دماسنج تورم بالا رفت
نرخ بهره بین بانکی در ایران همچنان صعودی است. شاخص مهم اقتصادی کشور در ایران می‌تواند یکی از مهم‌ترین داده‌های اقتصادی در ایران تلقی شود و در ادبیات اقتصادی همواره قیمت پول نام دارد. به همین خاطر برخی معتقدند مهار تورم در کشور می‌تواند از آزاد سازی نرخ بهره میسر شود.
اقدامی که بانک مرکزی در اواسط زمستان سال قبل انجام داد، اما انگار برای مهار بدهی‌های بانکی عملی ناکافی بوده است.
ماجرای نرخ بهره بین بانکی در ماه‌های اخیر
طبق آمار‌های بانک مرکزی در دی ماه سال ۱۴۰۱ میزان بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در کانال ۳۰۰ همت قرار گرفت. این داده‌ها به همراه عملیات بازار باز همگی نشان از وضعیت بد نقدینگی بانک‌ها در نیمه دوم سال گذشته داشته که گویا تاکنون روند ادامه داری داشته است.
بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد دهنده پایه پولی بوده و از این مسیر می‌تواند بر آتش تند تورم در کشور دامن زند. تورمی که در ماه‌های اخیر به رکورد‌های بالایی در کشور دست پیدا کرده و البته همچنان در شیب صعودی قرار دارد.
در این حین بانک مرکزی تصمیم به رشد نرخ بهره بین بانکی در هفته‌های اخیر گرفت. نرخ بهره بین بانکی به نوعی هزینه استقرض بانک‌ها در بازار بین بانکی قلمداد می‌شود. زمانی که این شاخص به صورت دستوری در سطوح پایینی قرار داشت برخی معتقد بودند این موضوع می‌تواند موجب رشد مازاد تقاضا در بازار بین بانکی شود.
به بیان اقتصادی تر، زمانی که تقاضا برای هر محصولی بالا بوده و هزینه آن به صورت دستوری در مراتب پایینی قرار داشته باشد، مازاد تقاضا ایجاد می‌شود. در این بازار، محصول مدنظر پول است. ایجاد مازاد تقاضای پول در نرخ بهره پایین در بازار بین بانکی بر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی دامن می‌زند. به همین علت بانک مرکزی تصمیم برآن گرفت تا دامنه نرخ سود را بالاتر ببرد.
رشد کوریدور نرخ سود بین بانکی در بهمن ماه ۱۴۰۱ به نوعی در مفهوم آزاد سازی نرخ بهره بین بانکی در آن مقطع بود. در هفته‌های پایانی سال گذشته این شاخص مانند فنر از مرز ۲۱ درصد جدا شده و در کانال ۲۳ درصد قرار گرفت. با این اقدام، نرخ بهره بین بانکی رفته رفته صعودی‌تر شده و در دو هفته نخست سال ۱۴۰۲ به رکورد‌های هفت ساله خود رسید. رکورد‌هایی که به نوعی علامت از ناکافی بودن این عمل بانک مرکزی در کنترل بدهی بانک‌ها داشته است.
چرایی رکوردزنی نرخ بهره بین بانکی در هفته دوم سال
نرخ بهره بین بانکی در هفته منتهی به ۱۶ فروردین ماه امسال با ۰.۱ واحد درصد رشد نسبت به هفته قبل خود به ۲۳.۴۶ درصد رسید. این در حالی است که کوریدور جدید بانک مرکزی در خصوص این شاخص از ۱۷ تا ۲۴ درصد بود و نرخ بهره مدام در حال نزدیک‌تر شدن به سقف جدید است. سقفی که بانک مرکزی سه ماه است برای این بازار معین کرده است.
برخی تحلیل گران علت این موضوع را وضعیت شدید بدهی‌ها در نظام بانکی می‌دانند. به باور این عده یکی از مهم‌ترین دلایل رشد نرخ بهره بین بانکی تا مرز سقف جدید، وضعیت بد نقدینگی بانک‌های دارای کسری و رشد تقاضا در این بازار بوده است؛ بنابراین با این که سطوح بالای نرخ بهره بین بانکی می‌تواند عاملی موثر در جلوگیری از افزایش نرخ تورم در کشور به شمار رود، اما رشد این شاخص، در هفته‌های اخیر نشان دهنده رشد تقاضای پول در نظام بانکی بوده که خود علامتی دیگر از تورم محسوب می‌شود. در همین رابطه عده‌ای تحلیل گران معتقدند در صورتی که نرخ بهره بین بانکی در نزدیکی سقف سه ماه اخیر خود قرار گرفته، خوب است این کوریدور جهش دیگری را در هفته‌های پیش رو تجربه کند.
منبع: اکوایران
