مقاومت در مقابل کاهش قیمت‌ها؛ چرا برخی از پایین آمدن قیمت دلار می‌ترسند؟

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا با احیای برجام، بازار شاهد سقوط شدیدتر قیمت‌ها نیز خواهد بود؟ حسین راغفر، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا درخصوص افت قیمت دلار و به وجود آمدن تعارض منافع میان مردم و دلالان گفت: زمانی که واردکنندگان نهاده‌ها و مواد اولیه خود را با دلار هزار تومان وارد کشور کردند، پس از آن نرخ دلار به ۳ هزار تومان تغییر کرد این گروه همه هزینه‌های خود را با دلار ۳ هزار تومان محاسبه کردند، اما آن زمان هیچ کس از این افراد نپرسید که چرا شما زمانی که نهاده‌های‌تان را با دلار هزار تومان خریداری کرده‌اید سه برابر بیشتر به مردم می‌فروشید؟ یا سال گذشته هیچ اعتراضی به این موضوع نشد که چرا برخی مواد اولیه را با دلار ۴۲۰۰ تومان دریافت کردند و با دلار ۳۲ هزار تومان به مردم فروختند.

یک دهه گذشته سرمایه‌گذاری خالص ما منفی شد

او افزود: مسلما هیچ تولیدکننده‌ای با دلار ۲۵ هزار تومانی نمی‌تواند تولید کند و با دلار ۲۵ هزار تومانی هم سرمایه‌گذاری کند. در یک دهه گذشته سرمایه‌گذاری خالص ما منفی بوده و میزان سرمایه‌گذاری‌ها کمتر از میزان استهلاک سرمایه بوده است و این موضوع یکی از دلایل بحران کنونی اقتصادی در کشور است.

راغفر علت این موضوع را این‌گونه توضیح داد: هم‌اکنون یک هژمونی رسانه‌ای برای کنترل افکار عمومی در کشور ایجاد شده که تنها منافع الیگارشی و عده اندکی را در کشور تامین و تضمین می‌کند، امروز ائتلاف غالبی وجود دارد که مولفه‌های تشکیل‌دهنده این الیگارشی هستند که به هیچ عنوان کاهش قیمت‌ها را نمی‌پذیرند و با همه ابزارهای‌شان تلاش دارند تا نرخ‌ها را بالا نگه دارند که اولین و مهم‌ترین همه آن‌ها هم نرخ ارز است. الیگارشی حاکم با همکاری برخی نها‌ها هر کاری می‌کند تا نرخ‌ها پایین نیاید.

این اقتصاددان ادامه داد: این موضوع طبیعی است که عرضه‌کننده کالا و خدمات، همواره به دنبال کسب بالاترین سود از قیمت‌ها است، به خصوص در ۱۶ سال اخیر تزریق گسترده تورم در ماشین اقتصاد کشور و تعرض آشکار دولت‌ها به حقوق مالکیت مردم و دست در جیب آن‌ها کردن یک فرآیند متاسفانه پذیرفتنی شده و هیچ کس از تعرضی که به حقوق مردم و به مالکیت آن‌ها می‌شود، سخنی نمی‌گوید.

سوالاتی که بی‌پاسخ ماند

او افزود: چرا هیچ کس نمی‌گوید به چه دلیل بازار سیاه دارو باید در ناصرخسرو شکل بگیرد و چرا هیچ کس مسوولیت سقوط بازار سهام را به عهده نمی‌گیرد؟ این در حالی است که که کل حاکمیت برای سرمایه‌گذاری در بورس مردم را تشویق و ترغیب کردند و عده زیادی از مردم هم در این بازار شرکت کردند.

راغفر تصریح کرد: چرا هیچ کس نمی‌پرسد که درآمد‌ها و مبالغ بالای ۱۰۰ میلیارد دلار ارزی که کشور در ذخایر ارزی خود داشته امروز کجاست؟ و چرا کسی نمی‌پرسد که درآمد‌های ارزی حاصل از صادرات بنگاه‌های خصوصی و دولتی وارد کشور نمی‌شود؟ چرا هیچ کس نمی‌پرسد مسوولیت اختلال‌هایی که در نتیجه سیاست‌های بخش عمومی اعمال شده با چه کسی است؟ علت این است که ائتلاف‌های غالبی در کشور هستند که برخی نهاد‌های قدرت نیز در آن حضور دارند و همه‌شان هم منتفع می‌شوند. این اقتصاددان با بیان اینکه امروز شاهد فروپاشی معیشتی بخش قابل توجهی از جمعیت کشور هستیم، افزود: در کنار این موضوع رشد ثروت‌های بادآورده بی‌سابقه همراه با فرار گسترده و باورنکردنی سرمایه را می‌بینیم که باید گفت مسوول این قضایا سیاست‌های حاکمیتی است.

سرکوب یک گروه و حمایت از گروهی دیگر

به نوشته روزنامه اعتماد، او تصریح کرد: زمانی که سفته‌بازان وارد بازار سهام می‌شوند و می‌بازند با یک تظاهرات نمایشی جلوی سازمان بورس می‌آیند و یک‌باره تصمیم گرفته می‌شود که ۲۰۰ میلیون دلار ارزی که وجود ندارد و باید بابت آن پول چاپ شود به بازار سهام تزریق شود تا جبران زیان‌های مالباختگان سهام شود این در حالی که همزمان صدای اعتراض معلمان، کارگران و بازنشسته‌ها چندان شنیده نمی‌شود.

راغفر گفت: کدام افراد و بنگاه‌ها یا نهاد‌هایی مبالغ چند صد و چند هزار میلیاردی را از بازار سهام بیرون کشیدند و باعث این بحران و حباب در بازار سهام شدند و چه کسانی امروز به‌رغم همه مسائل و مشکلات کشور مسوول این افزایش بی‌سابقه و خانمان‌برانداز قیمت مسکن در کشور شدند؟ هیچ کس پاسخ این سوالات را نمی‌دهد زیرا پاسخگویان همان تصمیم‌گیرندگانی هستند که امروز بار خود را بسته‌اند و برای روز مبادا در خارج از کشور هم سرمایه‌گذاری‌های بزرگی کرده‌اند و تنها موضوعی که برای‌شان مهم نیست معیشت و امنیت مردم است.

این اقتصاددان درخصوص نوسانات نرخ ارز نیز افزود: متاسفانه دولت کنونی مسوول بسیاری از نابسامانی‌های ارزی بود، اما در صورتی که ارز در دولت آینده به زیر ۱۰ هزار تومان سقوط نکند و به‌تدریج پایین‌تر نیاید شاهد بحران‌های اجتماعی و پس از آن بحران‌های سیاسی فراگیر در کشور خواهیم بود و مشخص نیست وضعیت دولت سیزدهم چه خواهد شد. این اقتصاددان در مورد نرخ دلار ۲۰ هزار تومانی نیز گفت: این کاهش نرخ دلار در پی حباب بی‌سابقه‌ای است که حتی زمانی که کشور از سوی متفقین اشغال شده بود شاهد چنین وضعیتی درخصوص افت ارزش پول ملی نبودیم و این موضوع کاملا ساخته سیاست‌های نادرست دولت با هماهنگی مجلس وقت بوده و باید کاهش پیدا می‌کرد.

او افزود: سخن بی‌منطق دیگری که مطرح می‌شود این است که اگر نرخ دلار به قیمت قبل از دوره یازدهم ریاست‌جمهوری برگردد آیا دولت قادر خواهد بود که به هر کسی نیاز به ارز داشت، ارز داده شود. این سخنان درست نیست زیرا این ارز برای عموم مردم است و باید برای منافع عمومی مردم مصرف شود و تنها برای تامین نیاز‌های اساسی مردم و تولیدکنندگان باشد نه اینکه برای واردات کالا‌هایی که در کشور تولید می‌شود.

این اقتصاددان با اشاره به خروج ارز از کشور برای واردات گوشت مرغ در چند ماهه گذشته افزود: به دلیل سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفت و نابسامانی میان دولت، نهاد نظارتی و نهاد قیمت‌گذار و... میلیون‌ها جوجه نابود شدند این در حالی است که در سال‌های قبل بیش از ظرفیت در کشور مرغ تولید می‌شد، اما با قیمت‌گذاری دستوری دولت اوضاع تغییر کرد و تولیدکنندگان در آن زمان به قیمت‌ها اعتراض کردند و قیمت ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی که دولت اعلام کرده بود را باعث زیان خود می‌دانستند و می‌گفتند قیمت تمام شده تولید مرغ ۱۳ هزار تومان است، حتی به رهبری و ریاست‌جمهوری هم نامه نوشتند و خواستار افزایش بیشتر قیمت‌ها شدند، اما هیچ کس به صحبت‌های‌شان توجه نکرد و باعث این بحران شدند و امنیت غذایی مردم به خطر افتاد.

راغفر در ادامه با بیان اینکه ایران یکی از تولیدکنندگان گوشت قرمز جنوب خلیج‌فارس است گفت: این دام‌ها به صورت قاچاق از ایران خارج می‌شود و از طرف دیگر گوشت دام وارد ایران می‌شود و این واردات همواره اصلی‌ترین منبع سرمایه برای نهاد‌ها و افرادی است که درون قدرت حامیانی دارند و امروز شاهد این وضعیت در جامعه هستیم که فساد عمیقی در نظام تصمیم‌گیری در کشور وجود دارد و سد اصلی برای کاهش قیمت‌ها ائتلاف غالب الیگارشی داخلی است و مسوول همه پیامد‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی این تصمیمات این افراد هستند.

راغفر در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به انتخابات ریاست‌جمهوری و اخبار مثبت سیاسی نرخ دلار کانال ۲۰ هزار تومان را رها خواهد کرد و می‌توان به افت بیشتر نرخ دلار امیدوار بود، گفت: افرادی که تاکنون برای انتخابات معرفی شده‌اند توان مقابله با این الیگارشی را ندارند و اولین سدی که باید شکسته شود تا قیمت دلار فرو بریزد مقاومت سد گسترده‌ای است که این افراد در کشور ایجاد کرده‌اند، ضمن اینکه باید با یک برنامه منسجم برای اقتصاد کشور که وجود هم دارد و امکان‌پذیر هم هست ساختار قدرت آن را بپذیرد تا اصلاحات صورت بگیرد.

او گفت: این اصلاحات با وجود کانون‌های فساد موجود اصلا امکان‌پذیر نیست و باید همزمان علاوه بر خارج کردن این فساد، نظام تصمیم‌گیری تصمیمات درست اقتصادی در جهت خلاف سه دهه گذشته پس از جنگ اتخاذ شود تا در جهت حفظ منافع مردم و تولیدکنندگان داخلی باشد آن زمان می‌بینیم که نرخ دلار به سرعت پایین خواهد آمد.

راغفر معتقد است؛ در صورتی که دولتی مقتدر بر سر کار بیاید و برنامه منسجمی برای حمایت از مردم در دستور کار داشته باشد توان این را خواهد داشت تا نرخ دلار را به زیر ۱۰ هزار تومان و حتی پایین‌تر بیاورد و با تقویت بنیه تولید ظرفیت ارزش پول ملی را تقویت کند این در حالی است که در سه دهه گذشته دستور کار دولت‌ها حمایت از صاحبان سرمایه‌های تجاری بوده است.

چرا از پایین آمدن قیمت دلار می‌ترسند؟

سایت عصرایران نیز در یادداشتی نوشت: این روزها اصول‌گرایان حسابی نگران مذاکرات وین هستند. مذاکراتی که حکایت از احیای برجام و توافق ایران و کشورهای 1+5 دارند. رفتار صداوسیما به ویژه شبکه برون مرزی پرس تی‌وی، مصاحبه برخی از نمایندگان مجلس و توییت‌های فعالان جناح راست، به خوبی حکایت از این معناست.

به طور مثال اقبال شاکری نماینده تهران در توییتری که فیلتر است نوشته است:«آقای روحانی! چرا بی مقدمه و نزدیک انتخابات مقاومت مردم جواب می‌دهد و به قول شما تحریم‌ها شکسته شده و به صورت همزمان قیمت دلار روند نزولی پیدا می‌کند؟!»

این توییت و حرف‌ها نشان می‌دهد که جریان مخالف دولت نگران پایین آمدن قیمت دلار در روزهای پیش رو هستند. آنها به شدت می‌ترسند این پایین آمدن قیمت دلار و بهبود وضعیت اقتصادی مردم تا خرداد ماه، باعث شود مردم دوباره به کسانی رای بدهند که طرفدار مذاکره و گفت‌‌وگو هستند.

می‌پرسند چرا در آستانه انتخابات قیمت دلار در حال پایین آمدن است؟ این سوال نشان می‌دهد که مذاکرات چه تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران دارد. خبرهایی وین دلار را به 20 هزار تومان رساند، ببیند خبر توافق چه زلزله‌ای در بازار دلار ایجاد می‌کند.

ترامپی که نمی‌شد با او مذاکره کرد، رفته است. درهای گفت‌وگو باز شده است و روحانی به عنوان رییس جمهور باید از این فرصت به نفع مردم استفاده می‌کرد که کرد.

این نگرانی نکته دیگری هم دارد و آنهم اینکه اصول‌گرایان بهتر از هر جریانی در کشور می‌داند که برجام چه تاثیری بر اقتصاد کشور دارد. آنها شاید در جلوت از برجام بد بگویند و مشکلات کشور را گردن آن بیندازند اما در خلوت از آن احساس خطر می‌کنند و نگران سرپا شدن آن هستند.

اگر واقعا فکر می‌کنند برجام بد است، چرا مذاکرات را انتخاباتی می‌دانند؟ چرا از شکسته شدن تحریم‌ها می‌ترسند؟ اگر برجام بد است، چرا به دنبال این هستند که بعد از انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی احتمالی آن را احیا کنند؟

شاید اینکه برخی می‌گویند، بخشی از جریان اصول‌گرا از انتخابات بایدن ناراحت است، پُر بیراه نمی‌گویند. آنها سال‌ها منتظر چنین لحظه‌ای بودند تا بدون دردسر راهی پاستور شوند اما پیروزی بایدن و روشن شدن کورسوی امید، زمین بازی کمی در حال تغییر اس و ممکن است، پایین آمدن قیمت دلار بازهم آنها را ناکام بگذارد.

شاید هم نگران اند که موفقیت مذاکرات وین چارچوب هایی رو مشخص کنه که برای دولت بعد هم جایی برای شعار و ادعا باقی نگذارد و ناچار به تعاملاتی کند که به نفع قشر متوسط در ایران تمام شود و مطالبات آنان هم مشخص است.

آنچه مشخص است مذاکرات وین به نفع مردم است. توافق نهایی یک شوک مثبت به بازار است و مردم بعد از 4 سال سخت می‌توانند نفس بکشند و شرایط متفاوتی را تجربه کنند.

احیای برجام،کمک بزرگی به دولت آینده ایران است. آنها می‌توانند به واسطه رفع تحریم‌ها به وضعیت فشل اقتصادی کشور سروسامان دهد. حالا می‌خواهد رییس جمهور اصول‌گرا باشد یا اصلاح‌طلب.

طعنه آشنا به مخالفان مذاکرات وین

مشاور رئیس‌جمهور در امور رسانه‌ای نیز در کنایه ای خطاب به مخالفان مذاکرات وین نوشت: مگر شما به مذاکره کنندگان اختیار مذاکرات خارج از برجام را داده اید که الان خواستار لغو تحریم های فراتر از برجام شده‌اید.