آفتابنیوز : آفتاب-فربود شکوهی*: ژاپن کشوری است که بزرگترین اقتصاد آسیا و دومین اقتصاد جهان را در اختیار دارد و در طول سالیان متمادی یکی از شرکای بزرگ جمهوری اسلامی ایران به شمار میآید.
به علت آزادی چاپ و نشر، ابراز دیدگاههای مختلف در ژاپن بسیار آسان است. دسترسی به اطلاعات و اخبار نیز در این کشور از حقوق اصحاب رسانه محسوب میگردد و در بسیاری از نهادهای دولتی و یا شرکتهای بزرگ ژاپنی بخشهایی به اطلاع رسانی مستمر به خبرنگاران ژاپنی اختصاص داده شده است. رسانههای ژاپنی طیف وسیعی از شبکههای رادیویی، تلویزیونی ،خبرگزاریها، پایگاههای خبری اینترنتی، روزنامه و مجلات را شامل میگردد.
رسانهها در ژاپن نقش بسیار مؤثری در تنظیم و هدایت افکار عمومی و حتی سرنوشت دولتهای آن کشور دارند. رسانههای ژاپنی از آن چنان جایگاهی در نزد مردم و دولت ژاپن برخوردارند که نظر سنجیهای آنها در خصوص مسایل سیاسی و اجتماعی که بعضاً هر دو هفته یک بار صورت میگیرد، منشأ تصمیمگیریهای اساسی در این کشور میشود.
در این چارچوب ژاپن به یک کشور هدف برای تمامی رسانههای مهم جهان تبدیل شده است. فضای رسانهای موجود در ژاپن برای آنها، امکان فعالیت مطلوب رسانهای را فراهم آورده است. آنها در این مسیر از مساعدت های قانونی نیز برخوردار میباشند. بدین لحاظ تمامی رسانههای معتبر دنیا دارای دفاتر بزرگی در ژاپن با بخشهای متعدد هستند.
نگاهی به وضعیت روزنامهها در ژاپن میتواند به ایجاد دیدی مناسب تر از شرایط رسانهای در این کشور کمک کند. ژاپنیها ،روزنامهها را ادامه حیات جارچیانی میدانند که در سدههای گذشته از روی ورقهای دست نویس، اخبار را برای آن ها میخواندند. نشریات چاپی نخستین بار در سال هزار و هشتصد و شصت و هشت میلادی در اختیار مردم ژاپن قرار گرفتند. نخستین روزنامه نیز در سال هزار و هشتصد و هفتاد و یک میلادی چاپ شد.
با نگاهی به آمار و ارقام نیز میتوان به ابعاد توجه مردم ژاپن به روزنامه ها پیبرد:
الف- بیش از هفتاد و دو میلیون نسخه روزنامه در ژاپن چاپ میشود. اکثر روزنامههای مهم ژاپن دو نوبتی چاپ میشوند. بیش از نیمی از این شمارگان متعلق به پنج روزنامه مهم ژاپن است.
شمارگان روزانه این روزنامهها عبارت است از : «یو.می.یو.ری» در مجموع چهارده میلیون و چهار صد هزار نسخه ، «آ.سا.هی» دوازده میلیون و پانصد هزار نسخه، «ما.ای.نی.چی» پنج میلیون و هشتصد هزار نسخه، «نی.هون که.ای.زای» چهار میلیون و چهارصد هزار نسخه، «سان.که» دو میلیون و هشتاد و شش هزار نسخه.
برخی از آنها افزون بر نسخه ژاپنی به انگلیسی نیز چاپ میشوند.
ب - به ازای هر دو ممیز سی و هشت نفر ( معادل یک ممیز بیست و دو خانوار ) یک روزنامه در این کشور چاپ میشود.
پ- بیش از نود درصد روزنامه خوانهای ژاپنی، روزنامهها را در منازل خود تحویل میگیرند. لذا کیوسکهای (دکه های) فروش روزنامه در ژاپن نایاب است.
ت- ژاپن به لحاظ خوانندگان روزنامه در هر هزار نفر جمعیت در رده اول و در خصوص میزان مصرف کاغذ برای روزنامه پس از آمریکا در رده دوم جهان است.
ث- برخی از روزنامه مهم ژاپنی بیش از صد سال پیشینه دارند. روزنامه «ما.ای.نی. چی» در هزار و هشتصد و هفتاد و دو میلادی، «یو.می.یو.ری» در هزار و هشتصد و هفتاد و شش میلادی، «آ.سا.هی» در هزار و هشتصد و هشتاد و هشت میلادی و ... در زمره پرسابقه ترین روزنامههای ژاپن میباشند.
چ- یکی از مهمترین انجمنهای رسانهای ژاپن که در سال هزار و نهصد و چهل و شش میلادی تأسیس شده، دارای صد و چهل عضو است. صد و نه روزنامه، چهار شبکه خبری و بیست و هفت شبکه تلویزیونی در این انجمن عضو هستند. در این مجموعه روزنامهای عضویت ندارد که کمتر از ده هزار نسخه چاپ شود و یا وابسته به احزاب باشد.
در این میان، برخی از رسانههای ژاپنی در جمهوری اسلامی ایران به طور رسمی دفتر دارند. خبرگزاری «کی.یو.دو»، شبکه تلویزیونی «ان.اچ.کی» و برخی از روزنامههای ژاپنی در جمهوری اسلامی ایران نماینده رسمی دارند.
متاسفانه در ژاپن که دومین اقتصاد بزرگ دنیاست و بسیاری از سیاستگذاریهای جهانی در این کشور انجام میشود در بعد رسانهای کشورمان بسیار بسیار ضعیف عمل کرده است. به طوری که تنها خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) به طور رسمی در تو.کیو دفتر دارد و بهتازگی نمایندهای هم از صدا و سیمای ایران به عنوان خبرنگار آزاد به کار رسانهای در ژاپن مشغول به کار شده است و امیداست که با همت و پشتیبانی مسئولین سازمان صدا و سیما این اقدام منجر به تاسیس دفتری برای کشورمان گردد.
*خبرنگار آفتاب در توکیو