عدالت و آزادی بزرگترین آرمانهای امام خمینی(ره) هستند
آفتاب: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی، ورود مصلحت از جانب امام (ره) به عرصه اداره جامعه را گامی در جهت رفع هرگونه بن‌بست در حوزه پیشرفت و حل معضلات از جانب ایشان دانست.
به گزارش سرویس سیاسی آفتاب به نقل ازایسنا، دبیر عالی همایش بین‌المللی « امام خمینی (ره) و قلمرو دین؛ دین و توسعه» در پیش‌نشست این همایش، هم‌چنین با گرامی‌داشت یاد و خاطره سلسله‌جنبان انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی و درخواست علو درجات برای آن امام راحل، یادآور شد: «این نشست از سلسله‌نشست‌هایی است که به یاری خداوند تداوم خواهد یافت؛ هم‌چنان‌که در دو سال گذشته ادامه داشته و نشست اصلی هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود».
وی با یادآوری موضوع نشست قبلی این همایش که به « کرامت انسانی» اختصاص داشت، به موضوع نشست فعلی که « دین و توسعه» نام گرفته اشاره و اظهار کرد: «تقسیم جهان به دو بخش توسعه‌یافته و در حال توسعه از مشهورات زمانه است؛ هم‌چنان‌که تقسیم تاریخ به سه بخش قدیم، میانه و جدید از تقسیمات رایج و متداول در شرق و غرب عالم است».
خاتمی با تاکید بر این که این تقسیمات متناسب با وضع تاریخی و اجتماعی غرب است اظهار داشت: «طی این تقسیم‌بندی، توسعه غربی، کمال زندگی و راه غیرقابل بازگشت، حرکت در مسیر توسعه‌ای است که در غرب تحقق پیدا کرده و کشورها برای این که بمانند، باید این راه را طی کنند وگرنه از صحنه تحولات خارج می‌شوند».
وی در ادامه با تایید این که تحولات غرب صرف نظر از قضاوت درباره آن، غیرقابل انکار است، یادآور شد: «اما این تحولات با وضع تاریخی و اجتماعی غرب تناسب دارد و خود سبب پیدایش یک ذهنیت شده و آن ذهنیت این است که غرب مدار و محور عالم و آدم است و انسان غربی، انسان معیار و زندگی غربی، زندگی معیار است».
رییس‌جمهور سابق کشورمان با تاکید بر این که شبه‌نظریه پایان تاریخ اوج این توهم است، یادآور شد: «این ذهنیت وقتی به دست سیاستمداران غربی می‌افتد فاجعه‌های بزرگ می‌آفریند».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها از استعمار دیروز و سطله‌طلبی‌های مدرن امروز به عنوان سند اظهارات خود یاد کرد و گفت: «تقسیم جهان به دو بخش توسعه‌یافته و در حال توسعه به لحاظ علمی بی‌اعتبار است و برای درک آن لازم است به تفاوت علوم انسانی، تجربی و ریاضی توجه کنیم».
خاتمی با تاکید بر این که توسعه مفهوم انسانی است و در حوزه مفاهیم انسانی، زمان و مکان نقش تعیین‌کننده دارد، یادآور شد که این فرآیند خلاف ضوابط حاکم بر علوم تجربی و ریاضی است.
وی اضافه کرد: «نمی‌توان آن چه را در یک نقطه عالم با شرایط تاریخی تحقق پیدا کرده، برای بخش‌های دیگر که فاقد این شرایط هستند، تجویز کرد و توسعه از جنبه این موضوعات است».
خاتمی در ادامه با طرح این پرسش که آیا الگوبرداری صددرصد و تقلید کامل از یک پدیده انسانی که در شرایط خاص اتفاق افتاده، برای دیگران که فاقد این شرایط هستند مفید و ممکن است یا خیر، تصریح کرد: «به نظر من چنین امری حتی امکان ندارد».
رییس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه اظهاراتش به نسبت میان اسلام و توسعه پرداخت و با یادآوری دیدگاه‌های امام راحل یادآور شد: «امام خمینی نظریه‌پرداز توسعه نبودند و در این زمینه تعریفی از توسعه ارائه نداده و حتی درباره مشخصات توسعه اظهارنظر مستقیم نکرده‌اند. ایشان رهبری یکی از مردمی‌ترین نهضت‌های تاریخ را بر عهده گرفته‌اند که توانست یک نظام را بردارد و سامان نظامی دیگر را ایجاد کند».
وی بر این اساس به تعریف ویژگی‌های نظامی که حضرت امام تاسیس آن در راس اهداف نهضت خویش قرار دادند، پرداخت و یادآور شد: «از درون این ویژگی‌ها می‌توان متوجه شد که امام چه نوع توسعه‌ای را مد نظر داشتند».
خاتمی در ادامه با برشمردن ویژگی‌های امام راحل به عنوان عارف و حکیمی مطلع، فقیه و سیاستمدار و عالمی دینی و آگاه به زمان خویش، یادآور شد: «امام عارفی بود که عرفانش هیچ گاه شکل منفی نداشت».
وی با یادآوری دیدگاه برخی عرفا نسبت به زندگی این جهانی و این که عده‌ای ترک آن را مورد تاکید قرار می‌دهند، یادآور شد: «امام خمینی عارفی بود که به زندگی این جهانی بی‌تفاوت نبود و دغدغه جدی نسبت به این زندگی داشت و به همین دلیل با ناروایی‌های زندگی درافتاد و آن نظام را به هم زد و برای زندگی این جهان، نظامی را ایجاد کرد که در آن به زندگی این جهانی توجه شده است».
وی در ادامه با طرح این پرسش که این نظام چیست؟ گفت: «امام خمینی از میان شکل‌های موجود، نظام جمهوری را انتخاب کرد. این نظام مبتنی بر رای مردم است و در آن استقرار همه ارکان نظام حتی رهبری با رای مردم صورت می‌گیرد و حاکمان تحت نظارت مردم و نهادهای مردمی که در راس آن مجلس است قرار دارند».
رییس‌جمهور سابق کشورمان با یادآوری این که این نظام، نظام اسلامی نیز هست، گفت: «زیرا اکثریت مردم این نظام را مسلمانان تشکیل می‌دهند و حتی شهروندان غیرمسلمان نیز پذیرفته‌اند که در این نظام معیارهای اسلامی حاکم باشد؛ به‌ویژه معیارهایی که امام راحل در آستانه انقلاب آن را معرفی کردند».
وی با بیان این که آزادی بیان، نقد قدرت و تساوی همگان در برابر قانون در این نظام وجود دارد و پیشرفت همه‌جانبه مورد توجه آن است، هم‌چنین رهایی از عقب‌ماندگی از اهداف بزرگ نظام جمهوری اسلامی به شمار می‌آید و استقلال و تلاش برای آن امر مهمی است، به بیان ویژگی‌های فقهی که امام راحل در چنین نظامی بر آن تاکید داشتند، پرداخت و گفت: «امام بر عدم کفایت فقه مصطلح تاکید داشتند و نقش زمان و مکان در اجتهاد مورد نظر ایشان در روزآمد کردن مسائل و رفع معضلات نقش اساسی دارد».
سیدمحمد خاتمی در ادامه گفت: «جامعه مورد نظر امام جامعه‌ای برخوردار به لحاظ مادی، آزاد به لحاظ سیاسی، مستقل به لحاظ بین‌المللی و مهذب از نظر اخلاقی است».
دبیر عالی همایش « امام خمینی و قلمرو دین....» اظهار کرد: «امام خمینی نظراتی داشتند که متفاوت با نظرات سنتی مشهور و راهگشای تحولات بزرگ در عرصه‌های اقتصادی، تامین آزادی‌های سیاسی، حضور و مشارکت مردم و تعیین نقش مشارکت‌جویانه، هم‌چنین نقش زنان در جامعه بود».
وی افزود: «این نظرات مبتنی بر مبانی‌ای بود که معتقدم آن‌گونه که باید به آن توجه نکرده‌ایم و امام هم مجال تدوین کامل و همه‌جانبه این مبانی را نداشتند».
خاتمی در عین حال گفت: «اما مهم است که ما این مبانی را دریابیم و وجه تصمیم‌گیری در موارد خاص را هم درک کنیم؛ چنان که موارد تصمیم‌گیری‌های خاص که مختص ضرورت‌هاست می‌تواند در شرایط دیگر به گونه دیگری باشد. امام خمینی هم می‌گفتند که بعضی تصمیم‌ها بر اثر ضرورت و موقعیت‌های ناشی از آن بوده است».
رییس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها خاطرنشان کرد: «جامعه مورد نظر امام جامعه‌ای است پویا، برخوردار، تولیدگر، بهره‌گیری‌کننده از همه دستاوردهای مثبت تمدن بشری و غرب، اهتمام‌ورزنده به پیشرفت صنعتی و علمی در همه عرصه‌ها که برای بی‌نیاز شدن از دیگران و پدید آمدن امکان تعامل مثبت در وضعیتی برابر با جهان، تلاش می‌کند».
رییس‌جمهور سابق کشورمان تصریح کرد: «امام همواره بر خودباوری در جامعه تاکید داشتند و شایستگی و توان مردم و جوانان را مورد توجه قرار می‌دادند و در همه حال بر دو عنصر استقلال و عدالت هم تاکید داشتند، چرا که وابستگی، خود از مهمترین عوامل عقب‌ماندگی و جلوگیری از پیشرفت است».
وی با بیان این که پس از جنگ جهانی دوم برخی سیاست‌ها مانع توسعه و پیشرفت کشورهای غیرغربی، حتی به معنایی که خود غرب قبول دارد شد، گفت: «وقتی به کشورهای جنوب و شرق به عنوان بهره‌گیری از منابع ارزان و آسان مادی آنها نگاه می‌شود، طبیعی است که پیشرفت این کشورها می‌تواند به کشورهای بزرگ‌تر ضربه بزند و کشورهای جنوب و شرق هم برای بقای خود چاره‌ای جز اتکا به بیگانه و ترجیح منافع آنها به منافع ملی ندارند».
وی با بیان این‌که، نداشتن استقلال و وابستگی از عوامل مهم توسعه‌نیافتگی است، گفت: «لبه تیز حملات امام به رژیم گذشته همواره به دلیل وابستگی آنها به بیگانگان بود، به همین خاطر است که استقلال به عنوان یکی از اهداف بزرگ انقلاب مورد نظر امام است. علاوه بر این جامعه‌ای که برخوردار باشد اما از عدالت بهره‌مند نباشد، جامعه مطلوب و مورد نظر امام نیست».
خاتمی در بیان ویژگی‌های جامعه مورد نظر حضرت امام ادامه داد: «این نظام مردم‌سالار، متکی به رای مردم و مبتنی بر مسوولیت حاکمان در برابر مردم است که رواج و ترویج آزادی اندیشه و بیان، رشد علمی، تکنیکی، اقتصادی و حرکت به سوی خوداتکایی، تولید ثروت و توزیع عادلانه آن، راه اعضای جامعه توام با امنیت و حرمت شهروندان است».
دبیر عالی همایش امام خمینی و قلمرو دین، در ادامه یادآور شد: «در کنار همه این ویژگی‌ها که می‌تواند تصویرگر جامعه توسعه‌یافته از نظر امام باشد، تکیه دائم به اخلاق و معنویت از ویژگی‌های است که یک نظام مطلوب از نظر امام آن را داراست».
وی ادامه داد: «یکی از اشکالاتی که اتفاقا از سوی متفکران غربی به تمدن غرب وارد می‌شود، غفلت آن از اقلیم روح و غرقه شدن در مادیات و مادی‌گرایی است».
سیدمحمد خاتمی اضافه کرد: «به تعبیر یکی از بزرگان در اندیشه غرب، روح تمدن جدید تکنیک است و تکنیک جهان و انسان را به منزله منبعی از مواد خام و انرژی می‌داند و به انسان اجازه هرگونه تصرفی در این منبع برای باروری آن را می‌دهد، اما شگفت‌انگیز این‌که در این فرآیند انسان نیز خود اسیر تکنیک می‌شود. این مطلب (استفاده از تکنیک) نادرست نیست اما به نظر ما تکنیک چیزی جز اصل وجود آدمی نیست. اگر این وجود آزاد و رها باشد، تکنیک نیز اسیرکننده نخواهد بود».
وی خاطرنشان کرد: «در بینش الهی، حکمت معنوی، دیدگاه موحدان و امام بزرگوار ما، آزادی وجود جز در سایه بندگی راستین خدا و نه بندگی عادت‌ها و توهمات به نام خدا، تحقق نمی‌یابد».
خاتمی در پایان تاکید کرد: «توسعه به معنی امروز، بر تولید انبوه در نتیجه مصرف انبوه و در نتیجه بر دنیازدگی، مبتنی است. پرسش این است که، چگونه می‌توان با دیدگاه الهی جامعه‌ای ساخت که هم برخوردار و مرفه باشد و هم در آن ارزش‌های الهی و معنوی آسیب نبیند و انسان اسیر تکنیک و مصرف نشود».
سيد از زماني كه رياست جمهوريش پايان گرفته خيلي بيشتر آقا معلم شده, قصه گو تر شده. هر چه دلش میخواد پشت سر هم ميگه, براش آرزوي سلامتي دارم. 
