رویکرد برنامه «شیوه» تا چه اندازه منوط به خطی مشی است که در پی تحول در صداوسیماست و تا چه اندازه قائم به فرد و برنامه سازان است؟ آیا مناظرههای اخیر شبکه چهار را باید به حساب رویکردی دائمی و ماندنی برای صداوسیما بگذاریم یا این «شیوه» هم مانند برخی برنامههای مقطعی این سالها، مدتی روی آنتن میماند، تمام میشود و بار دیگر صداوسیما به همان رویهی معمول خود در این سالها که از سوی عدهای انتقادبرانگیز هم بوده است، بازخواهد گشت؟
عطاءالله بیگدلی ـ مجری برنامه «شیوه» ـ در پاسخ به پرسشی دربارهی نحوهی اجرای این برنامه، با اعتقاد بر اینکه سعی شده در بیان مطالب میان دیدگاههای موافق و مخالف عدالت برقرار باشد، در عین حال معتقد است: یکی از دلایلی که مخاطبان، شیوهی اجرا را میپسندند، این است که من مسئلهام بیطرفی یا طرفداری از جناح خاصی نیست. استقبال از این برنامه، به این دلیل است که خیلی راحت دور هم مینشینیم و صحبت میکنیم؛ بنابراین بیطرفی مسئله نیست و اگر این دغدغه را داشته باشیم که مبادا بیطرفی را رعایت نکنیم، برنامه را خراب میکنیم. موضوع این است که سه کارشناس بدون حاشیه و در حالت عادی و راحت گفتگو را دنبال میکنند و بنابراین اتفاق خوبی در برنامه میافتد. اگر هم نکتهای باشد در قالب ابهام یا پرسش سعی میکنیم به آن بپردازیم.
خوششانسی «شیوه» چه بود؟
مجری «شیوه» سپس در پاسخ به این پرسش که چه میشود برنامهای در صداوسیما به یکباره در شرایطی متفاوت از ساخت و تعداد بیننده قرار میگیرد و آیا این مساله به جسارت سازندگان برنامه برمیگردد یا آزادی عملی که صداوسیما برای یک برنامه به صورت مقطعی قائل شده و یا تحولی که قرار است در رسانه ملی دائمی باشد؟ گفت: نخست اینکه تغییر سیاست و اصلاح سیاستها و دوم اینکه به موقع بودن این اطلاحات میتواند در موفقیت یک برنامه بسیار موثر باشد. به نظرم «شیوه» این شانس را داشت که این دو ویژگی را با هم داشته باشد. یعنی هم مصادف شد با تغییر رویکرد و سیاستی که ما در صداوسیما داشتیم که خب کمی فضای صدا و سیما از جهات فکری بازتر شود؛ دعوت از مخالفان و منتقدان و اینکه اصحاب اندیشه از طیفهای مختلف حضور داشته باشند که این خود یک تغییر سیاست بود و از طرفی زمان این تغییرات مصادف شد با شرایط اجتماعی و میدانی و این دو عامل باعث شد «شیوه» دیده شود.
شاید اگر «شیوه» با مسائل اخیر کشور همزمان نمیشد، توفیقی نداشت
بیگدلی در ادامه در پاسخ به اینکه آیا از ابتدا قرار بود «شیوه» با همین شکل و ساختار روی آنتن برود؟ توضیح داد: بله قرار بود؛ البته شاید اگر با مسائل اخیر کشور همزمان نمیشد احتمالا خیلی توفیقی نداشت و صرفا مثل سایر برنامههای شبکه معمولی بود. اما با حوادث، اغتشاشات میدانی و اعتراضات، همزمان و منجر به این شد که خوب دیده شود. برنامه «شیوه» در بدو امر قرار بود یک برنامه حقوقی باشد، اما به این حوادث اخیر خورد و در نتیجه به شکل طبیعی به سمت دیگری رفت؛ بنابراین برنامهریزی خاصی در این خصوص نبود و البته چه خوب است که برنامهها به همین شکل طبیعی هم پیش بروند.
تغییر سیاستی که خیلی خوب است، اما دیرهنگام
این مجری تلویزیون سپس با این پرسش مواجه شد که همواره نقدهایی به صداوسیما مبنی بر پرداختن به یک جناح فکری خاص وارد بوده است، اما به نظر میرسد در برنامه «شیوه» این دیدگاه متفاوت بوده و از طیفهای مختلف برای گفتگو بهره برده شده است؛ که بیگدلی چنین پاسخ داد: این تغییر سیاست در صداوسیما خیلی خوب، اما دیرهنگام است. به نظرم صداوسیما به ویژه در حوزه فکر و مباحث فکری خیلی زودتر از اینها باید سیاست درهای باز را انتخاب میکرد. تقریبا بدون هیچ چهارچوبی با در نظر گرفتن اینکه توهینی به کسی نشود و دربارهی مسلّمات و شریعت مردم صحبت نشود، برنامه را شروع کردیم و چه خوب بود که صداوسیما با قرار دادن این چهارچوبها خیلی زودتر این گفتگوها را شروع کند. هنوز هم به نظر من سطح گفتگوها پایین است.
نمیخواستیم «شیوه» تبدیل به یک برنامه سیاسی شود
بیگدلی در پاسخ به پرسش دیگر ایسنا دربارهی رویکرد برنامه «شیوه»، که در قسمتهای ابتدایی با هیجان بیشتر آغاز شد و در ادامه کمی از چالشها کم کرد، چنین توضیح داد: با توجه با اینکه کمی اغتشاشات آرام گرفت به تبع برنامه هم ضرباهنگ آهستهتری پیدا کرد. به هر حال ریتم، نسبتی با آن میدان و وضعیت خیابانها داشت. نکته دیگر اینکه ما کمی نگران شدیم که برنامه از آن وزانت شبکه چهاری بودنش در بیاید و تبدیل به یک برنامه سیاسی شود. ما نمیخواستیم این اتفاق بیفتد. به هر حال شبکههایی مثل سه، افق و شبکههای دیگر بحثهای سیاسیتر را بهتر پوشش میدهند. به همین دلیل ما به سمت بحثهای بنیادیتر رفتیم و به همین جهت برنامه کمی رقیقتر و آرامتر شد. در عین حال به نظرم دو سه مناظره آرام، اما بسیار تند از جمله مناظره آقای تفرشی و آقای عمویی و همچنین مناظرههای آقای زیدآبادی و آقای کوشکی در این مدت انجام شد که بسیار مهم و تند بود. اما به هر حال کمی ضرباهنگ برنامه گرفته شد. اما «شیوه» در اولین قسمت با حواشی بسیاری همراه بود و برای همه سوال بود و عجیب بود و کسی توقعی از صداوسیما نداشت و در واقع برنامه دو شب اول سر و صدای زیادی داشت.
فضای مجازی برای دیده شدن «شیوه» موثر بود
این مجری در پاسخ به اینکه تا چه میزان موفقیت «شیوه» را مرهون ویدئوییهایی میداند که در فضای مجازی به صورت مقطع پخش شد؟ اظهار کرد: دوستان ما در روابط عمومی یک تخمین و برآوردی دارند. خودم برآوردی ندارم که تا چه میزان موثر بود، اما فکر میکنم در مجموع آن تکههای کوتاهی که در سایتهای عمومیتر بازنشر شد و بیشتر دیده شد، در مجموع برای اینکه مخاطبان عمومیتر برنامه را دنبال کنند، موثر بود.
این «شیوه» تا کِی ادامه خواهد داشت؟
بیگدلی در پاسخ به اینکه آیا این برنامه تداوم خواهد داشت؟ توضیح داد: امیدوارم و فکر میکنم باید ادامه دهیم. منتهی برنامه «شیوه» میخواهد به مسائل روز و میدانی از دریچه فکر و اندیشه ورود پیدا کند و نه به معنای دیگر. فکر میکنم برنامه ادامه پیدا کند؛ حال اینکه چند قسمت دیگر پیش برویم و کم و کیف آن چگونه باشد، فعلا برنامهای نداریم و برنامهریزی نکردیم. باید جلوتر پیش برویم و ببینیم اقتضاعات میدانی، شبکه چهار و همهی عوامل دست به دست هم میدهند تا برنامه را ادامه دهیم یا نه.
پیمان جبلی تاکید داشت برنامه ادامه پیدا کند
این مجری در پایان دربارهی حمایتهای رئیس سازمان صداوسیما از این برنامه نیز یادآور شد: طبعا برنامه پرحاشیه اینچنینی از داخل و خارج سازمان صداوسیما موافق و مخالفانی دارد. اما آقای جبلی تمام قد حامی برنامه بودند و دلیل اینکه ادامه پیدا کرد به دلیل این بود که آقای جبلی تاکید داشتند برنامه ادامه پیدا کند و بیشتر هم تولید شود. به همین دلیل مجموعه مدیریت عالی صداوسیما از این دست برنامهها استقبال میکند و به نظرم برنامههای تندتر و بازتر از این هم میتوان تولید کرد.