آفتابنیوز : آفتاب: مطابق ارزیابیهای تحلیلگران اقتصادی غربی تلاش دولت بوش در اعمال محدودیتهای کاری علیه بانکهای ایرانی با چالشهای عمدهای مواجه شده و بسیاری از موسسات مالی بینالمللی در روسیه، چین و اکثر کشورهای خاورمیانه از قطع ارتباط خود با بانکهای ایرانی سرباز زدهاند. تحلیلگران غربی در عینحال میگویند که تحریمهای یکجانبه بانکی آمریکا فرآیند تجارت با شرکتها و افراد ایرانی را سختتر کرده و هزینههای مترتب بر آن را افزایش دادهاست.
بنا به گزارشی که روزنامه آمریکایی بوستونگلوب در شماره روز یکشنبه خود به چاپ رسانده حتی افغانستان و عراق ـ یعنی دو کشوری که بیشترین میزان وابستگی اقتصادی را به آمریکا دارند- از اقدام علیه بانک ملی ایران که هم اینک در بغداد و کابل شعبه دارد خودداری کردهاند.
دولت آمریکا ماه گذشته تحریمهایی یکجانبه را علیه بانک ملی و دو بانک ایرانی دیگر اعلام کرد، با اینحال سینان شبیبی رئیس بانک مرکزی عراق در یک گفتگوی تلفنی به خبرنگار بوستونگلوب گفت: «از نظر ما هیچ چیز تازهای اتفاق نیافتادهاست».
مقامات آمریکایی مدعی هستند که بسیاری از بانکهای اروپایی، ژاپنی و هندی با تحریمهای اعلام شده از سوی آمریکا علیه بانکهای ایرانی همراهی کردهاند. آدام ژوبین ،مدیر بخش کنترل داراییهای خارجی در وزارت خزانهداری آمریکا، در این ارتباط می گوید: «ما تحولات قابل توجهی را (علیه بانکهای ایرانی) شاهد بودهایم و مطمئنا احساس ناامیدی نمیکنیم».
به نظر می رسد متقاعد ساختن پکن و مسکو به وضع تحریمهای بانکی علیه ایران بویژه پس از انتشار گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا درباره برنامه هستهای ایران بسیار دشوارتر از گذشته شدهباشد. یک مقام رسمی نزدیک به کرملین که نخواست نامش فاش شود در این ارتباط گفت :«ما فکر میکنیم که اعمال تحریمهای بانکی موضوعی نیست که اکنون لزوم تمرکز بر آن وجود داشته باشد».
آمریکا بانک ملی را متهم به «ارائه خدمات مالی به شرکتهای مرتبط با برنامه موشکی وهستهای ایران» نموده و مقامات وزارت خزانه داری آمریکا گفتهاند که علیرغم انتشار گزارش ارزیابی اطلاعات ملی آمریکا همچنان به تلاش برای ایزوله کردن این بانک ادامه می دهند.
یک دیپلمات اروپایی اما با «غیر موثر» توصیف کردن تحریمهای آمریکا علیه بانک ملی می گوید: «ممکن است آنها به خاطر این موضوع احساس شرمساری کنند، اما پولرسانی به صنایع هستهای و موشکی ایران همچنان ادامه خواهد یافت».
به عقیده تحلیلگران مالی غربی تحریمهای وضع شده علیه بانک ملی، بزرگترین بانک ایران با 3500 شعبه، هزینه تجارت با شرکتهای ایرانی را افزایش میدهد و از امنیت آن می کاهد زیرا بسیاری از بازرگانان ایرانی را ناچار میکند با چمدانهای پرپول به کشورهای دیگر سفر کنند تا هزینه کالاهای خریداری شده را مستقیما پرداخت کنند. همچنین بسیاری از بانکهای روسی، چینی و اماراتی که هنوز در برابر تحریمهای آمریکا مقاومت میکنند مبالغ کارمزدهای ارائه خدمات برای بانک ملی را افزایش دادهاند.
مطابق یک فرمان ویِژه که از سوی پرزیدنت بوش در سال 2005 صادر شد وزارت خزانهداری این کشور میتواند به طور یکجانبه و بدون الزام به منتشر ساختن دلایل اتهامزنی، اقدام به غیرقانونی ساختن فعالیت بانکهای خارجی مظنون به دست داشتن در حمایت مالی از شبکههای تروریستی و تکثیر سلاحهای کشتار جمعی با سیستم مالی آمریکا نماید.
سوزان مالونی یک تحلیلگر برجسته موسسه آمریکایی بروکینگز در این زمینه میگوید: «هر گاه یک بانک مشمول تحریم های یکجانبه آمریکا میشود بسیاری از بانکها و موسسات مالی غیرآمریکایی به دلیل هراس از قرار گرفتن در «لیست سیاه» وزارت خزانهداری آمریکا به طور داوطلبانه کلیه ارتباطات خود را با آن بانک قطع میکنند».
پال داون یک وکیل دعاوی در نیویورک که پیش از این دفاع از یک بانک ماکائویی متهم به همکاری با کرهشمالی را در برابر این قانون یکجانبه بر عهده گرفته بود میگوید: «در شرایط معمول هیچگاه یک قاضی نمیتواند چنین حکمی صادر کند».
دیماه گذشته ایالات متحده آمریکا برای نخستین بار بانک ایرانی سپه را با ذکر اتهام واهی ارتباط با یک موسسه مرتبط با فنآوری موشکی در کرهشمالی مورد تحریمهای یکجانبه قرار داد، امری که سه ماه بعد مبنای اعمال تحریمهای بینالمللی گسترده از سوی شورای امنیت علیه این بانک شد.
مهرماه گذشته نیز وزارت خزانهداری آمریکا سه بانک ایران ملی، ملت و صادرات را مشول وضع چنین تحریمهایی قرار داد، اقدامی که با واکنش تند ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه مواجه شد و وی آن را به مثابه «دویدن با چشمان بسته و چاقویی در دست به این و آنطرف» تشبیه کرد.
سعید لیلاز یک تحلیلگر برجسته اقتصادی در تهران میگوید: «اینکه آمریکاییها به دنبال هدف قرار دادن سیستم مالی ما هستند نشان از هوشمندی آنها دارد، ولی ممکن است برای وضع تحریمهای بانکی بیشتر علیه ایران خیلی دیر شده باشد زیرا بدون همراهی چین و روسیه چنین اقدامی غیرممکن است».
گفتنی است بانک ملی ایران ماه گذشته با صدور بیانیهای کلیه اتهامات وارده از سوی دولت آمریکا را «واهی» و «بیتاثیر» بر روی فعالیتهای بینالمللی این بانک عنوان کرده بود.