سیستوسکپی در خانم‌ها
سیستوسکپی در خانم‌ها بعلت کوتاهتر بودن طول مجرای ادراری، در مقایسه با آقایان راحت‌تر انجام گرفته و با درد کمتری همراه است. هدف اصلی از انجام سیستوسکپی بررسی دقیق مجرای ادرار و مثانه با استفاده از دوربین و تشخیص اختصاصی بیماری‌های سیستم ادرار است. خوشبختانه با حضور ارولوژیست‌های خانم بویژه در مراکز استان‌ها و شهر‌های بزرگ کشور، بیماران خانم در صورت نیاز می‌توانند جهت انجام سیستوسکپی و سایر اعمال جراحی ارولوژی به متخصصین خانم مراجعه کنند.
در این مقاله شیوه انجام سیستوسکپی در خانم‌ها و مواردی که نیاز به انجام سیستوسکپی وجود دارد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سیستوسکپی در خانم‌ها چگونه انجام میشود؟
سیستوسکپی که در واقع اندوسکپی مثانه از طریق مجرای ادرار است، توسط ابزاری به نام سیستوسکپ انجام میشود. این ابزار لوله مانند و باریک است و انتهای آن حاوی یک لنز است که رویت دقیق مسیر مجرای ادرار ومثانه را برای پزشک امکانپذیر میسازد. علاوه بر آن میتوان در حین سیستوسکپی نمونه برداری از مثانه و اقدامات درمانی نیز انجام داد.
در خانم‌ها پس از ورود سیستوسکپ به داخل مجرای ادرار به علت کوتاه بودن مجرای ادرار، ابزار به راحتی وارد مثانه میشود. سیستوسکپی درخانم‌ها را میتوان با بیحسی موضعی یا بیحسی نخاعی انجام داد.
درچه مواردی نیاز به انجام سیستوسکپی در خانم‌ها وجود دارد؟
مهمترین مواردی در بانوان که نیاز به سیستوسکپی تشخیصی در آن شرایط باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
خون ادراری:
خون ادراری در بالغین بالای چهل سال چه بصورت میکروسکوپی و چه بصورت واضح، از موارد قطعی نیاز به سیستوسکپی در هر دو جنس محسوب میگردد. در این موارد هدف اصلی تشخیص زودرس تومور مثانه است و میتوان در صورت رویت ضایعه مشکوک در مثانه از آن همزمان بیوپسی به عمل آورد.
سوزش ادرار طولانی مدت:
سوزش ادرار طولانی مدت در خانم‌ها بویژه اگر کشت ادرار منفی باشد میتواند بعلت تومور مثانه یا سیستیت بینابینی باشد. البته در خانم‌ها بعلت مجاورت دستگاه تناسلی ومثانه گاهی عفونت‌های قارچی واژن یا عفونت‌های جنسی منجر به احساس سوزش ادراربا کشت ادراری منفی میشود. از اینرو ضروری است حتما یک معاینه لگنی با انجام پاپ اسمیرو توجه کافی به بیماری‌های سیستم تناسلی قبل از سیستوسکپی انجام شود.
عفونت ادراری مکرر:
هدف از سیستوسکپی در این موارد بررسی و پیدا کردن عاملی است که باعث پایدار ماندن عفونت در سیستم ادرار شده است. این عامل ممکن است سنگ سیستم ادراری، دیورتیکول مجرای ادرار، تنگی مجرای ادرار، فیستول بین مثانه و واژن، مثانه ورحم یا مثانه و رکتوم باشد.
درچه مواردی سیستوسکپی با اهداف درمانی انجام میشود؟
بعضی از اقدامات جراحی اورولوژی از طریق سیستوسکپی انجام میشود. این اقدامات شامل برداشتن تومور مثانه، شکستن و خارج کردن سنگ مثانه، رفع تنگی مجرای ادرار، گذاشتن استنت حالب و یورتروسکپی و شکستن سنگ حالب هستند.
خانم‌ها به چه مراقبت‌هایی قبل از عمل سیستوسکپی نیاز دارند؟
در صورتیکه هدف از انجام سیستوسکپی بررسی‌های تشخیصی باشد، میتوان اینکار را در کلینیک و با بیحسی موضعی و یا در بیمارستان انجام داد. معمولا اگر سیستوسکپی در کلینیک انجام شود، نیاز به ناشتا بودن وجود ندارد و بیمار باید یک ساعت قبل از سیستوسکپی یک عدد آنتی بیوتیک خوراکی با تجویز پزشک مصرف کند.
ولی اگر سیستوسکپی با اهداف درمانی مانند برداشتن تومور مثانه، سنگ مثانه و یا رفع تنگی مجرای ادرار صورت گیرد، ترجیحا نیاز به بستری در بیمارستان وجود دارد. در این موارد بیمار باید از شش ساعت قبل از سیستوسکپی ناشتا باشد و مصرف دارو‌های رقیق کننده خون (وارفارین، پلاویکس، آسپیرین) از سه روز قبل قطع شده باشند. یک ساعت قبل از سیستوسکپی جهت پیشگیری از عفونت ادراری آنتی بیوتیک تزریق میشود و یا خوراکی مصرف میشود.
مراقبت بعد از سیستوسکپی در خانم‌ها:
بعد از سیستوسکپی مختصری سوزش ادرار، خون در ادرار و درد خفیف طبیعی است که با مصرف مایعات و مسکن حداکثر ظرف ۲۴ ساعت رفع میشود. بیمار میتواند از لگن آب گرم پس از سیستوسکپی جهت رفع سوزش ادرار استفاده کند.
اگر سیستوسکپی در کلینیک با تزریق آرامبخش یا ژل لیدوکایین در مجرای ادرار انجام شده باشد، پس از پایان سیستوسکپی که معمولا ده دقیقه طول میکشد بیمار از تخت بلند شده و مرخص میشود.
اگر سیستوسکپی در اتاق عمل و با تزریق دارو‌های بیهوشی یا بیحسی نخاعی انجام شده باشد معمولا بیماربسته به نظر جراح ممکن است پس از شش ساعت تا بیست و چهار ساعت از بیمارستان مرخص شود.
این مقاله توسط دکتر منصوره منصوری، متخصص ارولوژی تهیه شده است در صورت تمایل به داشتن اطلاعات بیشتر در مورد بیماری‌های سیسستم ادراری میتوانید به سایت وی؛ www.drmmansoori مراجعه بفرمایید.
