روایتی تازه از توافق ایران و آمریکا؛ تهران و واشنگتن چه تعهداتی داده‌اند؟
بر اساس این گزارش که به تایید سه مقام ارشد اسرائیلی، یک ایرانی و یک آمریکایی رسیده است این توافق ضمن آزاد کردن زندانی‌های آمریکایی در ایران در واقع بخشی از یک تلاش بزرگ‌تر آمریکا برای کاهش تنش‌ها و همچنین کاهش خطر رویارویی نظامی با جمهوری اسلامی است.
در این گزارش آمده که هدف از دستیابی به یک توافق غیررسمی و نانوشته که برخی از مقام‌های ایرانی آن‌را «آتش‌بس سیاسی» خوانده‌اند جلوگیری از تشدید بیشتر یک رابطه خصمانه طولانی مدت با ایران است که به ویژه با نزدیک شدن به میزان اورانیوم لازم برای ساخت بمب اتمی و همچنین تامین تسلیحات برای روسیه سطح آن افزایش هم یافته است.
گفتگو‌های غیرمستقیم که از بهار امسال در عمان آغاز شده نشان‌دهنده از سرگیری دیپلماسی بین آمریکا و ایران پس از شکست بیش از یک سال تلاش برای احیای برجام بوده است.
در این گزارش آمده بر اساس این پیمان جدید که دو مقام اسرائیلی آن‌را «قریب‌الوقوع» خوانده‌اند ایران موافقت خواهد کرد که سطح غنی‌سازی اورانیوم خود را از خلوص ۶۰ درصد فعلی افزایش ندهد. همچنین ایران پذیرفته که حملات نیرو‌های نیابتی خود به پیمانکاران آمریکایی در سوریه و عراق و کل منطقه خاورمیانه را متوقف کند و همچنین می‌پذیرد که همکاری خود با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای را گسترش دهد. ضمن اینکه تهران از فروش موشک‌های بالستیک به روسیه نیز خودداری خواهد کرد.
در مقابل، ایران انتظار دارد که ایالات متحده از تشدید تحریم‌ها اجتناب کند. توقیف نفتکش‌های خارجی حامل نفت ایران دیگر صورت نگیرد و واشنگتن به دنبال تصویب قطعنامه‌های جدید در سازمان ملل یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران در خصوص برنامه هسته‌ای نباشد.
علی واعظ، مدیر گروه بین‌المللی بحران در ایران، در این خصوص به نیویورک تایمز می‌گوید: «هیچ یک از این‌ها برای دستیابی به یک توافق اساسی نیست. در واقع هدف تثبیت تنش‌ها، ایجاد زمان و مکان برای بحث در مورد دیپلماسی آینده و همچنین بحث‌ها در خصوص توافق هسته‌ای است.»
بر اساس این توافق همچنین آمریکا میلیارد‌ها دلار از دارایی‌های جمهوری اسلامی را تنها برای استفاده در موارد بشردوستانه آزاد می‌کند و تهران هم در مقابل سه شهروند ایرانی آمریکایی را که در زندان‌های جمهوری اسلامی در حبس هستند، آزاد می‌کند.
البته نیویورک تایمز در این گزارش به نقل از مقام‌های آمریکایی نوشته که آن‌ها وجود چنین ارتباطی بین آزادی زندانیان و آزادی پول‌ها و همچنین با مسائل هسته‌ای را تایید نکرده‌اند.
هفته گذشته ایالات متحده معافیتی را صادر کرد که بر اساس آن عراق اجازه یافت ۲.۷۶ میلیارد دلار بدهی انرژی این کشور به ایران پرداخته شود. به گفته وزارت امور خارجه آمریکا این پول صرفا محدود به تهیه غذا و دارو برای شهروندان ایرانی خواهد بود.
در نتیجه ایران دسترسی مستقیمی به دلار‌های خود نخواهد داشت و از این پول‌ها تنها می‌تواند برای واردات غذا و دارو استفادع کند.
مقام‌های ایرانی همچنین تلاش می‌کنند تا حدود ۷ میلیارد پول بلوکه شده خود در کره جنوبی را هم آزاد کنند. نیویورک تایمز به نقل از یک مقام ایرانی و چند نفر دیگر که با مذاکرات آشنا هستند نوشته که این پول‌ها هم قرار است در یک بانک قطری نگهداری شود و صرفا برای موارد بشردوستانه مورد استفاده قرار گیرد.
با توجه به سفر روز‌های اخیر رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی و تاکید او بر گسترش همکاری‌های بانکی میان ایران و قطر می‌توان انتظار داشت که در این حوزه هم تلاش‌ها و گام‌هایی صورت گرفته است.
در صورت صحت گزارش نیویورک تایمز، مقام‌های جمهوری اسلامی توانسته‌اند به صورت دو فاکتو غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم خود را از سوی طرف آمریکایی رسمیت ببخشند و در مقابل بخش‌هایی از پول‌های بلوکه شده آن‌ها در عراق و کره جنوبی آزاد می‌شود و آمریکا دیگر تحریم جدیدی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران علیه جمهوری اسلامی اعمال نخواهد کرد.
یورونیوز نوشته است: این در حالیست که تهران عملا امتیاز قابل توجهی کسب نمی‌کند و نه تنها تحریم‌های بانکی، نفتی، پتروشیمی و مواردی از این دست همچنان فعال می‌مانند که همچنان نیاز اصلی ایران که ورود سرمایه‌های خارجی و ارز به کشور است نیز برطرف نخواهد شد. ضمن اینکه در مقابل ایران به طرف آمریکایی تعهد می‌دهد که تنش‌هایش را با آن‌ها در منطقه کاهش می‌دهد و نیرو‌های نیابتی هم دیگر پیمانکاران آمریکایی را مورد هدف قرار نخواهند داد. در عین حال با وجود باقی ماندن تحریم‌ها، ایران همکاری‌های خود با آژانس را نیز گسترش می‌دهد.
تمام این امتیازات در حالی از سوی ایران به آمریکا داده شده که در سال‌های اخیر برخی جریان ها در ایران تاکید می‌کردند که بر سر مسائل منطقه‌ای با آمریکا هیچ مذاکره‌ای نخواهند داشت.
