نکاتی درباره هفت سین
آن‌چه نوروز را از دیگر جشن‌های باستانی جهان برجسته‌تر می‌سازد، افزون بر کهن بودن آن، آیین‌هایی است که پیش از آغاز سال نو و پس از آن برپا می‌شده است.
رسم گستراندن سفره «هفت‌سین» را باید از ناشناخته‌ترین و تغییریافته‌ترین آیین‌های ایرانی روزگار ما دانست. این سفره که پیش از آغاز سال یا پس از چهارشنبۀ سوری انداخته می‌شود و تا سیزدهم نوروز برپاست.
سفره معمولا از دو بخش تشکیل می‌شود. اقلام ضروری‌ای که باید حرف اول آن‌ها با «سین» شروع شده‌باشد مانند سنجد، سماق، سپند، سمنو، سیب، سکه، سیر، سرکه، سوزن، سنجاق و سبزه ۷ چیزی است، که سفره باآن‌ها آراسته می‌شود.
اقلام دیگری که بر سر سفره هفت سین خود نمایی می‌کنند و ضرورت ندارد که با حرف سین آغاز شوند: قرآن، آیینه، تنگ ماهی، آجیل، شمع، شیرینی، نقل و نبات و میوه است. اگرچه همه این اقلام از واجبات سفره نوروزی هستند، اما اغلب مردم روی سین تاکید بیشتری دارند و سعی می‌کنند حتما هفت‌سین سفره عید تکمیل شود
در ایران باستان سه ستون از میان هفت ستون گلی که در آن حبوبات کاشته بودند، زودتر سبز می‌شد را به فال نیک گرفته بر سفره‌ٔ هفت سین خود می‌نشاندند.
بدین‌گونه در آغاز سال نو ایرانیان درخانه‌های خود خوانی را پهن کرده، برآن «آیینه، نماد یکرنگی»، «آب، نماد روانی و تداوم»، «سه سبد سبزه، نماد زندگی و ماندگاری»، «تخم مرغ، نماد زایش و آفرینش»، «پول، نماد فراوانی ودارندگی»، «نارنج، نماد گوی زمین»، «انار، میوه بهشتی»، «نانی به نام درون، نماد افزونی»، «آجیل لرک، برآمده از هفت گونه حبوبات»، «ماهی، نماد ماه سپری شده و نشانه‌ٔ آناهیتا فرشته‌ٔ باروری و یادآوری این‌که زندگی نخست از آب آغاز می‌شود، رنگ آن نیز بر گرفته از سرخی خورشید است که خود نشانه‌ٔ زندگی دانسته می‌شود»، «گل بیدمشک، گل ویژه اسفند»، «سیب، نماد دلدادگی» و شیر، عسل، خرما و پنیر را در هفت قاب بزرگ آهنی قرار می‌دادند.
درباره چرایی فلسفه سفره هفت سین در سال‌های نزدیک، بسیاری کوشیده‌اند تا برای هریک از این سین‌ها فلسفه‌ای مطرح کنند و هریک را نشان چیزی بسازند. برخی بر این باورند که ریشۀ هفت‌سین را برآمده از یک دگرگونی زبانی می‌دانند.
به زبانی دیگر چرایی نام‌گذاری این سفره را باید در «هفت سینی» جستجو کرد نه در خوراکی‌های هفتگانه که با «سین» شروع می‌شوددر روزگار باستان، این قاب‌ها از چین به ایران می‌آمد، گونه‌ی کائولینی آن را چینی و روحی آن را سینی می‌گفتند با گذشت روزگار و سایش زبان، «یای» ٕنسبیت سینی که نشانگر کشور سازنده بود کنار گذاشته شد.
به پندار وی، این سفره در آغاز، «هفت سینی» بوده‌است و ۷ خوراکی خوان نوروزی را بر هفت سینی می‌گذاشتند، کم‌کم و به نادرستی، این هفت سینی به هفت‌سین تغییر نام داداین انگاره، گرچه گواهی بر نادرستی و بی‌ریشگی هفت سین (سرکه، سنجاق، سماق، ...) است، ولی پیشینۀ «هفت سینی» نیز چنان که باید و شاید، استوار نیست و جای درنگ دارد.
۷ از اعداد مقدس و مورد توجه در همه فرهنگ‌های جهانی است. این عدد در آیین‌هایی نوروزی بار‌ها تکرار می‌شود، ولی در اینجا باید آن را در پیوند با خدای ماه که نام دیگرش «سین» بوده است جست‌وجو کرد.
شادروان «مهرداد بهار»، اسطوره‌شناس چنین آورده است: «هفت خدای بد»، دشمن خدای سین بودند، «هفت خدای خوب» به یاری سین برخاستند و راه رویارویی با هفت خدای بد، روشن کردن آتش بود؛ و شاید از همین روی است که در چهارشنبۀ پایان سال نیز ۷ کپۀ آتش روشن می‌کنند.
