تجربه‌های الهام شعبانی در «گناه مشترک» و یک درخواست

از شرایط دشوار تئاتر در دوران بعد از کرونا، تجربه حضورش در نمایش «گناه مشترک» و جای خالی هنرمندان مطرح تئاتر سخن گفت.

 شعبانی که با ایفای نقش خانم آسمانی در نمایش «گناه مشترک» به نویسندگی و کارگردانی ماهیار چرمچی روی صحنه است، درباره نقش خود در این اثر نمایشی گفت: مادرانگی نقش خانم آسمانی یکی از ویژگی‌های مهم این شخصیت است. او از خودش، آروزهایش و همه آنچه که در جهان هستی و زندگی می‌خواسته برای آسایش و آرامش دیگران گذشته است.

او ادامه داد: اینکه حس مادرانه چیست و چگونه می‌تواند باشد؟! برای من که مادر نیستم، جالب بود. این از خودگذشتگی و شخصیت مادرانه بود که باعث تفاوت نقش خانم آسمانی با دیگر نقش‌های من بود.

این بازیگر با بیان اینکه برای رسیدن به این نقش با چالش‌های زیادی روبرو بوده است، افزود: برای من متفاوت بودن این شخصیت و چالش‌هایی که برای رسیدن به نقش با آن روبرو بودم، جذاب بود. دوست داشتم بدانم اگر روزی مادر بودن را تجربه کردم، می‌توانم از خود گذشتگی داشته باشم و آرزوهایم را برای آسایش و رفاه فرزندانم زیرپا بگذارم و نادیده بگیرم؟

 شعبانی اضافه کرد: لایه‌های پنهان این کاراکتر بسیار است. او عشق به فرزند را تجربه کرده، اما هیچوقت طعم عشق و دوست داشته شدن را نفهمیده است. در واقع همواره عشق را نثار دیگران کرده است، اما از دوست داشته شدن محروم مانده. 

این بازیگر با بیان اینکه نویسنده در نگارش متن از کهن الگو‌ها بهره برده است، افزود: من درباره کهن‌الگو‌ها اطلاعاتی داشتم، اما سعی کردم تا در رابطه با این شخصیت و چالش‌های او بیشتر بدانم و تمام تلاشم بر این بوده است تا مفهومی را که از این نمایش درک کرده‌ام، به تماشاگر منتقل کنم.

او ادامه داد: ما تلاش کردیم چیزی را که از جهان این پنج زن درک کرده‌ایم، با میزانسن، کارگردانی و درآوردن نقش و رسیدن به حس و حال شخصیت به مخاطبان منتقل کنیم.

شعبانی که سابقه کارگردانی دو اثر نمایشی را در کارنامه هنری خود دارد، با تاکید بر لزوم توجه بازیگر در پرداخت نقش به ذهنیت و خواست کارگردان گفت: من در آثاری که به ایفای نقش می‌پردازم. نگاه کارگردانی ندارم چراکه قطعا بازیگر باید تابع رای و نظر کارگردان باشد و از داشته‌ها و تجربه‌های خود برای رسیدن به نقش زیرنظر و با مشورت کارگردان بهره ببرد. 

او ادامه داد: ازآنجا که نمایش کار گروهی است، قطعا جایی که نیاز به همراهی و نظر باشد، ایده خود را به کارگردان اعلام خواهم کرد و کارگردان نیز به صلاحدید خود و در صورتی که نظر من در راستای کامل کردن ایده‌اش باشد از آن بهره خواهد برد. 

این بازیگر و کارگردان تئاتر ادامه داد: خوشبختانه ماهیار چرمچی در کارگردانی بسیار انعطاف‌پذیر بود و از هر ایده‌ای برای بهتر شدن کار استقبال می‌کرد. در واقع همه گروه دوش به دوش هم پیش رفتیم تا اثری خلق کنیم که حرف و نگاه کارگردان را برای تماشاگر به نمایش بگذارد. 

شعبانی با اشاره به اینکه قطعا تجربه بازیگری برای ایفای نقش‌های متفاوت بسیار کمک کننده است، افزود: من از اواخر دهه هفتاد فعالیت خود را در عرصه هنر‌های نمایشی آغاز کردم و تاکنون نیز در این عرصه و در بخش‌های مختلف بازیگری، کارگردانی و طراحی لباس مشغول هستم. قطعا همکاری با کارگردان‌های مختلف باعث وسعت دید من نسبت به نمایش می‌شود. هر کارگردان دارای نگاه متفاوت و رویکرد شخصی برای رساندن بازیگر به نقشی است که ایفا می‌کند و هر نقش دنیای متفاوتی را پیش روی بازیگر می‌گذارد که برای کشف آن بخشی از وجود خود و بخش دیگری از تجربه‌های گذشته‌اش را به کار خواهد گرفت. 

بازیگر نمایش «گناه مشترک» در ادامه این گفتگو با بیان اینکه شرایط تئاتر بعد از کرونا بسیار بد بود و این ویروس لطمه بزرگی به اقتصاد تئاتر و جریان زندگی اهالی این هنر زد، اضافه کرد: با وجود تمام سختی‌هایی که طی سال‌های اخیر فعالان عرصه نمایش با آن روبه‌رو بودند، خوشبختانه چندین ماه است که تئاتر دوباره جریان پیدا کرده و امیدوارم خیلی زود به رونق قبل بازگردد.

 شعبانی با بیان درخواست خود از مدیران تئاتر ادامه داد: از تمامی مدیران فرهنگی و هنری کشور تقاضا دارم از پیشکسوتان دعوت کنند و شرایطی برای آن‌ها فراهم کنند تا با آسودگی خیال به صحنه برگردند. ما چندین سال است که از اجرا‌های دکتر علی رفیعی و دیگر هنرمندان مطرح این عرصه بی‌بهره‌ایم.

 او ادامه داد: ما نیازمند تماشای آثار پیشکسوتانی هستیم که سال‌ها آثار فاخرشان با استقبال خوب مخاطبان همراه بوده است و اکنون به دلیل نبود تهیه‌کننده و مشکلاتی که برای اجاره سالن هست. دیگر رغبتی برای ادامه فعالیت ندارند. برای این عزیزان اتفاقی رقم بزنید که نگران پول سالن، بازیگر و هزینه‌های تولید نباشند.

شعبانی تاکید کرد: ما هرچه داریم از پیشکسوتان است. آن‌ها ریشه‌های این هنر هستند و نسل جوان به دیدن تئاترهای‌شان محتاج. فراموش نکنیم، زمانی که فضای مجازی نبود، سالن‌های پر از تماشاگر را به واسطه اجرای عزیزانی، چون دکتر علی رفیعی، حمید امجد، حسین کیانی، نادر برهانی‌مرند و سایر هنرمندان عزیزمان شاهد بودیم و اکنون امید داریم تا با فراهم شدن شرایط به صحنه برگردند.

او با تاکید بر لزوم روشن بودن چراغ تئاتر افزود: امیدوارم هیچوقت چراغ تئاتر خاموش نباشد چراکه این هنر تنها دل خوشی ما است. خانه‌ای که در آن نفس کشیده، رشد کرده و خود واقعی‌مان هستیم.

شعبانی که در کنار بازیگری، تجربه کارگردانی و طراحی لباس را هم دارد، درباره برنامه‌های جدیدش در زمینه کارگردانی توضیح داد: سال آینده کار جدیدی را کارگردانی خواهم کرد که اکنون در مرحله نگارش متن است. این متن به موضوعات و دغدغه‌های اجتماعی اشاره دارد. من نمایش‌های خارجی را دوست دارم، اما نمایش ایرانی را برای اجرا و کارگردانی ترجیح می‌دهم، زیرا ارتباط نمایشی به زبان خودمان با محوریت مشکلات اجتماعی مردم این سرزمین برایم جذاب‌تر است. 

شعبانی در پایان گفت: امیدوارم مخاطبان به تماشای نمایش «گناه مشترک» که روایت زیست متفاوت پنج زن و فریاد دردهای‌شان روی صحنه است، بنشینند و از آن لذت ببرند. امیدوارم روزی برسد که هیچ زنی در هیچ جای جهان، هیچ دردی را فریاد نکشد و با آرامش زندگی کند و هر انسانی عشق، دوست داشتن و دوست داشته شدن را تجربه کند.

 «گناه مشترک»، روایت زندگی چهار زن است که در یک اتاق بتونی به هوش می‌آیند و در جستجوی چرایی و چگونگی حضورشان در این اتفاق به حقیقتی تازه از زندگی دست می‌یابند.