آفتابنیوز :
آفتاب- سرویس بینالملل: هرچند تصمیم اخیر روسیه مبنی بر عدم فروش سیستم موشکی ضد هوایی S-300 به ایران (حداقل تاکنون)، امیدها را برای همکاری بیشتر مسکو برای فشار بر برنامههای هستهای ایران افزایش داده است، اما علیرغم این نشانههای امیدوار کننده، دلایلی قوی برای تردید در ادامه همکاری مسکو وجود دارند.
لزوم حمایت روسیه در حالی که دولت باراک اوباما درحال تنظیم استراتژیهای خود در رابطه با تهران است، کنگره و بسیاری از کارشناسان بر لزوم حمایت روسیه در این زمینه تاکید کردهاند.
سناتور «جان کری»، دو ماه قبل در اظهار نظری گفت: «ما به تلاش روسیه برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاحهای هستهای نیازمندیم. تصمیم پرزیدنت باراک اوباما برای گشودن درهای گفت و گو با تهران، تصمیمی صحیح است. اما بدون شک ما از مذاکراتی حمایت میکنیم که در صورت مواجه شدن با شکست، تعهدی مبنی بر تحریمهای چند جانبه در پشت آن نهفته باشد. برای آن که چنین کاری به درستی پیش برود، به حمایت روسیه نیاز داریم».
نقش روابط ایران و روسیه
روسیه نیز همانند اروپا، اسرائیل، ایالات متحده آمریکا و اکثر کشورهای عرب، نمیخواهد ایران به سلاحهای هستهای دست پیدا کند. نتیجهگیری این مسئله میتواند آن باشد که مسئله ایران به همکاری مشترک آمریکا و روسیه منجر خواهد شد؛ اما این فرضیه میتواند کاملاً اشتباه باشد. در صورتی که تلاش برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاحهای اتمی با توسل به زور و یا به صورت داوطلبانه، منجر به کاهش ارزش روسیه در نظر ایران به عنوان یک شریک و یا حامی شود، مسکو هیچ تمایلی به آن نخواهد داشت. در نظر روسیه، حتی ایرانی مجهز به سلاحهای هستهای، نسبت به چنین چشماندازی ارجحیت دارد.
مسکو به دو دلیل مهم علاقهای ندارد برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاحهای هستهای، با واشنگتن همکاری کند: نکته اول آن است که مسکو روابط خوبی با تهران دارد. شرکتهای روسی از فروش تجهیزات نظامی و فنآوری هستهای به ایران سود میبرند. شرکتهای نفتی روسیه نیز به گونهای فعال به دنبال سرمایهگذاری در صنعت نفت و گاز ایران هستند. مسکو همچنین به دلیل حمایت نکردن ایران از چچن و یا سایر گروههای مسلمان در روسیه، قدر دان این کشور است.
روسیه نمیخواهد هیچ کدام از این موارد به واسطه همکاری جدی مسکو با واشنگتن علیه ایران، به خطر افتد. در عوض، مسئلهای که مسکو به آن علاقهمند است آن است که کشورهای دیگر مانند آمریکا، اروپا، اسرائیل و یا ترکیبی از آنها، رهبری مقابله با ایران در مسئله هستهای را در دست گیرند.
در صورتی که آنها در این راه موفق شوند، چالشی برای روسیه به دلیل همسایه شدن با یک قدرت هستهای جدید وجود نخواهد داشت، که این مسئله به نفع روسیه است. اما در صورتی که این کشورها در این فرآیند با شکست مواجه شوند، مسکو از رویارویی ایران و این کشورها – و نه روسیه - سود خواهد برد.
نکته دوم آن است که دولت اوباما در حالی از روسیه میخواهد روابط خود را با تهران به خطر اندازد، که واشنگتن خود تلاش دارد روابط ایران و آمریکا بهبود یابد. مسکو از آن بیم دارد که در صورت بهبود روابط ایران و آمریکا، اهمیت روسیه نزد ایران کاهش یابد. بسیاری از ناظران روسی معتقدند تهران بیشتر علاقه دارد تجهیزات نظامی، راکتورهای هستهای و سایر ملزومات خود را از آمریکا و غرب بخرد تا از روسیه!
صرف نظر کردن از روسیه
نکته آخر آن است که سطح تلاشی که واشنگتن باید برای جلب کمکهای محدود روسیه صرف کند، از لحاظ زمان و منابع به صرف آمریکا نیست: در صورتی که روابط ایران و آمریکا بهبود یابد، واشنگتن نیازی به کمک روسیه نخواهد داشت. اما در صورتی که تغییری در این روابط حاصل نشود، روسیه تمایل ندارد و یا نمیتواند از دستیابی ایران به سلاحهای هستهای جلوگیری کند.