نگاه تایم به انتخاب لاریجانی به ریاست مجلس

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس بین‌الملل: علی لاریجانی روز چهارشنبه به عنوان رییس مجلس انتخاب شد که خبر خوبی برای محمود احمدی نژاد، رییس جمهور ایران نبود. لاریجانی با قبول این سمت، خود را به عنوان فردی که توانایی دستیابی به پست ریاست جمهوری را دارد به تصویر کشید. 

لاریجانی سیاستمدار بلند پایه و از رقبای محمود احمدی نژاد رییس جمهور ایران، در در جلسه افتتاحیه مجلس، مسائل جهانی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. او در این سخنرانی به تعریف از حزب الله لبنان پرداخت و آژانس بین المللی انرژی اتمی را سخت زیر سوال برد؛ سخنان او از سوی بسیاری از نمایندگان با فریاد «االله اکبر» و «مرگ بر آمریکا» مورد استقبال قرار گرفت. 

علی رغم این سخنان، لاریجانی پیام تبریکی از سوی خاویر سولانا، وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا و آشنای قدیمی مذاکرات دریافت کرد. تمامی گروه های بزرگ سیاسی در ایران متفق القول بر حق این کشور برای غنی سازی اورانیوم پافشاری می‌کنند؛ با این حال، لاریجانی رویکردی عمل گرایانه‌تر به این قضیه دارد و در تلاش است که با غرب به توافق برسد تا این که با آن ها رودررو شود. 

بازگشت خیره کننده لاریجانی به مرکز صحنه سیاست در ایران دو موضوع را نشان می‌دهد. یکی اینکه قدرت رییس جمهور ایران به شدت در حال کاهش یافتن است و دیگر اینکه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در ایران اکنون رقابتی غیر قابل پیش‌بینی است. انتخاب لاریجانی با 232 رای پس از آن صورت گرفت که وی توانست غلامعلی حداد عادل –یکی از متحدان رییس جمهور ایران- را از رقابت برای رسیدن به این پست منصرف کند. 

انتظار می‌رود انتخاب لاریجانی به عنوان رییس مجلس، این پست را دوباره به یکی از مراکز پویای قدرت در ایران تبدیل کند. یکی از تحلیل‌گران تایم می‌گوید: «لاریجانی رییس مجلسی بسیار فعال و با اعتماد به نفس خواهد بود».

 برخی حتی احتمال می دهند آقای لاریجانی بتواند از این پست به عنوان سکوی پرتابی برای انتخابات ریاست جمهوری آینده استفاده کرده و انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری را به چالش بکشد.

علی لاریجانی پیش‌تر مذاکره کننده ارشد ایران در مسائل هسته‌ای بود و پست ریاست شورای عالی امنیت ملی را نیز در اختیار داشت؛ اما حدود یک سال پیش رییس جمهور ایران توانست لاریجانی را مجبور به کناره گیری از این پست ها کند. بازگشت لاریجانی تاکیدی بر افت روزافزون قدرت احمدی نژاد در مسائل سیاسی ایران است. کمتر از یک سال قبل بود که رییس جمهور لاریجانی را از سمت «رییس شورای عالی امنیت ملی» و «مذاکره کننده اصلی ایران در مسائل هسته ای» برکنار کرد.

حالا لاریجانی توانسته است دو پیروزی تاثیرگذار را برای خود رقم زند، دستیابی به کرسی مجلس و کنار زدن رئیس پیشین مجلس ایران. 

شکست احمدی نژاد در مجلس ایران آخرین نشانه از اختلاف در ائتلاف اصولگرایان در ایران است. این ائتلاف در انتخابات مجلس اکثریت آرا را به دست آورد. سیاستمداران برجسته و روحانیان مهم در ایران اکنون در حال فاصله گرفتن از محمود احمدی نژاد و نزدیک شدن به علی لاریجانی هستند. 

این تغییر نشانگر این حقیقت است که بسیاری از همفکران اصولگرای محمود احمدی نژاد به دلیل رفتار مغرورانه وی و برنامه‌های غیر قابل پیش‌بینی او در مسائل اقتصادی و سیاست خارجی وی را طرد کرده‌اند. هر چند وی هنوز در افکار عمومی از مقبولیت زیادی برخوردار است، اما بسیاری از ایرانیان از وجود تورم و بیکاری ونیز از اینکه اقتصاد ایران با وجود سود بردن از قیمت بالای نفت در جهان وضعیت متزلزلی دارد، شکایت دارند. 

آذر منصوری می‌گوید: «فاصله میان افراد فقیر و غنی در جامعه بیشتر شده است و انتقاد از سیاست‌های دولت ایران هر روز بیشتر می شود.»


علی رغم خطابه علی لاریجانی بر علیه IAEA در جلسه اول مجلس، وی به عنوان فردی دارای معیارهای لازم برای عملگرایی در مورد مسائل داخلی و بین المللی در میان اصولگرایان ایرانی تلقی می‌شود. او پیش از این برای یک دهه پست‌های وزارت ارشاد و ریاست سازمان صدا و سیما را عهده‌دار بوده‌است. 

یک تفاوت اساسی وی با احمدی نژاد این است که وی بر خلاف احمدی نژاد که موضعی تحریک‌آمیز را در مذاکرات فعلاً معلق هسته‌ای ایران برگزیده‌است، اعتقاد دارد که منافع ایران با گفتگوهای سازنده با هدف به‌وجود آوردن اعتماد در غربیان در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران بهتر به دست می‌آید؛ اعتماد به این که هدف ایران دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست. وی دو هفته پیش در مصاحبه‌ای با برنامه «نگاه یک» تصریح کرد: «همه باید تلاش کنند تا مذاکرات آغاز گردد» تا اختلافات در مورد برنامه هسته ای ایران حل و فصل گردد».

برخی از مقامات ایرانی عقیده دارند علی لاریجانی علی‌رغم برخورداری از حمایت بسیار زیاد، ترجیح می‌دهد رییس مجلس باقی مانده و ریسک شکست در مقابل احمدی نژاد در انتخابات سال آینده را نپذیرد. 

یکی از تحلیلگران عقیده دارد: «وی ممکن است بخت کمی برای انتخاب شدن به عنوان رییس جمهور برای خود قائل باشد و در این صورت ترجیح خواهد داد تا با حفظ مقام خود به عنوان رییس یکی از قوای سه گانه، در شرایط سیاسی ایران تاثیرگذار باشد.» 

علی لاریجانی تز دکترای خود را در مورد فلسفه آلمان نوشته است و بیشتر یک روشنفکر است تا سیاستمدار. او در سال 2005 در انتخابات ریاست جمهوری ایران شرکت کرد و در رده‌های پایین قرار گرفت، انتخاباتی که در پایان با پیروزی محمود احمدی نژاد به پایان رسید.

حتی با این حال، بازگشت علی لاریجانی به صحنه سیاست ثابت می‌کند که حلقه‌های اصولگرایانی که از احمدی‌نژاد حمایت می‌کردند، نارضایتی عمیقی دارند و احتمال این را افزایش می‌دهد که احمدی نژاد در انتخابات آینده رقابتی سخت با یک نامزد اصولگرای دیگر داشته باشد.

یکی از کسانی که می توانند احمدی نژاد را به چالش بطلبند محمد باقر قالیباف شهردار تهران است. وی از اظهارات پرخاشگرانه دولت در بخش سیاست خارجی و اشتباهات دولت در عرصه اقتصاد، انتقاد کرده است. به نظر می‌آید احمدی نژاد متوجه تغییرات در عرصه سیاست ایران شده است؛ در انتخابات ریاست مجلس احمدی‌نژاد اعلام کرد که او نیز دستیابی رقیب سرسختش علی لاریجانی به این پست را به ریاست حداد عادل ترجیح می‌دهد.

بازگشت لاریجانی قطعاً با نظر رهبر عالی جمهوری اسلامی بوده است. یکی از تحلیل‌گران می‌گوید که این نشان می‌دهد که رهبری هم شاید بخواهند رقیبانی بر سر راه انتخاب احمدی نژاد در ریاست جمهوری آینده قرار گیرند. 

چه لاریجانی کاندیدای ریاست جمهوری شود و چه نشود، او احتمالاً از پست بلندمرتبه خود به عنوان رییس مجلس استفاده خواهد کرد تا سیاست‌های احمدی نژاد را زیر سوال ببرد و راه حل‌های دیگری پیشنهاد کند. این شاید قدرت احمدی نژاد را ضعیف‌تر سازد و مقدمات شکست او را در انتخابات سال آینده ریاست جمهوری فراهم آورد.