چالش‌های کلاس‌های غیرحضوری و امتحانات حضوری
آثار مخرب شیوع بیماری کرونا تنها مختص سنین و یا قشر خاصی نبود و صرف‌نظر از سن، شغل، جنسیت، نژاد و... تمامی افراد دنیا را درگیر کرد، اشخاص بسیاری در طول مدت شیوع این بیماری به دلیل توصیه بر رعایت موارد بهداشتی به بیماری وسواس گرفتار شدند و یا به دلیل افزایش استرس و ترس از بیماری و همچنین لزوم رعایت قرنطینه و خارج نشدن از منزل مشکلاتی همچون افسردگی در جامعه شیوع پیدا کرد که امروزه این مشکلات نیازمند پیگیری دقیق و درمان به موقع است.
مشکلات اقتصادی که در پی شیوع بیماری کرونا ایجاد شد نیز بسیار گسترده بود و می‌توان گفت تمامی افراد جوامع را درگیر خود کرد در ایران نیز برخی افراد حتی شغل خود را از دست دادند و برخی نیز با توجه به تعطیلی کسب و کارها در تامین مخارج زندگی خود با مشکل مواجه شدند، البته امروزه با توجه به بهبود شرایط شیوع بیماری کرونا و روند واکسیناسیون برخی از مشکلات اقتصادی کاهش پیدا کرده است.
همچنین مشکلات ناشی از شیوع بیماری کرونا تنها مختص موضوعات سلامت و اقتصاد نیست، از همان ابتدای شیوع این بیماری در ایران با توجه به حساسیت موجود بر کودکان و نوجوانان و به دلیل اینکه در مدارس و دانشگاه‌ها امکان رعایت صحیح شیوه‌نامه‌های بهداشتی وجود نداشت، مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل و به امید بازگشت روزهای بدون ویروس کرونا تشکیل کلاس‌های درس به آینده نامعلوم موکول شد، اما با گذشت چندماه و زمانیکه مشخص شد این ویروس برای مدت طولانی مهمان مردم جهان است، پیدا کردن راهی برای ادامه تحصیل کودکان و نوجوانان ضروری شد.
بنابراین باتوجه به ضرورت حفظ سلامت دانش‌آموزان و دانشجویان همچنین جلوگیری از ایجاد وقفه در تحصیل آن‌ها، تنها راهکار مناسب استفاده از فضای مجازی و ادامه آموزش‌ها در بستر اینترنت و پیام‌رسان‌ها بود، اما این موضوع مشکلاتی فراوانی به همراه داشت، برای مثال در بسیاری از مناطق دورافتاده ایران اینترنت وجود ندارد و دانش‌آموزان و دانشجویان این مناطق امکان حضور در کلاس‌های مجازی را پیدا نکردند، همچنین تمامی افراد امکانات موردنیاز مانند تلفن همراه هوشمند، تبلت و یا لب‌تاب را نداشتند و باز هم تمامی مشکلات به این دو مورد ختم نمی‌شود.
حضور در فضای مجازی برای دانش‌آموزان و معلمانی که همواره سرکلاس درس حاضر شده و به‌صورت حضوری به آموزش و یادگیری می‌پرداختند، سختی‌های فراوانی داشت و این موضوع برای همه بدیهی است که آموزش غیرحضوری کیفیت لازم را نداشته و نمی‌تواند به اندازه ارتباط مستقیم معلم و دانش‌آموز در انتقال مطالب درسی موثر باشد، اما تنها راه ادامه تحصیل دانش‌آموزان و حفظ سلامت آن‌ها استفاده از آموزش غیرحضوری بود.
خوشبختانه امروز باتوجه به بهبود شرایط شیوع بیماری کرونا در ایران تشکیل کلاس‌های درس به سمت و سوی حضوری حرکت کرده و این امید وجود دارد که در صورت اوج نگرفتن مجدد بیماری کرونا شرایط مدارس و دانشگاه‌ها نیز روز بهروز بهبود پیدا کرده و نحوه حضور در آن‌ها به روزهای پیش از شیوع بیماری کرونا بازگردد، اما باید دید آموزش چندین ماهه دانش‌آموزان به‌صورت مجازی چه تاثیری بر سطح دانش آن‌ها داشته است.
برای سنجش یادگیری دانش‌آموزان آزمون حضوری ضروری است
فیروز عسگری_ معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص میزان تاثیر کلاس‌های غیرحضوری بر یادگیری دانش‌آموزان، اظهار کرد: حضور دانش‌آموزان و معلمان در فضای مجازی به‌صورت ناخواسته بود و پس از شرایط ایجاد شده به دلیل شیوع بیماری کرونا در تمامی دنیا و لزوم رعایت قرنطینه تنها راهکار برای ادامه آموزش دانش‌آموزان بهره بردن از فضای مجازی و آموزش غیرحضوری بود.
وی افزود: طبیعی است که آموزش غیرحضوری کیفیت آموزش حضوری را ندارد و نخستین علت آن این است که زیرساخت‌های موردنیاز برای آموزش غیرحضوری در کشور وجود نداشت، برای مثال سرعت پایین اینترنت، در دسترس نبودن امکانات سخت‌افزاری برای تمامی دانش‌آموزان و نبود پوشش اینترنت در برخی نقاط دور افتاده از مشکلاتی بود که در مسیر آموزش مجازی وجود داشت.
عسگری ادامه داد: نکته بعدی این موضوع است که برخی معلمان و دانش‌آموزان سواد رسانه‌ای کافی نداشته و بر تولید محتوای الکترونیکی مسلط نبودند، بنابراین معلمان و دانش‌آموزان در تولید و ارائه محتوا و بهره بردن از این محتوا مبتدی بودند و به همین دلیل مشکلات فراوانی در این زمینه ایجاد شد و تمامی افراد اعم از دانش‌آموزان ابتدایی تا دانشجویان دانشگاهی دچار افت تحصیلی شدند.
معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری، عنوان کرد: در بسیاری از مناطق دوردست متاسفانه به دلیل نبود زیرساخت لازم و در دسترس نبودن اینترنت برخی دانش‌آموزان امکان حضور در کلاس‌های مجازی را نیافتند و در حقیقت به دانش‌آموزان خودخوان تبدیل شدند، اما از ابتدای مهر سالجاری آموزش‌های غیرحضوری کاهش یافته و آموزش‌های حضوری در حال پررنگ شدن است.
وی اضافه کرد: درحال حاضر می‌توان گفت تمامی مدارس موجود در چهارمحال و بختیاری به صورت حضوری به فعالیت خود ادامه می‌دهند، اما باتوجه به جمعیت کلاس، دانش‌آموزان روزهای مشخصی سرکلاس حاضر می‌شوند و کلاس‌ها در مدارس با جمعیت پایین هرروز به‌طور حضوری برگزار می‌شوند.
عسگری تصریح کرد: در زمان چندماهه که کلاس‌های درس به دلیل شرایط شیوع بیماری کرونا به صورت غیرحضوری برگزار شد، متاسفانه دانش‌آموزان دچار افت تحصیلی شدند و این موضوعی است که نمی‌توان آن را انکار کرد و برای تمامی افراد روشن است، اما درحال حاضر تلاش بسیاری برای جبران این افت تحصیلی از سوی معلمان و دانش‌آموزان می‌شود، زیرا دانش‌آموزان نیز به‌صورت کامل از وضعیت افت تحصیلی خود آگاهی دارند.
معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه باتوجه به نتایج حاصل از امتحانات می‌توان به میزان تاثیر آموزش‌های غیرحضوری در افت تحصیلی دانش‌آموزان پی برد، یادآور شد: یکی از راه‌های جلوگیری از افت بیشتر در تحصیل دانش‌آموزان برگزاری حضوری امتحانات است، زیرا در آزمون غیرحضوری امکان کنترل بر نحوه برگزاری امتحان وجود ندارد و امکان سواستفاده و تقلب از سوی برخی افراد وجود دارد و حتی معلم نمی‌تواند اطمینان حاصل کند خود دانش‌آموز سر جلسه امتحان غیرحضوری در حال پاسخگویی به سوالات است.
وی بیان کرد: البته امتحانات در حال حاضر به صورت استاندارد برگزار می‌شوند و درحقیقت مطالبی که در کلاس‌های حضوری و غیرحضوری بیان می‌شود، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و شرایط برگزاری کلاس‌ها در سطح سوالات طرح شده موثر است.
عسگری افزود: فسلفه امتحان این موضوع است که در فرآیند آزمون یک ارزیابی از وضعیت درسی دانش‌آموز انجام شود و در نتیجه به خود فرد و معلم یک شناخت از میزان یادگیری مطالب درسی ارائه می‌کند، پس از پایان امتحانات نیز توسط معلم، مدرسه و اداره آموزش و پرورش تجزیه و تحلیل انجام می‌شود و در این صورت می‌توان نقاط ضعف و نقاط قوت در درس‌های مختلف را شناسایی کرد و برای جبران ضعف‌های درسی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی انجام داد.
معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری، خاطرنشان کرد: بنابراین برای دستیابی به یک شناخت از سطح تحصیلی دانش‌آموزان و جلوگیری از افزایش افت تحصیلی آن‌ها لازم است امتحانات به‌صورت حضوری و در شرایط کنترل‌شده و استاندارد برگزار شوند و با توجه به نتایج حاصل شده در امتحانات نوبت اول برای جبران ضعف‌ها و کمک به دانش‌آموزان ضعیف برنامه‌ریزی انجام شود که میزان افت تحصیلی در امتحانات نوبت دوم کاهش پیدا کند.
دانش‌آموزان برای یادگیری نحوه حضور در امتحانات نیازمند آموزش بودند
ریحانه صادقی_معلم پایه ابتدایی در چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: کلاس‌های حضوری و غیرحضوری دارای برخی معایب و محاسن هستند و نمی‌توان به صورت کامل یکی از این دو روش را برتر از دیگری دانست، برای مثال برگزاری کلاس‌های غیرحضوری ممکن است برای دانش‌آموزانی که دارای شرایط خاصی هستند گزینه مناسب‌تری باشد، اما سطح آموزش و یادگیری در کلاس‌های حضوری بالاتر است، زیرا معلم با دانش‌آموز تعامل دارد و به وسیله این تعامل پس از تدریس می‌تواند میزان یادگیری دانش‌آموزان را ارزیابی کند.
وی افزود: بنابراین شناخت و رفع نقاط ضعف دانش‌آموزان در کلاس‌های حضوری توسط معلم به راحتی امکان‌پذیر است، در صورتیکه در آموزش مجازی چنین تعاملی بین دانش‌آموز و معلم وجود ندارد، به‌ویژه باتوجه به شرایط سرعت و احتمال قطع شدن اینترنت مشکلات این نوع آموزش نیز افزایش پیدا می‌کند.
صادقی ادامه داد: برخی والدین نیز متاسفانه نظارت درستی بر نحوه انجام تکالیف یا پاسخگویی به امتحانات فرزند خود نداشتند و به همین دلیل برخی دانش‌آموزان با تقلب و همکاری سایر دوستان خود به سوالات امتحان پاسخ می‌دادند و برای معلم نیز امکان نظارت وجود نداشت اما زمانیکه کلاس‌ها و امتحانات به‌صورت حضوری برگزار شود، چنین مشکلاتی وجود نخواهد داشت.
این معلم پایه ابتدایی در چهارمحال و بختیاری، عنوان کرد: متاسفانه برخی دانش‌آموزان در آموزش‌های مجازی با سواستفاده و تقلب به امتحانات خود پاسخ می‌دادند که آسیب این موضوع نیز تنها به خود دانش‌آموزان وارد می‌شود، یکی دیگر از معایب پاسخگویی با تقلب به امتحان این موضوع است که معلم با حصول نتایج مطلوب در امتحان از ضعف دانش‌آموزان آگاهی پیدا نمی‌کند و در نتیجه فرصت رفع اشکال برای دانش‌آموزان از دست می‌رود.
وی اضافه کرد: برخی دروس وجود دارند که عملی محور هستند و معلم تا زمانیکه تدریس را به‌صورت عملی برای دانش‌آموز انجام ندهد، امکان انتقال مطالب به صورت صحیح وجود ندارد و این موضوع نیز یکی دیگر از معایب آموزش‌های غیرحضوری است.
صادقی تصریح کرد: باتوجه به این موضوع که دانش‌آموزان پایه اول دبستان در ابتدای مسیر یادگیری هستند، این پایه از اهمیت بالایی برخوردار است و انتقال مطالب به‌صورت مجازی کار معلم را چندین برابر می‌کند، برای مثال بنده در سالجاری در حال تدریس پایه دوم دبستان هستم اما برعکس سالیان گذشته سال تحصیلی از شهریور آغاز و در این زمان سعی شد، مطالب مهم پایه اول به صورت جامع برای دانش‌آموزان یادآوری شود، البته این موضوع برای معلمان تمامی مقاطع وجود داشت.
این معلم پایه ابتدایی در چهارمحال و بختیاری، یادآور شد: بنابراین برگزاری کلاس‌های مجازی دارای مشکلاتی است، البته محاسنی نیز دارد و به همین صورت برگزاری حضوری کلاس‌های درس نیز دارای معایب و محاسنی است که تمامی این موارد به عوامل بسیاری وابسته هستند.
وی بیان کرد: یکی از دیگر از محاسن حضور دانش‌آموز در محیط مدرسه مربوط به محیط امن این مکان است، یعنی در تمامی خانواده‌ها مشکلاتی وجود دارد، اما زمانیکه دانش‌آموز در محیط امن مدرسه قرار می‌گیرد از مشکلات خانواده دور شده و در محیط رشد و تعالی قرار می‌گیرد و دانش‌آموز به صورت کامل بر تحصیل و یادگیری تمرکز دارد اما این شرایط در آموزش مجازی و حضور دانش‌آموز در منزل فراهم نیست.
صادقی افزود: در حال حاضر در مدارسی که تعداد دانش‌آموزان بالا نیست و امکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی وجود دارد، آموزش‌ها کاملا به صورت حضوری دنبال می‌شود و دانش‌آموزان هرروز سرکلاس درس حاضر می‌شوند، اما در مدارسی که به دلیل جمعیت بالا دانش‌آموزان دو یا سه روز در مدرسه حضور دارند نیز تدریس‌ها به صورت حضوری و در روزهایی که دانش‌آموزان در کلاس درس حاضر هستند انجام می‌شود و در روزهایی که آموزش مجازی است تنها تکرار و تمرین برای دانش‌آموزان صورت می‌گیرد.
این معلم پایه ابتدایی در چهارمحال و بختیاری ادامه داد: یکی دیگر از مشکلاتی که معلمان پایه‌های ابتدایی با آن مواجه بودند، حاضر شدن دانش‌آموزان در امتحان حضوری بود و دانش‌آموزان برای یادگیری نحوه حضور در امتحانات نیازمند آموزش بودند که این مشکل پیش از شروع فصل امتحانات نوبت اول و با برگزاری آزمون‌های گوناگون توسط معلم قابل حل شدن بود.
وی عنوان کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که دانش‌آموزان در هنگام حضور در امتحانات حضوری داشتند این بود که با نحوه خواندن و درک صورت سوال آشنایی نداشتند که این موضوع نیز با انجام تکرار و تمرین سرکلاس قابل برطرف شدن بود.
