بورس در آستانه سقوط و سراشیبی
آفتاب‌‌نیوز : 
يک کارشناس اقتصادی می گويد گويا قرار نيست سريال دنباله‌دار افت شاخص‌ها در بورس تهران پايان يابد. ظاهراً قطعي‌ترين احتمال براي روزهاي آينده بورس نيز، ادامه كابوسي است كه حالا ديگر نزديك به 8 ماه است، خواب فعالان بازار سرمايه را آشفته كرده است.
اين را مي‌توان از درخواست‌هاي فروش سهامي كه بر ميزهاي كارگزاران بورس انباشته شده فهميد، و با چشم‌اندازي كه از بورس اوراق بهادار ايران ترسيم مي‌شود، مي‌توان به اين جمع‌بندي رسيد كه بازار سرمايه بناي آن ندارد تا يك بار ديگر به سهامداران نگران تالار شيشه‌اي روي خوش نشان دهد.
حتي اخبار خوشي كه گاهي از سوي مسؤولان بورس منتشر مي‌شود يا توصيه‌هايي كه توسط كارگزاران به سهامداران ارائه مي‌شود نيز نمي‌تواند سهامداران سرخورده از اوضاع را به اين نتيجه برساند كه از تصميم خود مبني بر خروج از تالار شيشه‌اي منصرف شوند.
هر چند روند كاهش شاخص‌ها و افت مداوم قيمت‌ها از پاييز پارسال آغاز شده است، اما به تازگي تفاوت آشكاري در رفتار سهامداران به ويژه سهامداران جزء ديده مي‌شود، به طوري كه تا پيش از برگزاري انتخابات رياست جمهوري و مشخص شدن نتيجه آن، سهامداران خرد بازار بنا را بر احتياط گذاشته و از فعاليت در بازار به نظاره گري روي آورده بودند. آنها ترجيح مي‌دادند در فضاي مبهم و نامطمئن پيش از برگزاري انتخابات و تعيين تكليف قوه مجريه كه ابهام و نگراني‌هاي آن با تشديد چالش‌هاي هسته‌اي ايران پررنگ‌تر مي‌شد، دست از داد و ستد بكشند و تنها تحولات بازار را دنبال كنند.
اما با تعيين تكليف دولت آينده و پيروزي بنيادگرا‌ترين بخش از جناح راست، سهامداران خرد بازار سرمايه از نظاره‌گري در بازار استعفا داده و راه خروج سرمايه خود از بازار را در پيش گرفته‌اند. تلاش فعالان بازار براي خلاصي يافتن از برگه‌هاي سهامي كه هر روز ارزش خود را از دست مي‌دهند از يك سو و نوسانات
معنادار قيمت‌ها در بازار همسايه بورس از سوي ديگر كه رونق نسبي در خريد و فروش انواع ارزها و سكه‌هاي طلا را به دنبال داشته، همگي نشان از حركت سرمايه‌ها از بورس تهران به بازارهاي ديگر است.
مقايسه عدد شاخص كل بورس در پايان معاملات ديروز دوشنبه ۱۱۷۵۸.۳ و مقايسه آن با عدد شاخص كل در روز ۱۴ فروردين ماه امسال به عنوان نخستين روز كاري سال نيز ـ ۱۲۲۰۴.۹ ـ نشان از كاهش ۴۴۶.۶واحدي عدد شاخص دارد. مقايسه عدد شاخص كل در پايان داد و ستدهاي دوشنبه – -۱۱۷۵۸.۳با عدد شاخص كل در چنين روزي در سال گذشته ـ ۲۷ تير ماه پارسال ـ -۱۳۱۱۸.۵نشان از وخامت بيشتر اوضاع دارد، به طوري كه اين عدد بيش از ۱۳۶۰ واحد كاهش نشان مي‌دهد.
بورس سياست زده
هر چند كه دلايل متعددي را براي كاهش قيمت‌ها در بورس مي‌توان برشمرد، اما از گفت و گو با بورس‌بازان نگران بازار مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه در حال حاضر هيچ عاملي به اندازه ترس از تغييرات سياسي ناشي از پيروزي محمود احمدي‌نژاد در واكنش‌هاي منفي بورس‌بازان مؤثر نبوده است.
هر چند شايعه اينكه احمدي‌نژاد بورس‌بازي را نوعي قمار ارزيابي كرده و سود ناشي از خريد و فروش سهام را ربوي مي‌داند، تكذيب شد، اما هيچ كدام از اين تكذيب‌ها نتوانست تأثير شايعه اول را از بين ببرد. ضمن آنكه اساساً تفكري كه احمدي‌نژاد آن را نمايندگي مي‌كند و نسبت به اقتصاد بازار آزاد چندان روي خوش نشان نمي‌دهد، چيزي نيست كه بتوان با تكذيب از آن برائت جست.
علاوه بر آن، اظهارنظر صريح احمدي‌نژاد درباره بانك‌هاي خصوصي و سودهاي آنها خود دليل مناسبي براي بورس‌بازان است تا بيش از آنكه به تكذيب‌ها دلخوش كنند، نسبت به آينده بدبين باشند. اتفاقاً، رويكرد محمد خوش‌چهره از نزديكان احمدي‌نژاد كه از او به عنوان يكي از وزراي اقتصادي در كابينه بعدي ياد مي‌شود، به اين تحليل بدبينانه دامن زد. خوش‌چهره هفته‌اي پس از انتخاب احمدي‌نژاد در واكنش به افت شاخص‌ها در بورس، با تهديد و ارعاب بورس‌بازان، كاهش در بورس را ناشي از توطئه‌اي خواند كه از ديد او وزارت اطلاعات و نيروهاي امنيتي با استفاده از نيروي قهري خود با عاملان اين توطئه مي‌توانند و بايد برخورد كرده، و از كاهش شاخص‌ها جلوگيري كنند.
مجموعه اين نشانه‌ها راه را بر باور كردن تكذيب شايعات پيرامون احمدي‌نژاد بسته و بورس‌بازان را به اين نتيجه رسانده است كه از اين پس بورس كه مي‌توان از آن تحت عنوان نماد اقتصاد بازار آزاد ياد كرد، مكاني امن براي سرمايه‌گذاري نخواهد بود. اما بخشي از سياسي شدن بورس تهران صرف‌نظر از ساختار حكومت، دولت در ايران، ناشي از عملكرد دبيركل بورس تهران است، او كه از ماهها قبل از برگزاري انتخابات رياست جمهوري، سرنوشت بورس را با آمدن هاشمي رفسنجاني گره زده بود و در شب‌هاي واپسين انتخابات حتي از تبيين شعار هاشمي مبني بر "واگذاري سهام به تمام مردم" در شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيز ابا نمي كرد، هرگز به اين نمي‌انديشيد كه بورس كم عمق و كوچك ايران كه تمام اميدهاي خود را به پيروزي نامزد موردنظر آقاي دبيركل بسته است، در صورت شكست وي به چه روزي خواهد افتاد.
البته به نظر مي‌رسد كه بازار سازان حقوقي فعال در بازار سرمايه نيز، از تب و تاب براي جمع‌كردن بازار سرمايه سياست‌زده ايران افتاده‌اند. چه، بسياري از مديران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري بيش از آنكه به فكر نجات دادن سهام تحت پوشش خود يا بازار سرمايه ايران باشند به جمع كردن اسباب و اثاثيه خود مشغولند تا ميز را به مدير بعدي تحويل دهند.
در اين ميان، چالش هسته‌اي پا برجاي ايران كه اتفاقاً با نتايج انتخابات سوم تير ماه مبهم‌تر و كشدارتر ارزيابي مي‌شود، كم عمق بودن بازار سهام ايران و حركت نقدينگي از بازار سرمايه به بازارهاي موازي آن نيز مزيد بر علت شده است.
برگ برنده دبيركل
در همين حال قرار است تا امروز ـ سه شنبه ـ دبيركل در جمع خبرنگاران حاضر شود و از برنامه‌هاي دو ماه آينده بورس خبر دهد. عبده تبريزي كه هيچگاه نتوانسته است اعتماد بازار را به خود جلب كند، بعيد است بتواند برگ برنده‌اي براي نجات بازار رو كند، او هنوز نتوانسته است به وعده پيشين خود براي عرضه سبد سهام عمل كند، كه از واگذاري ۱۴۰ ميليارد تومان سهام دولت ميان ۱۴ ميليون خانوار ايراني خبر داده است.
البته وعده اين بار آقاي دبيركل موعدي زودتر از سال ۸۵ براي تحقق ندارد و اگر روزگار بورس با همين روند ادامه يابد، معلوم نيست اصلاً چنين برنامه‌اي توان اجرا پيدا كند يا در حد شعارهايي براي گذران روزهاي سخت باقي مي‌ماند.
ديروز ـ دوشنبه ـ نيز حيدر مستخدمين حسيني، رئيس هيأت مديره بورس اوراق بهادار، از تصويب برنامه ۸ ماده‌اي بورس اوراق بهادار براي ساماندهي شرايط بازار سرمايه خبر داد، كه اين بار به جاي پيمودن راهي بر ميز خاتمي، به دست احمدي‌نژاد رسيده است. احتمالاً دبيركل بورس امروز برنامه ۸ ماده‌اي بورس را براي خبرنگاران تشريح مي‌كند تا شايد بازار نابسامان و بورس‌بازان نگران و در عين حال نامطمئن و بي اعتماد نسبت به بورس را اميدوار كند.
هر چند كه بسياري معتقدند، عبده تبريزي با طرفداري بي دريغي كه از هاشمي رفسنجاني كرده است، بايد به فكر شغل ديگري براي خود خارج از بورس باشد، اما عده‌اي از هوشمندي دبيركل سخن گفته و بر ماندن او پاي‌فشاري مي‌كنند. آنها براي ادعاي خود دليلي محكم دارند. چندي است بورس تهران شاهد حضور همكاران قديم احمدي‌نژاد در استانداري اردبيل به عنوان معاون و مدير است كه اين نان‌رساني مي‌تواند در ايام سختي آينده براي آقاي دبيركل هوشمند چاره‌ساز باشد.
با اين حال حتي قطعي شدن ماندن عبده تبريزي در سمت خود نيز كمكي به بازگشت اطمينان و اعتماد در ميان سهامداران خرد نمي‌كند و بعيد است تغييري در رفتار آنها ايجاد شود.
آينه دق
در اين ميان، احتمالي كه بيش از هر گزينه‌اي محتمل به نظر مي‌رسد، ادامه افت شاخص‌ها در تالار شيشه‌اي است. سهامداران حاضر در بورس كه بيش از هر زماني نگران از دست رفتن سرمايه‌هاي خود هستند، به سرعت در پي راهي براي خلاصي از برگه‌هاي سهمي هستند كه به آينه دق آنها بدل شده است.
به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه سهامداران خرد، به درستي دولت آينده را، دولتي با تفكرات نزديك به آنچه در مجلس هفتم حاكم است مي‌دانند، به طور منطقي نبايد چندان اميدي به رويكرد مثبت دولت آتي به مكانيسم‌هاي بازار آزاد، سرمايه‌گذاري، خصوصي‌سازي و ... داشته باشند. از اين رو شايد تنها راهكار نجات بورس را بايد در عمل مسؤولان اقتصادي دولت آتي ديد؛ اين كه آيا رفتاري غير از آنچه مي‌گويند ايجاد خواهند كرد يا اينكه با نگاهي توطئه زده به سرمايه‌دار و سرمايه‌گذار دستور مي‌دهند كه بفروشد يا بخرد وگرنه سر و كارش با داغ و درفش است.
هر چند كه در حال حاضر يك واقعيت بيشتر وجود ندارد: سرمايه مردم در بورس تهران در حال سوختن است.
يک کارشناس اقتصادی می گويد گويا قرار نيست سريال دنباله‌دار افت شاخص‌ها در بورس تهران پايان يابد. ظاهراً قطعي‌ترين احتمال براي روزهاي آينده بورس نيز، ادامه كابوسي است كه حالا ديگر نزديك به 8 ماه است، خواب فعالان بازار سرمايه را آشفته كرده است. اين را مي‌توان از درخواست‌هاي فروش سهامي كه بر ميزهاي كارگزاران بورس انباشته شده فهميد، و با چشم‌اندازي كه از بورس اوراق بهادار ايران ترسيم مي‌شود، مي‌توان به اين جمع‌بندي رسيد كه بازار سرمايه بناي آن ندارد تا يك بار ديگر به سهامداران نگران تالار شيشه‌اي روي خوش نشان دهد.
حتي اخبار خوشي كه گاهي از سوي مسؤولان بورس منتشر مي‌شود يا توصيه‌هايي كه توسط كارگزاران به سهامداران ارائه مي‌شود نيز نمي‌تواند سهامداران سرخورده از اوضاع را به اين نتيجه برساند كه از تصميم خود مبني بر خروج از تالار شيشه‌اي منصرف شوند.
هر چند روند كاهش شاخص‌ها و افت مداوم قيمت‌ها از پاييز پارسال آغاز شده است، اما به تازگي تفاوت آشكاري در رفتار سهامداران به ويژه سهامداران جزء ديده مي‌شود، به طوري كه تا پيش از برگزاري انتخابات رياست جمهوري و مشخص شدن نتيجه آن، سهامداران خرد بازار بنا را بر احتياط گذاشته و از فعاليت در بازار به نظاره گري روي آورده بودند. آنها ترجيح مي‌دادند در فضاي مبهم و نامطمئن پيش از برگزاري انتخابات و تعيين تكليف قوه مجريه كه ابهام و نگراني‌هاي آن با تشديد چالش‌هاي هسته‌اي ايران پررنگ‌تر مي‌شد، دست از داد و ستد بكشند و تنها تحولات بازار را دنبال كنند.
اما با تعيين تكليف دولت آينده و پيروزي بنيادگرا‌ترين بخش از جناح راست، سهامداران خرد بازار سرمايه از نظاره‌گري در بازار استعفا داده و راه خروج سرمايه خود از بازار را در پيش گرفته‌اند. تلاش فعالان بازار براي خلاصي يافتن از برگه‌هاي سهامي كه هر روز ارزش خود را از دست مي‌دهند از يك سو و نوسانات
معنادار قيمت‌ها در بازار همسايه بورس از سوي ديگر كه رونق نسبي در خريد و فروش انواع ارزها و سكه‌هاي طلا را به دنبال داشته، همگي نشان از حركت سرمايه‌ها از بورس تهران به بازارهاي ديگر است.
مقايسه عدد شاخص كل بورس در پايان معاملات ديروز دوشنبه ۱۱۷۵۸.۳ و مقايسه آن با عدد شاخص كل در روز ۱۴ فروردين ماه امسال به عنوان نخستين روز كاري سال نيز ـ ۱۲۲۰۴.۹ ـ نشان از كاهش ۴۴۶.۶واحدي عدد شاخص دارد. مقايسه عدد شاخص كل در پايان داد و ستدهاي دوشنبه – -۱۱۷۵۸.۳با عدد شاخص كل در چنين روزي در سال گذشته ـ ۲۷ تير ماه پارسال ـ -۱۳۱۱۸.۵نشان از وخامت بيشتر اوضاع دارد، به طوري كه اين عدد بيش از ۱۳۶۰ واحد كاهش نشان مي‌دهد.
بورس سياست زده
هر چند كه دلايل متعددي را براي كاهش قيمت‌ها در بورس مي‌توان برشمرد، اما از گفت و گو با بورس‌بازان نگران بازار مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه در حال حاضر هيچ عاملي به اندازه ترس از تغييرات سياسي ناشي از پيروزي محمود احمدي‌نژاد در واكنش‌هاي منفي بورس‌بازان مؤثر نبوده است.
هر چند شايعه اينكه احمدي‌نژاد بورس‌بازي را نوعي قمار ارزيابي كرده و سود ناشي از خريد و فروش سهام را ربوي مي‌داند، تكذيب شد، اما هيچ كدام از اين تكذيب‌ها نتوانست تأثير شايعه اول را از بين ببرد. ضمن آنكه اساساً تفكري كه احمدي‌نژاد آن را نمايندگي مي‌كند و نسبت به اقتصاد بازار آزاد چندان روي خوش نشان نمي‌دهد، چيزي نيست كه بتوان با تكذيب از آن برائت جست.
علاوه بر آن، اظهارنظر صريح احمدي‌نژاد درباره بانك‌هاي خصوصي و سودهاي آنها خود دليل مناسبي براي بورس‌بازان است تا بيش از آنكه به تكذيب‌ها دلخوش كنند، نسبت به آينده بدبين باشند. اتفاقاً، رويكرد محمد خوش‌چهره از نزديكان احمدي‌نژاد كه از او به عنوان يكي از وزراي اقتصادي در كابينه بعدي ياد مي‌شود، به اين تحليل بدبينانه دامن زد. خوش‌چهره هفته‌اي پس از انتخاب احمدي‌نژاد در واكنش به افت شاخص‌ها در بورس، با تهديد و ارعاب بورس‌بازان، كاهش در بورس را ناشي از توطئه‌اي خواند كه از ديد او وزارت اطلاعات و نيروهاي امنيتي با استفاده از نيروي قهري خود با عاملان اين توطئه مي‌توانند و بايد برخورد كرده، و از كاهش شاخص‌ها جلوگيري كنند.
مجموعه اين نشانه‌ها راه را بر باور كردن تكذيب شايعات پيرامون احمدي‌نژاد بسته و بورس‌بازان را به اين نتيجه رسانده است كه از اين پس بورس كه مي‌توان از آن تحت عنوان نماد اقتصاد بازار آزاد ياد كرد، مكاني امن براي سرمايه‌گذاري نخواهد بود. اما بخشي از سياسي شدن بورس تهران صرف‌نظر از ساختار حكومت، دولت در ايران، ناشي از عملكرد دبيركل بورس تهران است، او كه از ماهها قبل از برگزاري انتخابات رياست جمهوري، سرنوشت بورس را با آمدن هاشمي رفسنجاني گره زده بود و در شب‌هاي واپسين انتخابات حتي از تبيين شعار هاشمي مبني بر "واگذاري سهام به تمام مردم" در شبكه‌هاي ماهواره‌اي نيز ابا نمي كرد، هرگز به اين نمي‌انديشيد كه بورس كم عمق و كوچك ايران كه تمام اميدهاي خود را به پيروزي نامزد موردنظر آقاي دبيركل بسته است، در صورت شكست وي به چه روزي خواهد افتاد.
البته به نظر مي‌رسد كه بازار سازان حقوقي فعال در بازار سرمايه نيز، از تب و تاب براي جمع‌كردن بازار سرمايه سياست‌زده ايران افتاده‌اند. چه، بسياري از مديران شركت‌هاي سرمايه‌گذاري بيش از آنكه به فكر نجات دادن سهام تحت پوشش خود يا بازار سرمايه ايران باشند به جمع كردن اسباب و اثاثيه خود مشغولند تا ميز را به مدير بعدي تحويل دهند.
در اين ميان، چالش هسته‌اي پا برجاي ايران كه اتفاقاً با نتايج انتخابات سوم تير ماه مبهم‌تر و كشدارتر ارزيابي مي‌شود، كم عمق بودن بازار سهام ايران و حركت نقدينگي از بازار سرمايه به بازارهاي موازي آن نيز مزيد بر علت شده است.
برگ برنده دبيركل
در همين حال قرار است تا امروز ـ سه شنبه ـ دبيركل در جمع خبرنگاران حاضر شود و از برنامه‌هاي دو ماه آينده بورس خبر دهد. عبده تبريزي كه هيچگاه نتوانسته است اعتماد بازار را به خود جلب كند، بعيد است بتواند برگ برنده‌اي براي نجات بازار رو كند، او هنوز نتوانسته است به وعده پيشين خود براي عرضه سبد سهام عمل كند، كه از واگذاري ۱۴۰ ميليارد تومان سهام دولت ميان ۱۴ ميليون خانوار ايراني خبر داده است.
البته وعده اين بار آقاي دبيركل موعدي زودتر از سال ۸۵ براي تحقق ندارد و اگر روزگار بورس با همين روند ادامه يابد، معلوم نيست اصلاً چنين برنامه‌اي توان اجرا پيدا كند يا در حد شعارهايي براي گذران روزهاي سخت باقي مي‌ماند.
ديروز ـ دوشنبه ـ نيز حيدر مستخدمين حسيني، رئيس هيأت مديره بورس اوراق بهادار، از تصويب برنامه ۸ ماده‌اي بورس اوراق بهادار براي ساماندهي شرايط بازار سرمايه خبر داد، كه اين بار به جاي پيمودن راهي بر ميز خاتمي، به دست احمدي‌نژاد رسيده است. احتمالاً دبيركل بورس امروز برنامه ۸ ماده‌اي بورس را براي خبرنگاران تشريح مي‌كند تا شايد بازار نابسامان و بورس‌بازان نگران و در عين حال نامطمئن و بي اعتماد نسبت به بورس را اميدوار كند.
هر چند كه بسياري معتقدند، عبده تبريزي با طرفداري بي دريغي كه از هاشمي رفسنجاني كرده است، بايد به فكر شغل ديگري براي خود خارج از بورس باشد، اما عده‌اي از هوشمندي دبيركل سخن گفته و بر ماندن او پاي‌فشاري مي‌كنند. آنها براي ادعاي خود دليلي محكم دارند. چندي است بورس تهران شاهد حضور همكاران قديم احمدي‌نژاد در استانداري اردبيل به عنوان معاون و مدير است كه اين نان‌رساني مي‌تواند در ايام سختي آينده براي آقاي دبيركل هوشمند چاره‌ساز باشد.
با اين حال حتي قطعي شدن ماندن عبده تبريزي در سمت خود نيز كمكي به بازگشت اطمينان و اعتماد در ميان سهامداران خرد نمي‌كند و بعيد است تغييري در رفتار آنها ايجاد شود.
آينه دق
در اين ميان، احتمالي كه بيش از هر گزينه‌اي محتمل به نظر مي‌رسد، ادامه افت شاخص‌ها در تالار شيشه‌اي است. سهامداران حاضر در بورس كه بيش از هر زماني نگران از دست رفتن سرمايه‌هاي خود هستند، به سرعت در پي راهي براي خلاصي از برگه‌هاي سهمي هستند كه به آينه دق آنها بدل شده است.
به نظر مي‌رسد با توجه به اينكه سهامداران خرد، به درستي دولت آينده را، دولتي با تفكرات نزديك به آنچه در مجلس هفتم حاكم است مي‌دانند، به طور منطقي نبايد چندان اميدي به رويكرد مثبت دولت آتي به مكانيسم‌هاي بازار آزاد، سرمايه‌گذاري، خصوصي‌سازي و ... داشته باشند. از اين رو شايد تنها راهكار نجات بورس را بايد در عمل مسؤولان اقتصادي دولت آتي ديد؛ اين كه آيا رفتاري غير از آنچه مي‌گويند ايجاد خواهند كرد يا اينكه با نگاهي توطئه زده به سرمايه‌دار و سرمايه‌گذار دستور مي‌دهند كه بفروشد يا بخرد وگرنه سر و كارش با داغ و درفش است.
هر چند كه در حال حاضر يك واقعيت بيشتر وجود ندارد: سرمايه مردم در بورس تهران در حال سوختن است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید