توافق موقت هسته‌ای در راستای توافق با ریاض؛ چرا پکن به این توافق خوش‌بین نیست؟
واشنگتن و تهران در حال مذاکره بر سر یک توافق کوچک هسته‌ای با هدف جلوگیری از تبدیل‌شدن این مسئله به یک درگیری گسترده هستند.
به نوشته سَوث چاینا مورنینگ پست، تحریم‌ها کسب درآمد ایران از صادرات نفت را به‌طور قابل‌توجهی دشوارتر کرده و دسترسی تهران به سیستم بانکی بین‌المللی را مختل کرده است. ارزش ریال در برابر دلار آمریکا به حدود یک‌دوازدهم ارزش آن در سال ۲۰۱۸ رسیده و تورم این کشور بیش از ۴۰ درصد است.
به گزارش اکوایران، به گفته علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران، تهران و واشنگتن در حال کار برای رسیدن به یک توافق «خودداری در مقابل محدودیت» هستند. او در سخنرانی اخیر خود در مرکز استیمسون گفت: «در این مرحله، چنین توافقی منطقی است؛ زیرا تنها چیزی که می‌تواند ایران را به گریز هسته‌ای تشویق کند، حمله پیشگیرانه اسرائیل یا آمریکا به تأسیسات هسته‌ای آن است». توافق موقت قطعاً جایگزینی برای برجام نیست، اما به خوبی با تعامل مجدد سیاسی ایران با رقبای عرب خود، به ویژه با عربستان سعودی مطابقت دارد.
هدف این توافق نیز کاهش خطر رویارویی در خاورمیانه پس از سال‌ها جنگ نیابتی در عراق، سوریه و یمن است. در شرایطی که اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های ایالات متحده با دردسرهای بسیار زیادی مواجه شده، این کشور به دنبال بهبود ارتباط با همسایگان خود در خلیج‌فارس است تا دسترسی خود به شبکه تجارت بین‌المللی و بانکی را افزایش دهد.
محمد بهارون و الکس واتانکا از مؤسسه خاورمیانه در مقاله‌ای نوشته‌اند که اینکه تهران می‌خواهد همکاری اقتصادی را مبنای روابط بهتر با شرکای عرب خود قرار دهد، یک تغییر اساسی در سیاست منطقه‌ای ایران است. آنها مدعیند که مقامات تهران اغلب در مورد همبستگی و ثبات منطقه‌ای صحبت کرده‌اند، اما عملاً به دنبال اهداف ایدئولوژیکی بوده که همکاری‌ها اقتصادی را به حاشیه برده است.
آن دو همچنین خاطرنشان کردند که تغییر منش در تهران به این معنی است که مقامات به این نتیجه رسیده‌اند که «ارزش روزمره» منافع اقتصادی در منطقه‌ای هم‌بسته، بسیار بیشتر از بازدارندگی هسته‌ای خواهد بود. آنها به جای برگشتن از مسیر خود، تصور می‌کنند که ثابت کرده‌اند که بر دهه‌ها تحریم و دیگر موانعی که دشمنانشان سر راه آنها قرار می‌دهند، غلبه کرده و خواهند کرد.
واضح است که یک توافق موقت بین ایران و ایالات متحده تنها به دلیل سهولت و راحتی دو طرف و نه به خاطر تمایل قلبی هر یک از آنها برای ازسرگیری برجام است.
با این حال، ایران به دلیل بحران اقتصادی نیاز به تنفس دارد.
وقار رضوی، کارشناس مسائل ایران برای ادامه حمایت از متحدان خود در یمن و سوریه با مشکل اقتصادی مواجه است. این بسیار به نفع ریاض است که در ازای تضمین تهران برای جلوگیری از حمله مجدد حوثی‌ها به خاک عربستان، از یمن خارج شود.
احیای روابط دیپلماتیک ریاض و تهران منجر به آتش‌بس جدیدی در یمن شد؛ اما مذاکرات بر سر راه حل سیاسی جنگ داخلی این کشور پیشرفت چندانی نداشته است. به‌این‌ترتیب، در حالی که ممکن است در نتیجه تغییر سیاست خارجی ایالات متحده نسبت به روسیه و چین، فضای سیاسی خاورمیانه نیز آرام شده باشد، واقعیت‌های اساسی تغییر نکرده است.
در اصل، جبهه عربی به رهبری عربستان در این پندار است که ایرانی تحت تحریم و فشارهای جهانی، به نفعش است، زیرا خطر نفوذ ایران در منطقه را برای آنها کاهش می‌دهد. همچنین عرب‌های خلیج‌فارس را قادر می‌سازد تا بر برنامه‌های بلندپروازانه خود تمرکز کرده تا اقتصاد و درآمدشان را متنوع کنند.
توافق با ایران برای دولت جو بایدن نیز به همین جهت مطلوب است؛ زیرا آمریکا نمی‌خواهد از مسائل بزرگ‌تر خود غافل شود. همچنین نمی‌خواهد کنگره را تحریک کرده یا به رقبای جمهوری‌خواه خود، مانند ترامپ و ران دسنتیس، بهانه‌ای برای حملات انتخاباتی دهد.
بدیهی است که هدف یک توافق موقت بین ایران و آمریکا به‌جای هرگونه تمایل واقعی هر یک از طرفین، تنها آرامشی موقتی برای آنها ایجاد می‌کند. مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در روز دوشنبه هشدار داد که «چنین توافقی نه دوام می‌آورد و نه راه‌حلی اساسی خواهد بود».
