به لغو سایر تحریم‌ها می‌توان امیدوار بود؟
احمد فاطمی‌نژاد به بررسی پیامدهای لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران پرداخت و اظهار کرد: شاید بتوان چین و روسیه را به عنوان دو کاندیدای اصلی تامین سلاح برای ایران نام برد که البته در مورد چین در این زمینه خیلی چشم‌انداز روشنی وجود ندارد.
فاطمی‌نژاد روسیه را مهم‌ترین کاندیدای فروش تسلیحات به ایران دانست و ادامه داد: روسیه از قبل نیز مواردی را در این رابطه اعلام کرده و مقامات این کشور بحث‌هایی را در خصوص اتمام تحریم‌های تسلیحاتی ایران و ناتوانی آمریکا در برگرداندن این تحریم‌ها مطرح کرده بودند. شاید مهم‌ترین نیاز تسلیحاتی حال حاضر ایران، با توجه به تحریم‌هایی که همواره با آن روبرو بوده است، جنگنده‌ها باشند که از این لحاظ روسیه وضعیت نسبتا خوبی دارد و باید ببینیم که آیا در این زمینه ما می‌توانیم دستاورد خاصی داشته باشیم یا نه.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی ادامه داد: احتمالا در فروش این جنگنده‌ها از طرف روسیه حرکتی صورت نگیرد. مگر در زمینه تسلیحات دفاعی مانند فروش S300 و S400 و این قبیل تسلیحات به ایران که این موارد قابل مذاکره‌اند، و باید منتظر بمانیم.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص خرید و فروش سلاح با سایر کشورها شاید گشایشی به صورت عینی صورت نگیرد چراکه به غیر از تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه کشورمان که از روز گذشته لغو شده است، برخی کشورها مانند بریتانیا و آلمان به صورت انفرادی ایران را تحریم تسلیحاتی کرده‌اند.
فاطمی‌نژاد بیان کرد: از طرفی دیگر محدودیت‌های فروش تسلیحات از ایران به سایر کشورها نیز کاهش پیدا می‌کند که البته در این خصوص نیز بازاریابی برای تسلیحات ایران که عمدتا تسلیحات کوچک هستند کار دشواری است. خصوصا در این شرایط تحریم که ما حتی محصولات کشاورزی خودمان را نیز نمی‌توانیم صادر کنیم، طبیعتا فروش تسلیحاتی برایمان دشواری‌های بیشتری خواهد داشت.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد همچنین به تلاش‌های منجر شده به شکست آمریکا در زمینه فعال‌سازی مکانیسم ماشه اشاره کرد و افزود: این شکست و در نتیجه آن لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، به لحاظ پرستیژی نوعی پیروزی برای کشورمان محسوب می‌شود که این موردی مهم و قابل توجه است.
وی عنوان کرد: همچنین ما نسبت به لغو سایر تحریم‌هایی که طبق برجام قرار است در موعد مقرری لغو شوند نیز می‌توانیم امیدوار باشیم اما در این خصوص نیز موضوع دوگانگی پیامدهای پرستیژی و عملی مطرح است، یعنی می‌توانیم بگوییم که طبق قطعنامه‌ای تحریم‌ها علیه کشور ما لغو شده است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه عرصه روابط بین‌الملل عرصه احتمالات است، خاطرنشان کرد: اینکه تحریم‌های تسلیحاتی بر علیه کشورمان دوباره بازگردد یا نه، به عوامل زیادی بستگی دارد.
وی در ادامه برجام را در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا فاقد سرنوشت عنوان کرد و گفت: در این صورت اگر قرار باشد تحولی رخ دهد، باید مذاکرات جدیدی انجام پذیرد و آن را دیگر نمی‌توان تداوم برجام یا سایر توافقات پیشین دانست.
فاطمی نژاد افزود: جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته نشان داده است که عقل و منطق قدرتمندی در زمینه بقا دارد و در شرایطی که احساس کند مشکلات و تهدیدها خیلی جدی است، می‌تواند فضا را بشکند و در موارد متعددی نیز ما این را شاهد بوده‌ایم.
عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی همچنین در خصوص سرنوشت برجام در صورت پیروزی بایدن نیز اظهار کرد: برای صحبت در این خصوص باید به دو مورد توجه کرد. یکی به مواضعی که بایدن در جریان رقابت‌های انتخاباتی‌اش اعلام کرده و همچنین بر اساس رفتاری که در گذشته در دولت اوباما داشته است، و دیگری اتفاقاتی که ممکن است در آینده رخ دهد و نوع نگاه‌هایی که در آینده در آمریکا مطرح می‌شوند. با توجه به هر دوی این موارد، چشم‌انداز پیش روی برجام، چشم‌انداز نسبتا مطلوبی است. خصوصا اینکه بایدن مطرح کرده است که آمریکا باید به برجام بازگردد.
فاطمی‌نژاد عنوان کرد: اما در صورت پیروزی بایدن من فکر می‌کنم به لحاظ عملیاتی موانع زیادی بر سر راه او برای برگشتن به شرایط زمان ریاست جمهوری اوباما و قبل از روی کار آمدن ترامپ وجود داشته باشد. فضای بین‌المللی و راضی کردن ایران با توجه به تجربه‌ای که از برجام دارد، کار را برای بایدن به لحاظ بازگشت به شرایط گذشته سخت کرده است.
