الیزه باز هم مکرون؛ یا این بار لوپن؟!
مجالی حساس برای دو نامزد، یکی افراطی و دیگری میانه متمایل به چپ در دور دوم انتخابات فرانسه. برای امانوئل مکرون که سومین مچ اندازی سیاسی‌اش را با لوپن ۵۳ ساله تجربه می‌کند، زنی به نظر متعادل، اما با نگاه‌های هنوز افراطی نسبت به زنان، اسلام، اتحادیه اروپا و به خصوص مهاجرین.
مکرون جمعه شب و در آخرین مناظره تلویزیونی دو رقیب، مقابل چشم ۱۵ میلیون فرانسوی، لوپن را بار دیگر تندرو خواند. پس از آنکه که لوپن گفته بود «حجاب به زنان تحمیل شده و مکرون در واکنش سیاست‌های رقیب انتخاباتی‌اش را «آشوب برانگیز» خوانده بود.
چه کسی فکرش را می‌کرد که از دل ویرانه‌های بمب‌گذاری آپارتمان لوپن‌ها، ۴۶ سال پیش دخترکی که در جواب فریادهای ناامیدانه پدرش که می‌پرسید «دخترها، شما زنده‌اید؟» و با قدم‌هایی لرزان خودش را بیرون کشیده بود، حالا برای سومین بار متوالی کاندیدای ریاست جمهوری فرانسه آن هم از حزب راست افراطی باشد و این یعنی او نه تنها چهره خانوادگی‌اش را تطهیر کرده، بلکه ۱۷ سال زندگی خود را صرف متقاعد کردن گروه قابل توجهی از مردم فرانسه با سیاست‌های مد نظرش کرده است.
مارین لوپن که به گفته روزنامه‌نگاران فرانسوی و بنا به سنت خانوادگی‌اش، سیاست از خون هم برایش قوی‌تر است. همان‌طور که در سال ۲۰۱۵ خود را از زیر سایه بدنامی‌های عقیدتی پدرش در حمایت از نازی‌ها به کلی بیرون کشید و با چنگ و دندان برای موفقیت حزب سیاسی‌اش «اجتماع ملی» تلاش کرد.
به گواه آمار، اما شانس او در انتخابات پیش‌رو که بیش از هر زمان دیگری رنگ قوم و مذهب به خود گرفته چندان بالا نیست؛ او گر چه در دور نخست انتخابات توانسته بود نظر کاتولیک‌های فرانسه را با خود همراه کند، اما در جلب رأی گروه پروتستان‌های مسیحی و البته اقلیت بزرگ شش میلیونی مسلمانان این کشور که هر دو حالا اعلام کرده‌اند که به مکرون رأی خواهند داد، ناکام بود.
رهبر حزب «اجتماع ملی» که خود عضو پیشین پارلمان اروپا است بر خلاف مکرون به این نهاد نگاه دیگری دارد او دو شب پیش در آخرین مناظره انتخاباتی که از تلویزیون ملی فرانسه پخش شد، گفته بود: «حاکمیت ملی اروپا وجود ندارد چون ملت واحد اروپا وجود ندارد، اروپا همه یا هیچ چیز نیست اینجور نیست که ما همه چیز بدهیم اما هیچ چیز نگوییم یا هیچ چیز نگیریم» او البته گفت می‌خواهد در اتحادیه اروپا بماند، اما برای آنچه او «همبستگی میان ملل اروپا» دانسته تغییراتی در این اتحادیه ایجاد کند.
این بخشِ مهمی از سیاست خارجیِ لوپن است که مکرون پیش‌تر با اشاره به آن، انتخابات دور دوم فرانسه را یک «همه پرسی درباره اروپا» خوانده و گفته بود لوپن رقیب انتخاباتی‌اش بی‌آنکه جرات بیان آن را داشته باشد در عمل به دنبال راه انداختن یک «فرگزیت» برای خروج از اروپا است؛ مکرون پنجشنبه شب لوپن را این بار به «توطئه» متهم کرد و گفت: «فرانسه بدون بازار اروپا و به ویژه بدون همکاری تنگاتنگ با آلمان، قدرت فعلی را هم از دست خواهد داد».
سایه درگیری‌های روسیه و اوکراین بیش از هر کجای دیگر این روزها در اروپا و در فرانسه سنگینی می‌کند؛ بالای سر کمپین‌های انتخاباتی برای لوپن که «اتحاد ملی» را از صفر به اینجا رسانده تأمین مالی دغدغه مهم همیشگی‌اش بوده است، تغذیه مالی حزب خانوادگی‌اش حتی به قیمت تأیید سیاست‌های تأمل‌برانگیز رهبران دنیا؛ گرفتن وام از بانکی در روسیه و در عوض تأیید رأی‌گیری الحاق کریمه به روسیه در ۲۰۱۴ شاید بزرگ‌ترین نقطه سیاه کارنامه سیاسی این روزهای لوپن باشد، موضوعی که البته او صریحاً درباره‌اش گفته از آن «پشیمان» نیست.
اما وضع برای مکرون هم ناامید کننده است، او دور نخست انتخابات را با بُردی ناپلئونی از رقبای دیگر پشت سر گذاشته و حالا از کاهش مشارکت عمومی سخت نگران است؛ برای مکرون که به‌عنوان جوان‌ترین رئیس‌جمهور پا به الیزه گذاشت، پنج سال گذشته خالی از چالش نبود، یک ۳۹ ساله دموکرات، حامی اتحادیه اروپا و خواهان نقش و جایگاه فرانسه در خاورمیانه.
او زمانی به قدرت رسید که در آمریکا ترامپ از دنده چپ برخاسته بود، بر هم خوردن قرار برجام از نگاه او و دیگر شرکای اروپایی‌اش یعنی از دست رفتن فرصت بهره‌برداری از یک بازار مهم در منطقه. او تلاش کرد هر دو طرف و به ویژه ترامپ را پای میز مذاکره نگه دارد، اما امضای هفت و هشتی و ممتد ترامپ یک روز صبح پای برگه‌ای که نشان می‌داد آمریکا یک طرفه از برجام خارج شده برای امیدهای مکرون تیر خلاص بود.
اروپا با محوریت الیزه بعدها باز هم تلاش کرد از یک سو طرفین را به مذاکرات احیای برجام ترغیب کند و از سوی دیگر راهی برای تداوم امکان تجاری اروپا با ایران بیابد، راه‌هایی که البته هیچ کدام نتیجه بخش نبود.
مکرون حالا در حالی سیاست‌های انبساطی لوپن در اقتصاد و معیشت را زیر سؤال می‌برد که فرانسه روزهای پر التهاب فراوانی را با راهپیمایی‌های چند ده هزار نفری پشت سر گذاشته و حالا در انتخاب میان بد و بدتر بر سر طیفی نشسته که به گواه نظرسنجی‌های عمومی دست برتر را دارد.
یک نظرسنجی فوری پس از آخرین مناظره نشان می‌دهد که ۵۹ درصد بینندگان حرف‌های مکرون را |«متقاعدتر» دانسته‌اند؛ ۴ درصد کمتر از پنج سال قبل.
کابوس و امید دیشب و امروز در کمپین‌های هر دو کاندیدا، بخشی از رأی‌دهندگان که در دور نخست رأی خود را به صندوق احزاب چپ ریخته‌اند، حالا می‌گویند رأی شان یا سفید است یا اصلاً در انتخابات شرکت نمی‌کنند، ۴۸ درصد از هفت میلیون رأی دهنده به «ژان لوک ملانشون» رهبر چپ‌گرای افراطی از هیچ کدام از دو نامزد نهایی حمایت نکرده‌اند.
آرایی که می‌تواند سرنوشت انتخابات را برای هر کدام از این دو نامزد به کلی تغییر دهد.
حال باید دید لوپن مانند آنچه پدرش در نوجوانی و در بحبوحه تنهایی و انزوا به او یاد داده بود می‌تواند در «جنگی زیر برف هم برنده» بماند یا دموکراسی تعادلی مکرون گوی سبقت را باز هم از او خواهد ربود.
