محبعلی، تحلیلگر مسائل بینالمللی در کلابهاوس خبرآنلاین با موضوع عضویت در شانگهای چه منافعی برای ایران دارد؟ گفت: پیوستن به هر پیمانی در شرایط امروز جهان قابل دفاع است و به طبیعی شدن و عرفی شدن سیاست خارجی ایران کمک میکند.
وی تاکید کرد: اقتصاد، تجارت، بهداشت، امنیت و محیط زیست در دنیا بهم پیوسته است و همه مسایل جهانی شده است، در دنیای جدید حتی حکمرانی مساله جهانی است و چهاردیواری اختیاری، دیگر معنی ندارد.
وی با تاکید بر اینکه پیوستن ایران در این پیمان باعث میشود سیاست ایران از حالت ایدئولوژیک خارج شود، گفت: هر اقدامی طبیعتا دارای منافع و مضاری است، اما ایران باید روند پیوستن به این پیمان را در حقوق داخلی خود تصویب کند که این روند چند سال طول خواهد کشید.
وی با اشاره به سابقه درخواست ایران برای پیوستن به شانگهای گفت: درخواست ایران برای عضویت در این سازمان از زمان تشکیل پیمان صورت گرفته است و همه دولتها در این دوره زمانی این عضویت را پیگیری کردند.
این کارشناس حوزه بینالملل تاکید کرد: اتفاقا چین و روسیه علاقمند به عضویت ایران نبودند و مسایل هستهای، موضوعاتی مانند برجام و تحریمهای آمریکا باعث این اتفاق بود.
این کارشناس با تاکید بر اینکه دو اتفاق در پذیرش ایران موثر بود، توضیح داد: یکی اقدام اخیر ایران در سازمان ملل بود که رای به انضمام کریمه به روسیه داد و دیگری تحولات افغانستان که هر دو اتفاق سبب شد تاجیکستان وتوی خود در عضویت ایران را بردارد.
محبعلی تاکید کرد: مقایسه پیمان شانگهای با اتحادیه اروپا اشتباه است. اتحادیه اروپا از نقطه اقتصادی وارد پیمان شدند، اما هنوز در مسایل دفاعی به جمع بندی نرسیده اند. به هر حال اروپا دارای اقتصاد مشترک، تاریخ و فرهنگ مشترک است و بیشترین روابط تجاری را کشورهای اروپایی با همدیگر دارند، اما در این نقطه، وضعیت معکوس است چرا که چین بیشترین ذخایر ارزی خارجیاش یعنی حدود ۳.۶ تریلیون دلار را در آمریکا دارد و بیشترین روابط اقتصادی اش نیز با آمریکا است.
وی ادامه داد: واردات چین از آمریکا، خدمات فناوری است که غیرقابل جایگزینی است. چینیها در این بخش کاملا به آمریکا وابستهاند. از سوی دیگر روسیه هم صادرکننده نفت و گاز است و رقیب ما محسوب میشود. پس باید توجه داشت هدف چین رسیدن به بازارهای اروپاست، نه بازارهای کشورهای کوچک آسیایی عضو پیمان شانگهای، از این رو باید بر پایه واقعیات موجود درت به تحلیل زد.
این کارشناس گفت: هند، دیگر عضو مهم این سازمان از یک سو پیمان دفاع مشترک با آمریکا و ژاپن دارد و از سوی دیگر رقیب سیاسی و ژئوپلتیک و تجاری چین محسوب میشود.
به گفته وی چین به دنبال گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی است.
وی به منافع عضویت در این سازمان اشاره کرد و گفت: امروز مساله منطقه، روابط با افغانستان و تهدید آینده این کشور است. شاید ایران بتواند با این پیمان از داشتههایش در افغانستان پشتیبانی کند. در ضمن گسترش روابط ایران با کشورهای عضو، باید با حل و فصل مناقشه هستهای و رفع تحریمها باشد وگرنه کشورهای عضو نمیتوانند خیلی اثری در تعاملات با ایران داشته باشند.
او به علاقمندی برخی به افزایس سطح روابط با چین اشاره کرد و گفت: بنده زمانی که در مالزی سفیر بودم، دیدم مالزیاییها دو جمله مهم دارند، میگویند بدترین اشغال، اشغال ژاپنی است و بدترین استعمار، استعمار چینی. این را در نظر داشته باشید که ویتنام که روزی شریک چین بود، به همین خاطر امروز به دشمن چین بدل شد و چینیها از این ممظر قابل بررسی هستند. در ضمن تنها ۵ درصد جمعیت کشوری مثل اندونزی را چینیها تشکیل میهند، اما چهل درصد اقتصاد اندونزی در اختیار چینی هاست. این نسبت در مالزی به ۳۰ درصد میرسد، اما هشتاد درصد اقتصاد مالزی در دست چینی هاست. پس بهتر است درباره گسترش رابطه با چین با احتیاط نظر بدهید.