هشت ترفند برای پیشگیری و درمان چربی خون

صادق غفوری متخصص داخلی اظهار کرد: چربی‌ها در کنار پروتئین و کربوهیدرات اجزای اصلی ساختمان سلول‌های زنده را تشکیل می‌دهند؛ در این بین کلسترول و تری‌گلیسیرید که در دسته چربی‌ها جای گرفته‌اند به‌عنوان یکی از منابع ذخیره انرژی در بدن استفاده می‌شود. ﮐﻠﺴﺘﺮول ﺑﻪ ۲ ﻃﺮﯾﻖ در ﺑﺪن ﺑﻪ وﺟﻮد می‌آید، بیشترین مقدار کلسترول روزانه حدود ۱۰۰۰ میلی‌گرم است که در کبد ساخته می‌شود و مابقی آن از طریق خوردن غذا‌های حاوی کلسترول شامل گوشت قرمز، زرده تخم‌مرغ و لبنیات پرچرب وارد بدن می‌شود.

چربی خوب و چربی بد چیست؟

وی ادامه داد: از آنجایی‌که کلسترول از جنس چربی است برای جابه‌جایی و انتقال در خون نیازمند حامل‌هایی به خصوص است؛ کلسترول بد خون یا همان LDL ناقل کلسترول از کبد به بافت محیطی و HDL یا همان کلسترول خوب خون ناقل کلسترول از بافت محیطی به کبد است. افزایش LDL یا کلسترول بد، باعث ایجاد رسوب در رگ‌ها شده و در طول زمان به بروز بیماری قلبی یا سکته مغزی منجر می‌شود، همچنین سطح بالای HDL، یا کلسترول خوب، از رسوب کلسترول بد در رگ‌ها جلوگیری می‌کند.

غفوری با اشاره به نقش کلسترول خوب در سلامت دستگاه قلبی عروقی تصریح کرد: چربی زیاد منتقل‌شده به رگ‌های خونی در طول زمان، به تشکیل پلاک در دیواره عروق و کاهش قطر رگ‌های خونی منجر می‌شود. رگ‌ها خون را به سختی از خود عبور داده و خون‌رسانی به اندام‌ها کاهش می‌یابد. قلب برای جبران این کمبود مجبور است فشاری بیشتر را تحمل کرده و خون را با قدرت بیشتری پمپ کند؛ عملی که در بلند مدت به کاهش کارایی قلب و بروز سکته منتهی می‌شود.

عوامل ایجاد اختلال در چربی خون

این متخصص داخلی توضیح داد: عواملی که منجر به بروز اختلال در چربی خون می‌شوند، شامل موارد زیر است:

• اضافه وزن یا چاقی

• ورزش ناکافی

• مصرف مواد غذایی سرشار از چربی‌های اشباع و کلسترول

• مصرف کم میوه‌ها، سبزی‌ها و فیبر‌ها

• برخی دارو‌ها مثل، قرص‌های ضدبارداری، هورمون‌های مربوط به درمانی یائسگی، برخی از دارو‌های دیورتیک (قرص‌های ادرارآور) و دارو‌های مسدودکننده بتا برای درمان بیماری‌های قلبی و عروقی

علائم چربی خون بالا

وی درباره علائم این بیماری تصریح کرد: به‌طور کلی افزایش چربی خون هیچ علامت یا نشانه‌ای خاص ندارد، به همین جهت به تمامی افراد توصیه می‌شود که پس از ۳۰ سالگی هر پنج سال یک‌بار سطح کلسترول خون خود را ارزیابی کنند تا در صورت نبودن در رنج نرمال اقدامات پیشگیرانه سکته قلبی و مغزی انجام گیرد.

غفوری بیان داشت: بعضی افراد نیز به‌صورت ژنتیک به افزایش چربی خون مبتلا هستند؛ ممکن است این افراد شاهده توده‌هایی زرد رنگ از کلسترول، در اطراف چشم‌ها یا مفاصل خود باشند، که باید با مراجعه به پزشک متخصص به درمان و ازبین بردن این توده‌ها اقدام کنند.

این متخصص تاکید کرد: انجام اقدامات پیشگیرانه، موثرترین روش جهت کاهش بروز بیماری‌هاست؛ آن‌ها را بشناسیم و جدی بگیریم. همچنین تغییر سبک زندگی در پیشگیری، بهبود و درمان چربی خون بسیار موثر خواهد بود. انتخاب سبک صحیح زندگی شامل ورزش کردن به‌صورت منظم، تغذیه سالم و سرشار از سبزی و میوه، مصرف گوشت‌های سفید و عدم استعمال سیگار و دیگر دخانیات است.

غفوری با تاکید بر اهمیت فعالیت بدنی تصریح کرد: فعالیت بدنی و نظم در درمان چربی خون تاثیری چشمگیر دارد. در بسیاری از موارد شاهد بودیم که اکثر افراد بعد از این که شغل همراه با تحرک مناسب خود را کنار گذاشته‌اند، دچار افزایش چربی خون شده‌اند؛ چون همان غذای قبلی را دریافت می‌کنند، اما به اندازه قبل انرژی مصرف نمی‌کنند. مواد غذایی که شما مصرف می‌کنید، اثری مستقیم بر سطح کلسترول خون دارد، در حقیقت می‌توان گفت در برخی افراد یک رژیم غذایی غنی از فیبر و دیگر غذا‌های کاهنده کلسترول به همان میزان دارو‌های کاهش دهنده کلسترول کمک به کاهش آن می‌کنند. 

چربی‌های سالم را انتخاب کنید

این متخصص داخلی اظهار کرد: مصرف چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس، کلسترول تام و LDL را افزایش می‌دهد. کمتر از ۱۰ درصد از کالری روزانه را از چربی‌های اشباع استفاده کنیم. چربی غیر اشباع تک زنجیره‌ای که در روغن زیتون، بادام زمینی و روغن کانولا یافت می‌شود، بهترین انتخاب در چربی‌هاست، گردو و بادام نیز از دیگر منابع سالم چربی هستند.

چربی‌های ترانس را حذف کنید

غفوری توضیح داد: چربی‌های ترانس که در مارگارین، شیرینی‌ها و کیک‌های قنادی یافت می‌شوند اثر منفی بر سطوح کلسترول خون دارند، همچنین میزان HDL یا چربی خون مفید را نیز کاهش می‌دهند.

وی ادامه داد: کمتر از ۳۰۰ میلی گرم در روز کلسترول مصرف کنید، این مقدار در صورتی که دچار بیماری قلبی هستید باید کمتر از ۲۰۰ میلی گرم باشد. افراد باید بدانند بیشترین منابع کلسترول شامل گوشت‌های پرچرب، زرده تخم مرغ و لبنیات پرچرب می‌باشد. از گوشت لخم و بدون چربی، به‌عنوان جایگزین تخم‌مرغ و لبنیات کم‌چرب استفاده کنید.

از غلات کامل استفاده کنید

غفوری بیان داشت: مواد مغذی متعددی که در غلات کامل وجود دارند به سلامت قلب کمک می‌کنند. از نان‌های سبوس‌دار، پاستای سبوس‌دار، آرد‌های سبوس‌دار، و برنج قهوه‌ای استفاده کنید، جودوسر و سبوس جو از دیگر انتخاب‌های خوب و مناسب هستند.

از میوه و سبزی بیشتر استفاده کنید

وی اظهار کرد: میوه‌ها و سبزیجات حاوی فیبر هستند که کمک به کاهش کلسترول می‌کنند. از میوه‌های فصل به عنوان میان وعده استفاده کنید؛ علاوه بر این بیشتر از غذا‌های حاوی سبزیجات استفاده کنید.

بیشترین منابع کلسترول شامل گوشت‌های پرچرب، زرده تخم مرغ و لبنیات پرچرب است. از گوشت لخم و بدون چربی، جایگزین‌های تخم مرغ و لبنیات کم چرب استفاده کنید.

به‌صورت منظم ماهی مصرف کنید

وی بیان کرد: بسیاری از انواع ماهی‌ها نسبت به گوشت قرمز و ماکیان از درصد کمتری چربی اشباع و کلسترول برخوردارند. ماهی‌های‌همچون سالمون، خال مخالی و شاه ماهی از جمله ماهی‌های غنی از امگا ۳ هستند که برای قلب بسیار مفید است.

 ترک سیگار را جدی بگیرید

وی تاکید کرد: چنانچه سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید. ترک سیگار کمک به افزایش سطح HDL می‌کند. مزایای ترک سیگار تنها به این مورد ختم نمی‌شود. بعد از یک سال ریسک بیماری قلبی به نصف زمانی می‌رسد که سیگاری بودید. بعد از ۱۵ سال ریسک بیماری قلبی در شما با فردی که هیچگاه سیگاری نبوده است، برابری می‌کند. در نهایت علاوه بر رعایت موارد فوق در صورت نیاز مصرف دارو‌های کاهنده کلسترول نظیر استاتین‌ها توصیه می‌شود.