روزگار تلخ محروم‌ترین اجاره نشین‌ها
پشت چراغ‌قرمز به شیشه ماشین می‌زند؛ شیشه را که پایین می‌دهم می‌گوید: «عمو میشه ما رو تا دو تا چهارراه بالاتر سوار کنی؟» هر سه نفر سوار می‌شوند و گفت‌وگوهایشان شکل می‌گیرد. یکی می‌گوید: «بریم یه ساندویچ بخوریم، گرسنمه». دوستش که سن‌وسالش بیشتر دیده می‌شود، پاسخ می‌دهد: «مگه چقد کار داری؟ هنوز باید پول جمع کنیم بعدش غذا بخوریم». از علیرضا که روی صندلی جلو نشسته، می‌پرسم: «چرا تا این وقت شب سر چهارراه‌ها شیشه ماشین‌ها را تمیز می‌کنی؟ مگه مامان بابات نمیرن سر کار و تو باید خرج خونه رو بدی؟» پاسخش این است که: «بابام چندماهه بیکار شده، اجاره خونه‌مون هم رفته بالا، پول کم داریم. من و داداشم باید کار کنیم که به بابا کمک کنیم...».
تعداد علیرضا‌ها بیشتر شده است...
چندهفته‌ای است که تعداد علیرضا‌ها در سر چهارراه‌ها بیشتر شده است. شیشه پاک می‌کنند، آدامس می‌فروشند، اسپند دود می‌کنند و.... دلیل بیشتر‌شدن آن‌ها طی ماه‌های اخیر کاملا روشن است: سنگین‌تر شدن بار مشکلات اقتصادی روی دوش خانواده‌های نیازمند. هرچند میان آن‌ها هم کودکانی دیده می‌شوند که مورد سوء‌استفاده برخی سودجویان قرار گرفته‌اند و درآمد کار کردن‌شان به جیب دیگران می‌رود، اما تعداد آن‌هایی که واقعا برای تامین نیازمالی خانواده تا دیروقت کار می‌کنند هم کم نیست.
مستاجران محروم و مشکلات اقتصادی این روز‌ها
در این شرایط افسارگسیختگی قیمت‌ها، اجاره‌خانه‌ها فقط یکی از مشکلات اقتصادی مردم است؛ اما شاید مهم‌ترین آن باشد. افزایش بی‌حساب‌وکتاب قیمت ودیعه و اجاره مسکن طی ماه‌های اخیر، داد همه مستاجران را درآورده است، اما فشار آن به خانواده‌های محروم دوچندان است. هرچند مصوبات و خبر‌های دولت، از اختصاص وام ودیعه مسکن به متقاضیان برای تامین هزینه اجاره و رهن حکایت دارد، اما خروجی این مصوبات چیزی جز سرگردانی بسیاری از متقاضیان و دردسر‌های همیشگی یافتن ضامن نبوده و مصداقش این‌که در استان خراسان رضوی، ۹۹ درصد از واجدان شرایط وام ودیعه مسکن، تاکنون موفق به دریافت آن نشده‌اند.
۴۱۹ هزار خانواده مستاجر کمیته امداد و بهزیستی
بر اساس آمار رسمی اعلام‌شده، ۲۱۹ هزار خانوار تحت‌پوشش کمیته امداد و ۲۰۰ هزار خانوار تحت‌پوشش سازمان بهزیستی، مستاجر هستند. یعنی ۴۱۹ هزارمستاجر محروم که اگر مسئولان به فریاد آن‌ها نرسند، معلوم نیست چه آسیب‌ها و مصائب دیگری در انتظارشان خواهد بود.
نیاز ۳ هزار میلیاردی
آن‌طور که رئیس سازمان بهزیستی کشور گفته است، اگر این سازمان بخواهد به همه مددجویان خود که مستاجرند (۲۰۰ هزار خانوار)، تسهیلات مسکن بدهد، به ۳ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. البته به گفته «وحید قبادی‌دانا» اوایل تابستان امسال، بنیاد مستضعفان ۳۰ میلیارد تومان برای کمک‌بلاعوض رهن و اجاره مسکن و همچنین ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات قرض‌الحسنه مسکن به سازمان بهزیستی اختصاص داده که طبق اولویت به مددجویان این سازمان پرداخت می‌شود؛ از جمله زنان سرپرست خانوار دارای معلولیت، زنان سرپرست خانواری که بُعد خانوار آن‌ها حداقل ۳ نفر است، معلولان سرپرست خانوار با شدت معلولیت شدید و خیلی‌شدید و با بُعد خانوار حداقل ۳ نفر. اما بدون‌شک در ماه‌های پیش‌رو تعداد مددجویان مستاجر که نیازمند این کمک مالی هستند بیشتر می‌شود و لاجرم باید حمایت‌ها را هم بیشتر کرد.
اجاره یک خانه در حاشیه شهر
کافی است به قیمت‌های اجاره خانه‌ها نگاهی بیندازیم تا بدانیم این روز‌ها حتی بهای زندگی در حاشیه شهر هم کمرشکن شده است: ۱۰۰ میلیون رهن کامل برای آپارتمان ۱۰۰ متری، ۳۰ میلیون رهن و ۷۰۰ هزار تومان اجاره برای یک واحد ۵۰ متری، ۱۰ میلیون رهن و ۸۵۰ هزار تومان اجاره برای آپارتمان ۸۰ متری، ۱۰ میلیون رهن و ۸۵۰ هزار تومان برای آپارتمان ۸۵ متری.... هرچند ممکن است این قیمت‌ها در قیاس با قیمت امروز اجاره مسکن در دیگر نقاط شهر مناسب دیده شود، اما یادمان باشد که این‌ها قیمت اجاره و رهن خانه در حاشیه شهر است؛ جایی که بیشتر ساکنان آن خانواده‌های محروم‌اند و در شرایط سخت اقتصادی امروز، بیکاری هم دامن‌گیر نان‌آوران این خانواده‌ها شده است.
یاد صحبت‌های علیرضا و دوستش می‌افتم؛ کودکانی که با خودشان قرار گذاشته‌اند حتما با پاک‌کردن شیشه خودرو‌های شهروندان، هر شب مبلغ مشخصی درآمد داشته باشند تا کمک خرج پدر برای اجاره خانه و خورد و خوراک خانواده‌شان باشند. فراموش نمی‌کنم که با خودشان شرط کرده بودند، تا وقتی این پول را جمع نکرده‌اند، گرسنه بمانند و بعد از آن خودشان را به یک ساندویچ سرد مهمان کنند....
پاسخ رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره)
«مرتضی بختیاری» رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) درباره پیگیری‌های انجام‌شده در این‌باره می‌گوید: «برای حل مشکل مستاجران تحت‌پوشش کمیته امداد مکاتبات زیادی داشته‌ایم، هم با رئیس‌جمهور محترم و هم با دیگر بخش‌ها و مسئولان مرتبط. آقای رئیس‌جمهور هم برای رسیدگی به مشکل ودیعه همه مستاجران از جمله مستاجران تحت‌پوشش سازمان‌های حمایتی دستوراتی را داده‌اند». از بختیاری درباره میزان اعتبارات تخصیص داده‌شده تاکنون می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: آن‌چه تاکنون در عمل اتفاق افتاده، کمک‌های بنیاد مستضعفان به مستاجران تحت‌پوشش کمیته امداد است که ۱۰۰ میلیارد تومان با بازپرداخت ۲ ساله به صندوق قرض‌الحسنه امداد ولایت واریز کرده و علاوه بر آن ۵۰ میلیارد تومان هم کمک‌بلاعوض داشته‌اند تا با تشخیص ادارات استانی کمیته امداد، برای کمک به مددجویان در شرایط اضطرار استفاده و اجاره‌خانه آن‌ها پرداخت شود. بختیاری این نکته را هم می‌گوید که مبلغ ۵۰ میلیارد تومان نیز از اعتبارات خود این نهاد برای کمک به مستاجران تحت‌پوشش درنظر گرفته شده است. وی درباره پیش‌بینی ماه‌های آینده و اعتبارات موردنیاز برای ادامه این حمایت‌ها هم اظهار می‌کند: «خوشبختانه با اقدامات انجام‌شده تا حدودی توانسته‌ایم مشکلات اضطراری مستاجران را حل کنیم، حالا هم قرار شده است، وزارت راه و شهرسازی ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار به عنوان وام ودیعه مسکن مددجویان اختصاص دهد. ما فهرست مددجویان مشمول را به وزارتخانه داده‌ایم و آن‌ها هم پیامکی زده‌اند که اگر مددجویی تمایل به دریافت این وام دارد، به بانک‌های مربوط مراجعه کند. در صورتی که حمایت ۳۰۰ میلیارد تومانی وزارت راه و شهرسازی محقق شود، بخش مهمی از مشکلات مددجویان مستاجر حل خواهد شد». البته صحبت پایانی‌ام با بختیاری باردیگر نگرانی‌ها را درباره مشکلات این مستاجران محروم تشدید می‌کند؛ وقتی که می‌گوید: «آن‌چه تا به حال پرداخت شده مربوط به مددجویانی است که باید قراردادهایشان را با صاحبخانه‌ها تمدید می‌کردند، اما ما ۲۱۹ هزار خانوار مستاجر تحت‌پوشش داریم که هنوز سررسید رهن و اجاره خیلی از آن‌ها سر نرسیده است».
