بر اساس آخرین آمار به دست آمده از تعداد جانباختگان زمین لرزههای روز دوشنبه در جنوب شرق ترکیه و شمال سوریه، تعداد ۳۴ هزار و ۱۷۹ نفر جان خود را از دست دادهاند که از این تعداد، ۲۹ هزار و ۶۰۵ نفر در ترکیه و ۴۵۷۴ نفر در سوریه بودهاند. این آمار همچنان با یافتن اجساد بیشتر توسط گروههای جستجو قطعا افزایش خواهد یافت. مقامات اعلام کردهاند که نزدیک به ۹۳ هزار نفر نیزدر این فاجعه زخمی شدهاند.
تعقیب قضایی گسترده پیمانکاران متخلف
هم زمان با افزایش میزان نارضایتیها از امدادرسانی آهسته، اکنون توجهات به این سمت رفته که چه کسانی مقصر اصلی این حجم گسترده از تلفات هستند. اگرچه ترکیه مقررات ساخت و ساز مطابق با استانداردهای فعلی مهندسی زلزله را دارد، اما این مقررات رسما به ندرت رعایت شده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی ترکیه، بکیر بوزداغ وزیر دادگستری ترکیه روز یکشنبه گفت که ۱۳۴ نفر به دلیل مسئولیت در ساخت ساختمانهای ناایمن در برابر زلزله، تحت بازجویی قرار دارند. وی گفت: «از این تعداد سه نفر دستگیر شدند و منتظر تشکیل دادگاه هستند، هفت نفر بازداشت موقت و هفت نفر دیگر از خروج از کشور منع شدند.»
دادستانهای ترکیه نیز وارد عمل شده و شروع به نمونهبرداری از مصالح مورد استفاده در ساخت ساختمانهای ویرانشده کردهاند.مردم زلزلهزده و کارشناسان امر معتقدند که ساخت و ساز غیراستاندارد در سراسر ترکیه عامل حجم گسترده این ویرانیها بوده است.
مقامات فرودگاه استانبول روز یکشنبه دو پیمانکار را که متهم به ویرانی چندین ساختمان در «آدیامان» هستند بازداشت کردند. این دو نفر قصد داشتند به گرجستان بروند. یکی از پیمانکاران دستگیر شده یکشنبه به خبرنگاران گفت: «وجدان من راحت است. من ۴۴ ساختمان ساختم. فقط چهار عدد از آنها تخریب شد. من همه چیز را طبق قوانین انجام دادم.»
خبرگزاری دولتی آناتولی نیز گزارش داد که دو نفر دیگر در استان غازیانتپ دستگیر شدند؛ این افراد متهم هستند که برای ایجاد فضای باز اضافی در ساختمان از ساخت ستون به اندازه کافی بهره نبردهاند.
روز گذشته، وزارت دادگستری ترکیه از ایجاد «دایره تحقیق تخلفات زلزله» خبر داده بود. دفاتری که با هدف شناسایی پیمانکاران متخلف و سایر مسئولین امر ساختوساز، به دنبال جمعآوری شواهد و مدارک و بررسی صدور مجوزهای ساختمانی غیرقانونی خواهند بود.
در یک مورد دیگر، یک پیمانکار ساختمانی که روز جمعه در فرودگاه استانبول قصد خروج از کشور را داشت توسط مقامات ترکیه بازداشت شد. این پیمانکار در شهر تاریخی «آنطاکیه در استان ختای»، یک ساختمان ۱۲ طبقه مجلل به نام «برج رنسانس / Ronesans Rezidans» ساخته بود. اکنون این برج ۲۴۹ واحدی به تلی از آوار تبدیل شده و برآورد شده هنوز بسیاری از ۱۰۰۰ نفر سکنه آن در زیر آوار هستند.
با اعلام خبر این بازداشتها گمان میرود خشم عمومی به سمت سازندگان و پیمانکاران هدایت شود و توجهات از اهمالکاری احتمالی مقامات محلی و کشوری در صدور مجوز ساختوسازهای غیراستاندارد دور گردد. دولت رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری ترکیه، که در حال حاضر تحت فشار رکود اقتصادی و تورم بالا قرار دارد، باید برای انتخابات پارلمانی و ریاستجمهوری در ماه مه میلادی خود را آماده کند.
بازماندگان زمینلرزه که بسیاری از عزیزان خود را از دست دادهاند، تنها از پیمانکاران غضبناک نیستند چرا که علاوه بر منازل تخریب شده، جادهها و فرودگاهها نیز آسیب دیدهاند و همین امر سبب شد تا امدادرسانی در ساعات اولیه پس از وقوع این بلای طبیعی با مشکلاتی روبرو گردد. وزارت حمل و نقل ترکیه اعلام کرد فرودگاه ختای که باند آن در اثر زلزله آسیب دیده بود، در نهایت روز یکشنبه بازگشایی شد.
نجاتیافتگان در ساعت ۱۵۰: همیشه امیدی هست!
برای جستجوی افراد باقیمانده در زیر انبوه بتن و فلز باید از دوربینهای حرارتی استفاده شود، در حالی که امدادگران از افراد حاضر در صحنه میخواهند تا سکوت را رعایت کنند تا بلکه صدایی از افراد گرفتار شده در زیر آوار شنیده شود.
تلویزیون دولتی تی.آر.تی. ترکیه اعلام کرد که یک زن باردار روز یکشنبه بعد از ۱۵۷ ساعت زیر آوار ماندن در استان ختای نجات یافت.
یک شبکه تلویزیونی دیگر نیز به طور زنده نجات یک پسر بچه ۶ ساله از زیر آوار خانهاش در آدیامان پوشش داد. فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه، ویدئویی از دختر جوانی با لباس آبی منتشر کرد که بعد از ۱۵۰ ساعت پس از وقوع زلزه توسط گروه امدادی نجات یافت. وی در توئیتر خود نوشت «خبر خوب در ساعت ۱۵۰. همیشه امیدی هست!».
امدادرسانان همچنین موفق شدند یک جوان بیست تا سی ساله در آنطاکیه، یک زن ۸۸ ساله در شهر «قریخان» را نجات دهند. به گزارش خبرگزاری دولتی آناتولی، یک کودک نیز در شبانه روز گذشته در شهر نیزیپ در غازیانتپ نجات یافت. یک زن ۳۲ ساله نیز از زیر ویرانههای یک ساختمان هشت طبقه در شهر آنطاکیه نجات یافت.
وضعیت اسفناک در سوریه
مارتین گریفیث معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه، روز یکشنبه در بازدید از مرز ترکیه و سوریه در بیانیهای گفت که سوریها «به کمکهای بینالمللی نیاز دارند». اولین کاروان کمکهای سازمان ملل سه روز پس از زلزله از مسیر ترکیه وارد شمال غرب سوریه شد.
پیش از آن، تنها کاروانی که از گذرگاه باب الحوا در مرز ترکیه و سوریه عبور کرده بود، مربوط به بازگرداندن اجساد قربانیان زلزله از ترکیه به سوریه بود. بخشی از جانباختگان زمینلرزه در ترکیه، آوارگان سوری هستند که از جنگ داخلی در کشورشان گریخته و در ترکیه ساکن شده بودند و هم اکنون اجساد آنها برای تدفین به سوریه بازگردانده میشوند.
تعداد تایید شده قربانیان در سوریه ۴۵۷۴ نفر است. از این تعداد ۳۱۶۰ نفر در مناطق تحت کنترل مخالفان در شمال غربی سوریه و ۱۴۱۴ نفر نیز در مناطق تحت کنترل دولت بشار اسد هستند.