فضای مجازی در هفتههای منتهی به انتخابات به یکی از اصلیترین عرصههای فعالیت نامزدها، رسانهها و کاربران برای اعلام نظر در خصوص انتخابات ۱۴۰۰ تبدیل شده است. کاربران در فضای مجازی به اظهار نظر در خصوص مسائلی چون مشارکت در انتخابات می پردازند و چهرههای مختلف جریانات سیاسی در شبکههایی نظیر توییتر و کلاب هاوس به صریحترین شکل مورد نقد و تحلیل قرار می گیرند.
گروه داده کاوی ایرنا در گزارشهای مستمر خود و در فاصله حدود ۲ ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری، پربازدیدترین محورهای مطرح شده در شبکههای اجتماعی را مورد رصد قرار می دهد. این گزارش بر اساس روش تحلیل کیفی پستهای تلگرامی و توییتها در بازه زمانی ۱۱ صبح شنبه چهارم اردیبهشت تا ۱۱ صبح یکشنبه پنجم اردیبهشت ماه جمع بندی شده است.
تلگرام و معادلات انتخاباتی
حضور یا عدم حضور سیدابراهیم رئیسی در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری، یکی از مهمترین مسائلی است که تاثیر زیادی در معادلات انتخاباتی، آرایش نیروهای سیاسی و در نهایت معرفی گزینه نهایی اصولگرایان خواهد داشت. روزگذشته سیدحسین نقوی حسینی نماینده ادوار مجلس و از فعالان سیاسی اصولگرا خبر و تحلیل هایی ارائه کرد که در کانال های مختلف تلگرامی و برخی حساب های توییتری بازنشر داده شد. یک کانال تلگرامی در این باره نوشت: نقوی حسینی مدعی شده که علی لاریجانی گفته است در صورت ورود رئیسی پا به انتخابات ۱۴۰۰ نخواهد گذاشت. نقوی حسینی ادامه داده است:« برآورد من از صحنه انتخابات و فعالیت نامزدها این است که در نهایت آیت الله رئیسی وارد میدان خواهد شد و اصولگراها هم بدون تردید بر روی نام او به اجماع خواهند رسید.علی لاریجانی یک فرد بسیار باهوش و با تحلیل بالایی است و من قبلا هم گفتهام که لاریجانی به راحتی نامزد نخواهد شد».با توجه به اینکه منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت هم لیست ۱۰ نفره مورد نظر اصولگرایان را مطرح کرد و لاریجانی در آن لیست نبود، اختلاف نظر بر روی نام او و اینکه او گفته است که اگر رئیسی به میدان بیاید ضرورتی برای ورود من در انتخابات نخواهد بود، نشان می دهد شاید لاریجانی نامزد نشود.
یک کانال تلگرامی دیگر با بازنشر سخنان محمدحسن قدیریابیانه یکی دیگر از فعالان سیاسی اصولگرا در خصوص نقش رئیسی در مشارکت در انتخابات و تقابل با لاریجانی نوشت: اگر رئیسی نامزد شود میزان مشارکت افزایش مییابد.بعضی اصلاحطلبان میدانند احراز صلاحیت نمیشوند اما عمدا ثبت نام میکنند.احمدینژاد قطعا تایید صلاحیت نمیشود و به محض عدم تاییدش خواهد گفت انتخابات آزاد نیست.علی لاریجانی در صورت توانایی جلب رای مردم مورد حمایت اصلاحطلبان قرار میگیرد و اگر احتمال پیروزی در انتخابات را بدهد کاندیدا میشود اما ارزیابی اصلاحطلبان هم این است که اگر رئیسی وارد انتخابات شود پیروز میدان است.
بعد از سیدابراهیم رئیسی، علی لاریجانی از جمله نامزدهای بالقوه در انتخابات ریاست جمهوری است که با وجود عدم تمایل رسمی به حضور در انتخابات، گمانه زنی های زیادی در ارتباط با حضور وی در میان احزاب سیاسی اصلاح طلب، اعتدالی و حتی اصولگرایان به گوش می رسد و این اخبار نیز بازتاب زیادی در شبکه های اجتماعی داشته است. برای نمونه روز گذشته یکی از کانال های تلگرامی پربازدید به تحلیل رویارویی علی لاریجانی و محمدجواد ظریف پرداخت و در پستی با عنوان «دوئل ظریف در برابر لاریجانی » از قول محمد عطریانفر عضو حزب کارگزاران سازندگی نوشت:حزب کارگزاران سازندگی در کمیته سیاسی خود بر روی آقای ظریف توافق کرده است. توصیه کارگزاران به جبهه اصلاحات تمرکز بر ظریف است. اگر نامزد مورد نظر اصلاح طلبان منحصرا آقای ظریف باشد وی از موضع فردی خود پایین آمده و همراهی خواهد کرد.به دوستان اصولگرایم توصیه میکنم که به سراغ آقای لاریجانی بروند و او را به میدان رقابت بیاورند.حضور لاریجانی به عنوان نماد جریان اصولگرایی و ظریف بعنوان نماد جریان اصلاح طلبی رقابت تنگاتنگ و معنادار بین خوب و خوبتر است.اگر اصلاح طلبان نتوانند چهره شاخصی را از درون خود به عنوان نامزد اجماعی معرفی کنند و در عین حال حضور آقای لاریجانی قرین به پیروزی باشد، چه بسا برخی از چهرههای اصلاح طلب از ایشان حمایت کنند.
سخنان صادق خرازی دبیرکل حزب ندای ایرانیان در لایو اینستاگرامی در روز جمعه سوم اردیبهشت همچنان در فضای مجازی و رسانه های داخلی و خارجی بازتاب دارد. یکی از کانال های تلگرامی منتسب به جریان اصولگرایی در بازنشر مواضع خرازی در ارتباط با مذاکرات و برجام آورد: استفاده انتخاباتی از مذاکرات خیانت است.بهرهبرداری انتخاباتی از مذاکرات وین به حراج گذاشتن امنیتملی است. هر کسی چنین هدفی داشته باشد، به امر غیرقابل بخششی فکر کرده و خیانت محسوب میگردد.هر کس که امروز به انتخابات نه بگوید خدمتی به ایران و آینده آن نکرده است. برجام تجاوز آشکار آمریکاییها و قلدری و هژمونی و نظام سلطه آمریکایی از یک طرف و خیانت و ناجوانمردی اروپاییها از سوی دیگر بود.
گفت و گوی حسین دهقان نامزد ریاست جمهوری درباره برجام، رییس جمهور نظامی و همچنین اختیارات رییس دولت با خبرگزاری مهر نیز مورد توجه کاربران تلگرام قرار گرفت. یک کانال تلگرامی با بازنشر بخش کوتاهی از این سخنان نوشت:چه عیبی دارد یک نظامی کشور را اداره کند؟! بپذیرید که در جمهوری اسلامی هیچ سپاهی از اول نظامی نبوده است. اینکه روزی نظامیها در ایران کودتا کنند، اصلا ممکن نیست. رئیسجمهور میتواند در نهادهای زیر نظر رهبری سیاستگذاری کند. آقای خاتمی در آخرین سخنرانیهایش گفت رئیسجمهور تدارکاتچی است، خب چرا از همان اول این را نگفت؟ وقتی یک فرد قادر نیست خواستهها و مطالبات را عملی کند، کم هزینهترین توجیه این است که بگوید نمیگذارند. من انتقاداتم به برجام را در هیات دولت گفته بودم، گفتم چرا در اجرای برجام تعجیل میکنید؟ اما کم توجهی شد. تستهای موشکی بعد از اجرای برجام نه مخالف روح برجام بود نه کسی در کشور مخالف آن بود.
علی مطهری از دیگر نامزدهای ریاست جمهوری است که در تاریخ ۱۷ اسفند ماه به طور رسمی اعلام نامزدی کرد. نکته مهم در خصوص مواضع و گفت و گوهای مطهری این است که اظهارات وی در خصوص مسائل فرهنگی و به خصوص حجاب، بیش از موضع گیری های سیاسی وی در فضای مجازی بازتاب پیدا می کند. یک کانال تلگرامی در بازنشر بخشی از اظهارات دیروز وی که در شبکه های اجتماعی وایرال شد، نوشت: درباره نداشتن روسری، با جریمه خودروها به خاطر برداشتن یا عقب رفتن روسری هم مخالفم و باید از کنار این مسائل بگذریم. مردم با اراده خودشان حجاب را قبول دارند اما برخی میگویند باید آزاد باشیم. بنابراین معتقدم حجاب الان اختیاری است. حجاب اجباری آن چیزی است که طالبان میگفت.اگر روزی رییس جمهور شوم، تلاش میکنم برخوردهای سختگیرانه نسبت به حجاب را از بین ببرم. برخورد باید با کسی باشد که بخواهد عریان بیرون بیاید. حتی اگر کسی روسری خودش را کنار بگذارد، نباید با او برخورد کرد.
محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با وجود اینکه هنوز به طور رسمی اعلام داوطلبی نکرده اما در مصاحبه ها و مواضعش به طور آشکار تمایل به حضور در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری را نشان داده است. یک کانال تلگرامی درباره انگیزه و هدف رضایی از حضور در انتخابات از قول وی نوشت: حضور در انتخابات، برایم مثل انجام تکلیف است. اگر نگرانی من برای محاصره اقتصادی و معیشت مردم پس از جنگ تحمیلی نبود، شاید هیچگاه کاندیدای ریاست جمهوری نمیشدم.
موضوع نامزدی زنان و حضور فعال آنها در مناصب اجرایی کشور یکی از محورهایی است که بار دیگر از سوی فعالان مدنی و کاربران در آستانه انتخابات ریاست جمهوری مطرح می شود.یک کانال تلگرامی در این باره و با بازنشر اظهارات زهرا شجاعی دبیر کل مجمع زنان اصلاح طلب نوشت: بالاخره زنان هم باید کاندیدا شوند.سد ورود زنان به انتخابات ریاستجمهوری باید شکسته شود.انتخاب یک زن به عنوان رئیسجمهور یک فرآیند تدریجی است.
بحث و نظر توئیتری درباره نامزدی سیدابراهیم رئیسی
توییت کوتاه حجت الله عبدالملکی اقتصاددان اصولگرا و از چهره های نزدیک به سیدابراهیم رئیسی در فضای مجازی محل بحث و تبادل نظر کاربران این شبکه اجتماعی قرار گرفته است به طوری که پس از انتشار این توییت، موضوع یکی از اتاق های کلاب هاوس به این توییت اختصاص یافت و چهره های مختلف در ارتباط با حضور رییس قوه قضاییه در انتخابات به بحث و تبادل نظر پرداختند و برخی تحلیلگران اصولگرا و اصلاح طلب این توییت را به افزایش احتمال حضور سید ابراهیم رئیسی در انتخابات مرتبط دانستند.
جلیل محبی از فعالان سیاسی اصولگرا در توییتر و کلاب هاوس در حساب شخصی خود در توییتر نوشت: یَا إِبْرَاهِیمُ أَعْرِضْ عَنْ هَٰذَا ... #انتخابات_۱۴۰۰