سناریو برای تولیدکنندگان و پالایشگاهها است.

توربیون تورنکوئیست، مدیر معاملات کالا در شرکت گانوور در این باره به بلومبرگ گفت: ما به آخر بازی رسیدیم. اوایل تا اواسط ماه مه ممکن است اوج این بحران باشد و ما با این بحران نه چند ماه بلکه چند هفته بیشتر فاصله نداریم.

در تئوری نخستین کاهش تولید از سوی گروه اوپک پلاس صورت می گیرد که اوایل ماه میلادی جاری با کاهش تولید از اول ماه مه موافقت کرد. با این حال پس از منفی شدن قیمت وست تگزاس اینترمدیت، این نفت شیل آمریکا است که در کاهش تولید پیشتاز می شود.

مهمترین شاخصی که نشان می دهد صنعت آمریکا به این بحران واکنش نشان می دهد، کاهش سریع شمار دکلهای حفاری نفت است که هفته گذشته به پایین ترین میزان در چهار سال اخیر رسید. پیش از بحران ویروس کرونا، شرکتهای نفتی حدود ۶۵۰ دکل در آمریکا داشتند اما تا روز جمعه فعالیت بیش از ۴۰ درصد آنها متوقف شد و شمار دکلهای فعال به ۳۷۸ حلقه رسید.

شرکت ترافیگورا که یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت آمریکا از خلیج مکزیکو است، معتقد است که تولید در تگزاس، نیومکزیکو، داکوتای شمالی و سایر ایالتها اکنون با واکنش شرکتها به قیمتهای منفی که هفته گذشته به مدت چندین روز در بازار فیزیکی در جریان بود، سریعتر کاهش پیدا خواهد کرد.

تا زمان منفی شدن قیمتها در دوشنبه گذشته، بازار بر این باور بود که کاهش تولید تا دسامبر ۱.۵ میلیون بشکه در روز خواهد بود اما اکنون ناظران انتظار دارند این میزان کاهش تولید تا اواخر ژوئن صورت خواهد گرفت. شدت فشار قیمت، عامل تعطیلی فوری فعالیت و توقف تولید چاههای نفت می شود.

شوک قیمت در بازار فیزیکی شدیدتر بوده است و تولیدکنندگان گریدهایی مانند ساوت تگزاس سور و ایسترن کانزاس کامن هفته گذشته برای فروش نفتشان مجبور شدند بیش از ۵۰ دلار در هر بشکه پرداخت کنند. شرکت کونوکو فیلیپس و شرکت نفت شیل "کانتینتال ریسورسز" همگی اعلام کردند که تولیدشان را تطعیل خواهند کرد. رگولاتورها در اوکلاهاما به شرکتهای حفاری نفت اجازه دادند بدون از دست دادن زمینهای فدرال، چاههای نفت خود را تعطیل کنند و نیومکزیکو هم تصمیم مشابهی گرفت.

داکوتای شمالی که سالها مترادف انقلاب شیل آمریکا بود، شاهد افول سریع بوده است. تولیدکنندگان بیش از ۶۰۰۰ چاه را تعطیل کرده و تولید حدود ۴۰۵ هزار بشکه در روز نفت که معادل ۳۰ درصد از تولید این ایالت بوده است را محدود کرده اند.

کاهش تولید به آمریکا محدود نخواهد بود. از چاد که یک کشور فقیر و محصور در خشکی در آفریقا است تا ویتنام و برزیل، تولیدکنندگان اکنون تولیدشان را کاهش داده یا برای کاهش تولید برنامه ریزی می کنند.

میچ فلگ، مدیر شرکت نفتی دریای شمال"سریکا انرژی" در این باره گفت: من نمی خواهم احساساتی بشم اما روشن است که خطر تعطیلی تولید وجود دارد.

شرکتهای نفتی کوچک و بزرگ در یک دیدار اضطراری در هفته گذشته درباره سیاهترین دورنمای به گفت و گو نشستند که مدیران نفتی تاکنون مشاهده کرده اند. برای شرکتهای کوچک مسئله اصلی سرپا ماندن در چند هفته آینده است اما حتی شرکتهای بزرگتری مانند اکسون موبیل و BP هم با چالش مواجه هستند. تاثیر این بحران روی شرکتهای بزرگ احتمالا در گزارشهای مالی که هفته جاری منتشر می شوند، قابل مشاهده خواهد بود.

عربستان سعودی، روسیه و سایر اعضای اوپک پلاس کاهش تولیدشان را از جمعه آغاز کرده و مجموعا تولیدشان را ۹.۷ میلیون بشکه در روز کاهش خواهند داد. شرکت نفتی دولتی آرامکوی سعودی کاهش تولید خود را برای رسیدن به هدف تولید تعیین شده تحت این توافق آغاز کرده است. شرکتهای نفتی روسیه هم اعلام کرده اند که صادرات نفت اورال در ماه میلادی آینده به پایینترین میزان در ۱۰ سال اخیر کاهش خواهد یافت.

با این حال این میزان کاهش ممکن است کافی نباشد. در حال حاضر هر هفته ۵۰ میلیون بشکه نفت ذخیره می شود که برای تامین نیاز مجموع کشورهای آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و انگلیس کافی است. گارد ساحلی آمریکا روز جمعه اعلام کرد نفتکشهای زیادی در سواحل کالیفرنیا لنگر انداخته اند و این نهاد اوضاع را زیر نظر دارد.

پیش از این بحران، جهان روزانه حدود ۱۰۰ میلیون بشکه نفت مصرف می کرد و تقاضا اکنون بین ۶۵ تا ۷۰ میلیون بشکه است. بنابراین در بدترین سناریوی ممکن باید حدود یک سوم از تولید جهانی کاهش داده شود.

واقعیت ممکن است شدت کمتری داشته باشد زیرا مخازن نفت همچنان شکاف میان عرضه و تقاضا را پر می کنند و بعلاوه بازرگانان نفت می گویند که مصرف به کف رسیده و به آرامی رو به بهبود خواهد گذاشت. اما پیش آن پالایشگاههای نفت شاهد تعطیلی گسترده تولید خواهند بود. شرکت "ماراتون پترولیوم" که یکی از بزرگترین پالایشگرهای نفت آمریکا است، هفته گذشته اعلام کرد که تولیدش در تاسیسات نزدیک سانفرانسیسکو را متوقف خواهد کرد. شرکت رویال داچ شل هم چندین واحدش در سه پالایشگاه آمریکایی در آلاباما و لوییزیانا را متوقف کرده است. در سراسر اروپا و آسیا، بسیاری از پالایشگاهها با نصف ظرفیتشان کار می کنند. پالایشگاههای نفت آمریکا در هفته منتهی به ۱۷ آوریل تنها ۱۲.۴۵ میلیون بشکه در روز نفت پالایش کردند که به استثنای تعطیلی مربوط به طوفان کاترینا، پایینترین میزان در ۳۰ سال اخیر بوده است.

بر اساس گزارش بلومبرگ، بازرگانان و مشاوران نفتی هشدار داده اند که تعطیلی پالایشگاهها در راه است به خصوص در آمریکا که قرنطینه با تاخیر نسبت به اروپا آغاز شد و تقاضا همچنان کاهش دارد.