نیم قرن انتظار برای حضور در شورای امنیت

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: جمهوری اسلامی ایران، بار دیگر درخواستش را برای عضویت در شورای امنیت تكرار كرده تا از گروه آسیا به جمع اعضای غیر دایم این شورا بپیوندد. این درخواست تهران برای نخستین بار در سال ‪ ۱۹۹۶‬ارائه شد. ایران از سال ‪ ۱۹۵۳‬میلادی یعنی ‪ ۵۴‬سال قبل تاكنون، عضو شورای امنیت نبوده است.

شورای امنیت دارای پنج عضو دایم و ‪ ۱۰‬عضو غیردایم است كه برای دوره‌ای دو ساله با رای مجمع عمومی سازمان ملل برگزیده می‌شوند. پنج عضو دایم شورای امنیت یا همان برندگان جنگ دوم جهانی نیز شامل آمریكا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه است.

ایران از همان ابتدای طرح درخواستش، گفته است كه برای انتخابات سال ‪ ۲۰۰۹ - ۲۰۱۰‬نامزد عضویت در شورای امنیت است. برای سال ‪ ۲۰۰۸ - ۲۰۰۹‬نیز تنها ویتنام از حوزه آسیا نامزد عضویت در این شوراست كه عملا مشكلی برای طی این مسیر نخواهد داشت.

در آن زمان، همزمان با ایران، مغولستان نیز از حوزه آسیا تحت برخی فشارهای مریی و نامریی، نامزد كسب كرسی موقت شورای امنیت شده بود. مغولستان اخیرا پس از ملاقاتی سطح بالا با ژاپن، از نامزدی برای كرسی غیردایم شورا انصراف داد. برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند كه مغولستان عملا برای این انصراف بیش از ‪ ۵۰‬میلیون دلار از ژاپن دریافت كرده است.

بلافاصله پس از این ملاقات و انصراف مغولستان، ژاپن كه در ابتدای سال ‪ ۲۰۰۷‬میلادی دوره دو ساله عضویتش در شورای امنیت پایان یافته بود، بار دیگر خود را برای سال ‪ ۲۰۰۹ -۲۰۱۰‬میلادی نامزد كرد، تا به این ترتیب رقیب ایران برای كرسی موقت شورا شود.

اعضای غیر دایم شورای امنیت، بر اساس سهمیه‌های هر منطقه جغرافیایی انتخاب و هر ساله نیز انتخابات برای پنج عضو غیر دایم شورای امنیت برگزار می‌شود.

در انتخابات سال ‪ ۲۰۰۷ -۲۰۰۸‬میلادی از حوزه آسیا برای كسب یك كرسی غیردایم شورای امنیت، نپال، كره جنوبی و اندونزی نامزد شده بودند، كه كره جنوبی بخاطر اینكه نامزدی را برای كسب كرسی دبیركلی سازمان ملل معرفی كرده بود، از شركت در این رقابت انصراف داد.

به عبارتی، از حوزه آسیا برای تعیین جانشین ژاپن، رقابت بین اندونزی و نپال برگزار شد كه در نهایت اندونزی با كسب ‪ ۱۵۸‬رای صاحب كرسی غیردایم شورای امنیت شد و نپال با كسب ‪ ۲۸‬رای، شكست را در همان دور اول پذیرفت.

برای راهیابی به شورای امنیت، كسب ‪ ۱۲۴‬رای مجمع عمومی سازمان ملل ضروری است.

به همین دلیل، معمولا گروههای جغرافیایی، پیش از اعلام نامزد نهایی، در سطح پایتختها و نهادهای بین‌المللی، با یكدیگر مذاكرات سختی دارند تا نامزدی آنها دستكم بتواند آرای آن حوزه را داشته باشد.

معمولا در این انتخابات نیز مسایل سیاسی و روابط كشورها حرف نخست را می زند و دسته‌بندیها و هزینه كردنها برای ناكام گذاشتن یك درخواست و به پیروزی رساندن رقیب، به حد اعلا می‌رسد.

نمونه این موضوع در انتخابات مهرماه ‪ ۸۵‬بروز كرد، كه در جریان آن، آمریكا تمام تلاش خود را بكار گرفت تا از راهیابی ونزوئلا به جمع اعضای غیردایم جلوگیری كند. در آن زمان، آمریكا و غربیها یكصدا از گواتمالا و كشورهای مستقل جهان از ونزوئلا حمایت می‌كردند.

پس از چندین دور رای‌گیری، ونزوئلا و گواتمالا نتوانستند حد نصاب آرای لازم را كسب كنند، تا اینكه سرانجام با وساطت كشورهای آمریكای لاتین، هر دو كشور از دور رای‌گیری به نفع پاناما كنار كشیدند، تا به این ترتیب پاناما بتواند بدون هیچ رایزنی قبلی و حتی درخواست عضویت، به یكباره صاحب كرسی غیردایم شورای امنیت شود.

در آن انتخابات، آمریكا صریحا اعتراف كرده بود كه تمام امكانات و ابزارهای خود را در سازمان ملل بسیج كرده تا گواتمالا در رقابت با ونزوئلا برنده شود و "جان بولتون" سفیر وقت آمریكا در سازمان ملل، در جلسات رای - گیری و بر خلاف عرف معمول، صندلی به صندلی میان سفرا می‌گشت تا به نفع گواتمالا رای جمع كند.

واشنگتن به هیچ وجه مایل نیست كشورهایی به عنوان عضو غیردایم شورای امنیت برگزیده شوند، كه مخالف سیاستهای منطقه‌ای و جهانی این كشور باشند و بتوانند آرامش حیاط خلوت آمریكا در شورای امنیت را برهم بزنند.

مخالفت واشنگتن با راهیابی كشورهای غیرهمسو با سیاستهای آمریكا به شورای امنیت، در حالی است كه ‪ ۱۰‬عضو غیردایم این شورا عملا قدرت و حوزه مانور چندانی هم در شورای امنیت ندارند و بیشتر در جایگاه مشروعیت دادن به تصمیمات و آرای پنج عضو دایمی این شورا، انجام وظیفه می‌كنند.

با این وجود، آمریكا، شورای امنیت را بصورتی حیاط خلوت خود می‌داند كه حتی مایل نیست در این شورا صدای مخالفی هم شنیده شود.
قطعنامه‌های شورای امنیت در صورتی تصویب می‌شوند كه هیچیك از اعضای دایم این شورا به آن رای منفی ندهند. به عبارتی اگر هر ‪ ۱۰‬عضو غیردایم شورای امنیت نیز به مصوبه‌ای رای دهند، اما فقط یكی از اعضای دایم با آن مخالفت كند، قطعنامه‌ای تصویب نخواهد شد.

هر مصوبه شورای امنیت با رای ‪ ۹‬عضو دایم و غیردایم تصویب می‌شود، مشروط بر اینكه اعضای دایم آن را وتو نكنند.

تهدید و تطمیع دیگر كشورها، در زمان حاضر به بخشی از سیاست واشنگتن برای سد كردن راه كشورهای غیرهمسو با آمریكا در شورای امنیت تبدیل شده است و در همین راستا كنار كشیدن ناگهانی مغولستان در كنار مباحث دریافت كمك بیش از ‪ ۵۰‬میلیون دلاری، نشان از شروع سختی برای ایران است.

درخواست ژاپن برای كسب سهمیه آسیا و رقابت با ایران نیز بدون اجازه آمریكا قابل باور نیست، بویژه اینكه این درخواست در دوره نخست وزیری شینزو آبه ارائه شده كه رسانه‌های آمریكایی در روزهای اخیر آشكارا اعلام كردند كه او تازه‌ترین قربانی پیگیری و اجابت درخواستها و سیاستهای بوش بوده است.