چگونه یک ماهیگیر سومالیایی دزد دریایی می‌شود؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس بین‌الملل: جنجال‌های اخیر خبری درباره دزدان دریایی سومالی و دستبردهای فراوان آنها به کشتی‌ها، ناخودآگاه ما را به یاد شخصیت‌های فیلم‌های ماجراجویانه‌ای چون «دنیای آب» می‌اندازد. 

مردانی با لباس‌های کهنه از کشتی‌شان به سوی دیگر کشتی‌ها هجوم می‌آورند و درحالی که با تلفن‌های مجهز به GPS خود مشغولند، قلاب‌ها را به سوی کشتی‌ها خارجی پرتاب می‌کنند.

این افراد دزدانی ناامید نیستند بلکه فرصت‌طلبانی زیرک‌اند که در بی‌قانون ‌ترین نقطه جهان باعث ایجاد رعب و وحشت دیگر قایق‌های ماهیگیری می‌شوند.

البته این تنها دزدان دریایی نیستند که از موقعیت آسیب‌پذیر این کشور بهره‌ می‌برند. این پدیده تا حدی نتیجه غفلت دیگر کشورهای جهان نیز هست.

از آغاز جنگ داخلی در سومالی و براندازی آخرین دولت این کشور در سال 1991، خط ساحلی این کشور با مسافت 3 هزار و 330 کیلومتر و یکی از طولانی‌ترین مسیرهای ساحلی قاره آفریقا به جولانگاه کشتی‌های خارجی و غارتگاه منابع دریایی سومالی تبدیل شده است.

در گزارشی که در سال 2006 از سوی سازمان ملل منتشر شده اذعان گردیده که نبود گارد ساحلی در این کشور باعث هجوم کشتی‌های ماهیگیری، از سراسر دنیا شده و باعث توقف فعالیت ماهیگیران بومی گشته است که از تجهیزات بدوی بهره می‌برند.

بر طبق گزارشی دیگر، سازمان ملل تخمین زده سالانه 300 میلیون دلار غذاهای دریایی از نواحی ساحلی این کشور ربوده می‌شوند.

سومالی کشوری فقیر در کنار دریاست و در گذشته بندرگاه‌های ایل، کیزمایو و هرادهر مورد بهره‌برداری ماهیگیران محلی قرار می‌گرفت. این بنادر در حال حاضر به مخفیگاه دزدان دریایی تبدیل شده است.

ماهیگیران سومالیایی در این عرصه دارای صنعتی پیشرفته نیستند و با کمبود قایق‌ها و تکنولوژی پیشرفته روبرویند. آنها در مقابل خود رقبای مداخله‌گر خارجی را داشتند که نه تنها ماهی‌هایشان را می‌بردند، که به سوی آنها شلیک هم می‌کردند. اولین دزدهای دریایی در دهه 90 برای محافظت از دخالت رقبای خارجی تشکیل گردید. 

مسئول مطالعات در زمینه تروریسم در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند معتقد است اسامی کشتی‌های دزدان دریایی از جمله «داوطلبان ملی گارد ساحلی سومالی» و یا «ملوانان سومالی» بیانگر انگیزه اولیه دزدان است. پیش از این ساحل سومالی منطقه‌ای رویایی برای کشتی‌های ماهیگیری خارجی بود و دزدان دریایی در ابتدا معتقد بودند که با این کار از آب‌های خود محافظت می‌کنند.

بر طبق یک تحقیق که در سال 2006 صورت گرفته پیش‌بینی شده آمار کنونی ماهیگیری اقتصادی به طور بالقوه نشانگر آن است که ذخایر دریایی در اقیانوسهای جهان در سال 2050 به پایان خواهد رسید.
 
در عین حال دریای سومالی هنوز تولیدکننده مقادیر قابل توجهی از ماهی تن،ساردین و دیگر گونه‌های مختلف ماهی از جمله کوسه و خرچنگ است. در سایر نقاط اقیانوس هند مانند خلیج فارس، ماهی‌گیران مجبورند از دینامیت و سایر روش‌های افراطی برای به دست آوردن ماهی‌هایی استفاده کنند که در شاخ آفریقا به وفور یافت می‌شوند.

کشتی‌های ماهیگیری از کره جنوبی، ژاپن و اسپانیا در ساحل سومالی فعالیت داشته‌اند که اغلب بدون اجازه و غیرقانونی بوده و به گفته سازمان ملل این امر در بخش‌های عمده‌ای از دو دهه که ادامه یافته. این کشتی‌ها اغلب با پرچم کشورهایی چون بلیز و بحرین که مشکلی برای تردد ندارند وارد این آب‌ها می‌شوند و با این ترفند دامنه فعالیت کشتی‌های خود را افزایش داده و از جرایم بین‌المللی فرار می‌کنند.

یکی از فعال در آزادی گروگان‌ها و ناظر بر حملات دزدان دریایی سومالی از ایستگاه دریایی آفریقا در نایروبی می‌گوید: «ماهی‌گیری غیرقانونی کشورهای خارجی باعث تشکیل دزدان دریایی شده است. این کشتی‌ها در گذشته برای فرار از قوانین بین‌المللی با پرداخت باج و رشوه به دزدان دریایی باعث به قدرت رسیدن آنها شدند و پس از این امر اشتهای دزدان برای تصاحب غنائم بیشتر افزایش یافت».

علاوه بر حضور غیرقانونی ماهیگیران خارجی، سایر کشتی‌ها نیز زباله‌های هسته‌ای و سمی خود را در ساحل سومالی رها می‌کردند.

در سال 2005 انجمن حفظ محیط زیست در سازمان ملل گزارش داد رادیواکتیو ودیگر زباله‌های شیمیایی تخلیه شده در این محل باعث شیوع بیماری‌های تنفسی و پوستی در روستاهای ساحلی سومالی گردیده است.

بر طبق این گزارش هزینه تخلیه هر تن زباله‌ در دماغه آفریقا  2.50 دلار هزینه دارد در حالیکه تخلیه بی‌خطر زباله‌ها در اروپا تنی 250 دلار هزینه دربر خواهد داشت و مبارزه با این گونه تخطی‌ها غیرممکن است. 

دولت کنونی سومالی و دیگر ناظرین خارجی معتقدند مقامات محلی در مگادیشو و دیگر مناطق خودگردان شمال کشور از شرکتهای اروپایی،ماهیگیران خارجی و دزدان دریایی رشوه قبول می‌کنند.

ناظرین سازمان ملل در سال 2005 و 2006 پیشنهاد دادند که صید ماهی از آب‌های سومالی ممنوع شود. این پیشنهاد به سرعت از سوی اعضا شورای امنیت رد شد.
 
در حال حاضر دزدان در آب‌های سومالی تنها صنعت پرمنفعت کشور را در دست دارند. به گفته ناظرین این دزدان دیگر ماهی‌گیران سابق نیستند بلکه مردمی فقیرند که به دنبال ثروت می‌گردند. در حال حاضر 18 کشتی باری و 300 ملوان گروگان دزدان دریایی هستند که این گروگان‌گیری نتیجه یک عملیات پیچیده و با سرمایه‌گذاری بالا بوده است.

روزنامه تایمز چاپ لندن مطلبی نوشته بود که عنوانش این بود: «داستان از طرف یک دزد دریایی: آنها خرچنگ‌هایمان را دزدیدند». اما تحلیل‌گران با دیده تردید می‌نگرند: «این روزها این حرف‌ها بهانه‌ای بیش نیست.» اما میراث به جا مانده از دو دهه سوء استفاده و عدم واکنش به اوضاع اتفاق افتاده، هزینه‌های بسیار زیادی در پی خواهد داشت.