مشخصات و اجزای سقف تیرچه یونولیت
امروزه از انواع سقف‌های مختلف در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود و هر کدام از آن‌ها می‌توانند کاربرد‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. سقف تیرچه یونولیت از جمله سقف‌های رایجی است که می‌تواند در انواع ساختمان‌های مسکونی، صنعتی، اداری و تجاری به کار برود و از صلبیت بالایی برخوردار است هرچند که میزان صلبیت آن در قیاس با سقف‌های سازه‌ای کمتر است. در ادامه مطلب به بررسی اجزای سقف تیرچه یونولیت و مشخصات آن پرداخته خواهد شد.
سقف تیرچه یونولیت چیست؟
این سقف در اصل نوعی از سقف‌های ساختمانی است که ترکیبی از تیرچه و بلوک‌های سیمانی یا سفالی است و در بسیاری از ساختمان‌ها کاربرد دارد. مصالح این سقف‌ها به جز فولاد توان و تحمل نیرو‌های کششی را ندارند. استفاده از بتن در این سقف‌ها باعث می‌شود بار مرده سقف یا دال بتنی افزایش یابد و باید از فولاد بیشتری استفاده شود و همین امر باعث حذف ناحیه کشش در این سقف‌ها شده است. بتن‌های کششی حذف شده توسط بلوک‌های یونولیتی جایگزین می‌شوند که از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردارند.
اجزای سقف تیرچه یونولیت
سقف‌های تیرچه یونولیت همانند انواع سقف‌های دیگر می‌توانند از بخش‌ها و اجزای مختلفی تولید شوند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند کاربرد‌ها و قابلیت‌های ویژه‌ای داشته باشند. مهم‌ترین اجزای سقف تیرچه یونولیت به شرح زیر می‌باشند:
• تیرها که به عنوان تکیه‌گاه برای تیرچه‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند از جنس فولاد یا بتن باشند. تیرها می‌توانند بار سقف‌ها را به ستون‌ها منتقل کنند. در حقیقت این تیرها اسکلت اصلی سازه را تشکیل می‌دهند.
• تیرچه‌ها که کوچک‌تر از تیرها بوده و به عنوان تیر‌های فرعی در سقف ایفای نقش می‌کنند. تیرچه‌ها می‌توانند در فواصل معینی از هم قرار بگیرند و یونولیت‌های سقفی نیز بین آن‌ها قرار خواهند گرفت.
• یونولیت‌های سقفی که اصلی‌ترین جز از اجزای سقف تیرچه یونولیت هستند و نقش آن‌ها پر کردن فاصله بین تیرچه‌ها هستند.
• ژوئن‌ها که میلگرد‌هایی عرضی هستند که به شکل عمود بر تیرچه‌ها اجرا می‌شوند و باعث انسجام بیشتر در سقف می‌شوند. ژوئن‌ها از ایجاد لرزش در سقف جلوگیری می‌کند و باعث تثبیت کامل آن‌ها می‌شوند.
• اتکا از دیگر اجزای سقف تیرچه یونولیت است که در اصل یک میلگرد می‌باشد که از شکلی هندسی به دو صورت یک‌طرفه و دوطرفه ساخته می‌شود. در اتکای یک‌طرفه یک سر آن به طول ۶۰ سانتی‌متر از سر تیرچه وارد شده و سر دیگر آن دور تیر کلاف می‌شود. ابتدا و انتهای اتکا قلاب ۱۸۰ درجه ایجاد می‌شود. در حالت دوطرفه هم هر دو سر اتکا به طول ۶۰ سانتی‌متر وارد تیرچه خواهد شد.
• خاموت که برای تقویت و پیوستگی بیشتر اتصالات تیر به ستون در سازه‌های بتنی به کار می‌رود.
• میلگرد حرارتی که مانند ژوئن‌ها به شکل عمود بر تیرچه‌ها قرار داده می‌شوند.
مشخصات سقف تیرچه یونولیت
در علم معماری و مهندسی ساختمان هر کدام از اجزای سقف تیرچه یونولیت باید با رعایت اصول و قواعد مشخصی در کنار هم قرار بگیرند تا ساختمان بتواند از طول عمر بیشتری برخوردار باشد و امنیت بالاتری نیز داشته باشد. سقف تیرچه یونولیت همانند انواع سقف‌های دیگر می‌تواند مشخصات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر می‌باشند:
• میزان استاندارد فاصله دو تیر نباید حداکثر از ۷۰ سانتی‌متر بیشتر باشد. در کشور ایران فاصله بین تیرها ۵۰ سانتی‌متر محاسبه می‌شود به همین دلیل بلوک‌های تولید شده در ایران ۴۰ سانتی‌متری هستند.
• حداقل ضخامت سقف در صورتی که تکیه‌گاه تیرچه را ساده محاسبه شود ۱ بر ۲۰ دهانه است و اگر تکیه‌گاه گیردار یا نیمه گیردار محاسبه شود، ضخامت سقف می‌تواند ۱ بر ۲۶ دهانه اجرا شود.
• حداکثر دهانه برای سقف‌های تیرچه یونولیت ۸ متر است، اما برای امنیت و مقاومت بیشتر بهتر است که این سقف‌ها با دهانه‌های ۶.۵ متری اجرا شوند.
• با استفاده از سقف‌های تیرچه یونولیت می‌توان حداکثر تا میزان ۸۰۰ کیلوگرم بار بر متر مربع را پوشش داد و چنانچه بار‌های بیشتری به سقف وارد شود باید از دو تیرچه در کنار هم استفاده کرد.
نکات مهم در اجرای سقف تیرچه یونولیت
همانطور که گفته شد هر کدام از اجزای سقف تیرچه یونولیت باید بر اساس اصول و قواعد مهندسی در کنار هم چیده شوند تا بهترین راندمان ممکن را داشته باشند. از جمله مهم‌ترین نکات در اجرای این سقف‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• برای طبقات ساختمان که کاربری پارکینگ دارند باید از تیرچه‌های دوبل استفاده شود
• در صورت استفاده از تیرچه‌های فوندله‌ای باید پاشنه سفالی تیرچه داخل تیر قرار بگیرد، چون سفال از جنس خاک است و پیوستگی مناسبی با بتن تیر ایجاد نخواهد کرد.
• قسمت‌هایی از یونولیت‌ها که به میلگرد تیرها می‌چسبند باید بریده شوند تا کاور تیرها به خوبی رعایت شود.
• اجرای تیرچه‌ها می‌تواند با توجه به طول دهانه متفاوت باشد و تعداد تیرچه‌ها متناسب با نوع دهانه انتخاب می‌شود. در دهانه‌های کوتاه استفاده از دو میلگرد در پاشنه و در دهانه‌های بزرگ استفاده از ۳ تیرچه کافی است.
• نحوه ساخت تیرچه‌ها می‌تواند اهمیت زیادی در اجرای سقف‌های تیرچه یونولیت داشته باشد.
• توجه به جهت تیرچه‌ها در زمان اجرا مهم تست و اجرای دقیق این سقف‌ها باید مطابق با نقشه مهندسی باشد.
جمع‌بندی نهایی
سقف‌های تیرچه یونولیت از جمله سقف‌های رایج و پراستفاده‌ای هستند که امروزه در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری استفاده می‌شوند. این سقف‌ها از اجزای مختلفی ساخته شده و می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. تیرها، تیرچه‌ها، اتکا، خاموت، ژوئن‌ها، میلگرد‌ها و ... از مهم‌ترین اجزای این سقف‌ها هستند.
