ایران، این مرد را دستکم نگیرد!
امام علی(ع): آفة القوی استضعاف الخصم: آفت انسان نیرومند (که منجر به شکستش خواهد شد) دستکم گرفتن حریف است. ناقوس‌های خطر برای جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به صدا در آمده است. پژواک این هشدار این بار نه از آن سوی آتلانتیک، بلکه از نزدیکترین مرز‌های جنوب غربی کشور طنین‌انداز گشته است. جایی در قلب کاخ پادشاهی سعودی و از دفتر مردی که حالا همه او را می‌شناسند: محمد بن سلمان!
ابوالفضل کریمی، پژوهشگر مسائل جهان عرب در یادداشتی که برای آفتابنیوز ارسال کرده، با این مقدمه نوشته است: در تحلیل روند تحولات پادشاهی سعودی در دوران ولایتعهدی محمد بن سلمان شاهد حاکمیت نگاهی افراطی و به تعبیری "ضعیف انگارانه" در مجموعه کارشناسی و حاکمیتی کشور نسبت به اقدامات و آینده برنامه‌های، ولیعهد سعودی هستیم. این نگاه چه در سطح کارشناسان و چه در سطح مسئولین بر این شالوده و پیش‌فرض نااستوار متمرکز است که محمد بن‌سلمان با طرح‌ها و برنامه‌های بلندپروازانه و ناپخته خود در حال سوق دادن عربستان به سوی یک فروپاشی تمام عیار سیاسی – اجتماعی – اقتصادی است و به همین جهت نیز غالباً در برخورد با اصلاحات و اقدامات، ولیعهد سعودی از درِ انکار و تمسخر وارد می‌شوند. این گروهِ به تعبیر ما "ضعیف‌انگار" با استناد و (به تعبیری عامیه و بهتر با دلخوش کردن) به پاره‌ای اقدامات ناپخته محمد بن‌سلمان مانند ترور وحشیانه و غیرانسانی جمال خاشقچی در کنسولگری سعودی یا هجوم به یمن جهت ورود فاتحانه به صنعاء، در حالی مشتاقانه به انتظار شکست و ناکامی طرح‌های ولیعهد سعودی نشسته‌اند که شوربختانه باید بگوییم این گروه علاوه‌بر واقعیات ژئوپلتیکی، برخی ویژگی‌ها شخصیتی محمد بن‌سلمان را نادیده می‌انگارند. ویژگی‌هایی که هر چند بن‌سلمان را به قافله نوابغ جهانی ملحق نمی‌سازد با این حال مطمئنا در آینده‌ای نه چندان دور عربستان را به رقیب سرسخت ایران اسلامی در عرصه‌های مختلف منطقه‌ای تبدیل کرده و دست بالا را در اختیار حاکمان فعلی ریاض قرار خواهد داد. از همین رو بهتر است مسئولین کشورمان به جای نگاه شماتت‌گر و سلبی کنونی، هر چه سریعتر با تجدیدنظر در سیاست‌های کلان اجازه ندهند کار به نوش‌داروی بعد از مرگ سهراب برسد.
از سرابِ کلی‌گویی ابهام‌آلود و شعاری بیزار بوده و به همین دلیل به ذکر مصداقی ابعادی از شخصیت محمد بن‌سلمان می‌پردازیم که علاقه چندانی به دیدن یا شنیدن آن در سطوح کارشناسی و حاکمیتی کشور مشاهده نمی‌شود:
۱. صداقت در پذیرش ضعف‌ها و محدودیت‌ها:
بن‌سلمان در گفتگویی در سال ۲۰۱۷ یعنی دو سال بعد از آغاز تهاجم نظامی عربستان به یمن درباره طولانی شدن جنگ صادقانه به ضعف‌ها و محدودیت‌های کشور خود اعتراف کرده و می‌گوید: "آیا این امکان وجود داشت که با یک تهاجم نظامی سراسری، حوثی‌ها و علی عبدالله صالح را در چند روز ریشه‌کن کنیم؟ بله! ولی به چه قیمتی؟ به قیمت کشته شدن هزاران سرباز سعودی و از دست رفتن حجم عظیمی از تجهیزات نظامی و برافراشته شدن پرچم‌های عزا در خانه شهروندان سعودی در تمامی شهرهایمان!".
۲. ذوق و شوق به فناوری‌های نوین و تشویق روحیه ابتکار و خلاقیت در بین جوانان:
خواننده محترم در حالی این مطلب را مطالعه می‌کند که در اردیبهشت سال جاری، جوانان سعودی در نمایشگاه بین‌المللی علومی و مهندسی (آیسف ۲۰۲۲) در آمریکا با کسب ۲۲ مدال طلا، ۶۲ درصد جوایز را به خود اختصاص دادند. این جوانان بعد از بازگشت به عربستان بلافاصله به دیدار، ولیعهد خود رفتند و با او برای رشد و توسعه سعودی هم قسم شدند. فراموش نکنیم بن‌سلمان در سال ۲۰۱۸ نیز در دیداری ۱۹ روزه از آمریکا با دست‌اندرکاران سینما و مغز‌های فناوری آمریکا به گفت‌و‌شنود نشست که در میان آن‌ها چهره‌هایی مانند بیل گیتس و روسای شرکت‌های آمازون، مایکروسافت، گوگل، و والت دیزنی و گروهی دیگر از روسای دانشگاه‌ها و برترین مدیران اجرایی آمریکا دیده می‌شدند.
۳. تاکید بر شایسته‌سالاری:
بن‌سلمان در کنار خود نه تنها مشاور در سایه و توانمندی به نام بدر العساکر را دارد (چهره‌ای که به شکل جداگانه به او نیز خواهیم پرداخت) بلکه در ارتباط با سایر مقامات نیز بر شایسته‌گزینی و تناسب میان توانمندی و روحیات فرد با مسئولیت احاله شده تاکید دارد. برای نمونه او در گفتگویی در سال ۲۰۲۱ با تمجید از وزیر ورزش سعودی می‌گوید: "خیلی مهم است که یک مسئول در حوزه کاری مربوطه با ذوق و علاقه شخصی فعالیت کند و بتواند الهام‌بخش دیگران شود. به عنوان مثال ببینید وزیر ورزش ما امیر عبدالعزیز بن ترکی الفیصل شخصی است که اصلا علاقه و دغدغه شخصی او مسائل و موضوعات ورزشی است و به خاطر همین علاقه شخصی همیشه پیگیر مسائل و موضوعات ورزشی است. ".
۴. روحیه پیگیری کار‌ها و حل چالشها:
عبدالله السواحه از دانش‌آموختگان دانشگاه واشنگتن و دانشگاه هاروارد آمریکاست که با اصرار چندباره، ولیعهد عربستان، در سال ۲۰۱۷ به عنوان وزیر ارتباطات و تکنولوژی اطلاعات سعودی منصوب شد. در دوران وزارت او، عربستان از نظر سرعت اینترنت از رتبه ۱۰۵ جهان به جمع ۱۰ کشور برتر جهان صعود کرد. پایان بخش مقاله ما، بخشی از گفتگوی سال گذشته این وزیر سعودی با برنامه اللیوان عبدالله المدیفر مجری سرشناس سعودی و بیان دلایل این موفقیت است و نتیجه‌گیری نهایی را به خوانندگان محترم واگذار می‌کنیم:
"ولیعهد شخصا به من اصرار کرد و در نهایت با اصرار ایشان، مقام وزارت را پذیرفتم. هنوز یک ماه از قبول این مسئولیت هم نگذشته بود و در حال رتق و فتق امور بودم که از دفتر، ولیعهد مرا احضار کردند. بعد از ورود به دفتر، شاهزاده به سختی مرا مورد توبیخ قرار داد که "چرا در این مدت یکماهه سرعت اینترنت کشور بهبود نیافته است؟" گفتم: "جناب، ولیعهد در ارتباط با بهبود سرعت اینترنت، یکی از وزرا مانع‌تراشی می‌کند! " پرسید: "کدام وزیر؟ " گفتم: "وزیر دفاع! " (محمد بن سلمان علاوه بر ولایتعهدی، وزیر دفاع عربستان نیز می‌باشد). شاهزاده گفت: "من؟ " گفتم: "بله! وزارت دفاع در ارتباط با طیف فرکانس محدودیت‌هایی اعمال کرده است که سابقه ۲۰ ساله دارد و همین محدودیت‌ها مانع افزایش سرعت شبکه است". اینجا شاهزاده گفت: "عبدالله اگر این حرفت درست باشد در عرض ۲۰ دقیقه این مشکل ۲۰ ساله را حل خواهم کرد". بلافاصله جلسه‌ای تشکیل شد و افراد مسئول در این جلسه حضور یافتند و در عرض کمتر از ۲۰ دقیقه مشکل ۲۰ ساله سرعت اینترنت کشورمان حل شد".
