دولت قرار است سال آینده ۵۳۲ هزار میلیارد تومان از محل مالیات درآمد داشته باشد. رشد ۶۲ درصدی درآمدهای مالیاتی دولت در بودجه سال آینده در حالی پیشبینی شده که بسیاری از کارشناسان معتقدند اقتصاد ایران توان پرداخت چنین مالیاتی را ندارد و باعث فشار روی مودیان مالیاتی کنونی میشود.
اما حالا رئیس سازمان امور مالیاتی از شناسایی سه میلیون مودی مالیاتی جدید و شناسایی منابع تازه مالیاتی خبر داده و گفته «از ابتدای امسال تاکنون سه میلیون مؤدی جدید شناسایی شده و با شناسایی این مودیان دیگر فشار به مؤدیان منظم و قدیمی کم میشود. اما منابع جدیدی که داود منظور عنوان کرده چیست؟
دریافت مالیات از سپردههای بانکی
به گفته داود منظور، از سال آینده معافیت مالیاتی سود سپردههای بانکی حذف میشود و سپردهگذاران ملزم به پرداخت مالیات از محل سود سپرده بانکی خود هستند. رئیس سازمان امور مالیاتی گفته:«معافیت مالیاتی سود سپردههای بانکی اشخاص حقوقی حذف میشود و این درآمد، منبع جدیدی برای سازمان امور مالیاتی است.»
آنچه رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده دریافت مالیات از سود سپرده بانکی اشخاص حقوقی است و شامل دریافت مالیات از سود سپرده بانکی افراد حقیقی نمیشود.
حذف معافیت مالیاتی سپردههای بانکی موضوع جدیدی نیست و از سال ۹۴ تاکنون در اقتصاد ایران مطرح بود. در این سالها موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز سودهای کلانی به سپردههای بانکی پرداخت میکردند و یکی از پیشنهادات بانک مرکزی برای مقابله با این سودهای کلان غیرمجاز، دریافت مالیات از سود سپرده بانکی اشخاص حقوقی بود. ماجرایی که در چند سال گذشته بارها مطرح شد و نهایتا مسکوت ماند.
همزمان با ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ به مجلس، برخی از کارشناسان اعلام کردند که دولت معافیت مالیاتی سود سپردههای بانکی را حذف کرده و افراد حقوقی موظفاند از سال آینده مالیات جدیدی تحت عنوان مالیات سود سپردههای بانکی پرداخت کنند.
پیش از این دریافت مالیات از سود سپرده افراد حقیقی هم مطرح شده بود. در مواردی حتی مساله دزیافت مالیات از خریداران سکه و طلا و ارز هم مطرح شد. اما همان زمان کارشناسان هشدار میدادند دریافت مالیات از سود سپرده بانکی سبب میشود که این سپردهها از بانک خارج و وارد بازارهای دیگر شود.
بر این اساس کارشناسان معتقدند دریافت مالیات از سود سپرده بانکی اشخاص حقیقی و یا مالیات از خانه و خودروی لوکس و موارد این چنینی باید تحت عنوان دیگری انجام شود. یعنی تحت عنوان مالیات بر درآمد. روندی که در کشورهای دیگر هم وجود دارد و افراد در مجموع باید مالیات بر درآمد خود را پرداخت کنند. خواه این درآمد از محل سود بانکی باشد و یا هر فعالیت دیگری.
مالیات از سود سپرده بانکی، خوب یا بد؟
اما آیا پرداخت مالیات سود سپرده بانکی توسط اشخاص حقوقی خوب است یا بد؟ دو دیدگاه کلی درباره این مساله وجود دارد. مرکز پژوهشهای مجلس در سال ۹۷ در گزارشی اعلام کرد که حدود ۴۰ درصد از سپردههای مدتدار بانکی مربوط به اشخاص حقوقی است. منابعی که معاف از مالیات است. پس دریافت مالیات از این سپردهها میتواند منبع درآمد خوبی برای دولت باشد.
به خصوص در شرایطی مانند شرایط اقتصادی فعلی که دولت روی مالیات حساب ویژه باز کرده اما بخشهایی که تا کنون مشمول مالیات بودهاند، توان پرداخت مالیات بیشتر را ندارد و در نتیجه دریافت این مالیات میتواند موثر باشد.
اما مخالفان این رویکرد میگویند دریافت مالیات از سپردههای بانکی اشخاص حقوقی میتواند سبب رشد دوباره موسسات مالی و پولی غیرمجاز شود. این گروه معتقدند دولت به جای دریافت چنین مالیاتی، باید دریافت مالیات از مجموع درآمد را در دستور کار قرار دهد. یعنی کل درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات می شود و نیازی به مالیاتستانی جداگانه از هر فعالیت و اقدام اقتصادی نیست.
دریاقت مالیات از خدمات!
علاوه بر این، قرار است از سال آینده دو درصد مالیات علی الحساب برای ارائه خدمات دریافت شود، زیرا اکنون بخش بزرگی از حوزه خدمات مالیات نمیدهند و پیشبینی میشود از این محل هفت تا هشت هزار میلیارد تومان درآمد حاصل شود.
همچنین سه پایه مالیاتی جدید شامل مالیات بر خانههای خالی، مالیات بر خانههای لوکس و باغ ویلاها و مالیات بر خودروهای لوکس هم به لیست مالیاتهای جدید اضافه میشود.