چرا کلیه‌ها سنگ ساز می‌شوند
دکتر سید محمد کاظم آقامیر، با بیان این که بخشی از تحقیقاتی که ما در مرکز تحقیقات ارولوژی طراحی کردیم مربوط به علوم پایه است و بخش دیگر هم به اختراعات مربوط است، گفت: در حوزه علوم پایه نسبت به دنیا فاصله داریم. محققان مرکز تحقیقات در حوزه ژن‌تراپی و یافتن ژن‌های بد و ارزیابی توالی ژن‌ها در سرطان، بر روی مدل‌ها کار می‌کنند و در چند ماه اخیر حدود هشت طرح را در این خصوص طراحی کردیم.
وی افزود: علوم پایه، علم محور است. فعالیت در حوزه علوم پایه مانند فعالیت در شرکت‌های دانش‌بنیان نیست که صنعت‌محور باشند و تولید ثروت کند. در پژوهش‌های علوم پایه باید هزینه کنید تا علم تولید شود و این علم، پایه و اساس علوم دیگر شود. در حال حاضر، علوم پایه به خصوص در حوزه ژن‌تراپی آن قدر پیشرفت کرده که قبل از ابتلا به سرطان سینه یا پروستات و یا مثانه می‌توان از طریق بررسی ژن‌ها، ابتلا را پیش‌بینی کرد.
نباید فعالیت‌های علمی مقاله‌محور باشند
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این که باید در زمینه کشف و بیان ژن‌ها بیشتر کار کنیم، گفت: باید تلاش کنیم فعالیت‌های علمی مقاله‌محور نباشند. فعالیت‌های علمی در کشور ما الان بیشتر مقاله‌محور شده است. البته اشکال از قوانین است چرا که برای ارتقا و آمار دادن تعداد مقاله و H- index مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. باید قوانین در این زمینه مورد بازنگری قرار گیرد و مقاله‌ها کاربردی‌تر شوند.
هفت میلیون مبتلا به سنگ کلیه در ایران
آقامیر در بخش دیگری از این گفتگو در پاسخ به پرسشی درباره نتایج مطالعات پیرامون شیوع بیماری‌های ارولوژی در ایران گفت: در رده‌های مختلف شیوع بیماری‌های دستگاه ادراری و تولیدمثل مردان متفاوت است؛ مثلا سنگ کلیه در ایران بسیار شایع است. در رده سرطان، سرطان مثانه و پروستات از همه شایع‌تر است. مرکز تحقیقات ارولوژی دانشگاه تهران توانسته مقدمات رجیستری سنگ را طراحی کند و این باعث می‌شود که ما بتوانیم آمار درستی از میزان سنگ در ایران داشته باشیم.
رئیس مرکز تحقیقات ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: ما در حال حاضر، آمار دقیقی از نوع سنگ‌ها، محل قرار گیری سنگ‌ها و شکل سنگ‌ها در ایران نداریم. براساس مطالعات جهانی حدود ۸ درصد افراد یک جامعه دارای سنگ در دستگاه ادراری هستند. اگر این درصد را به ایران تعمیم دهیم حدود هفت میلیون نفر دارای سنگ هستند.
این متخصص جراحی کلیه و مجاری ادراری با ابراز تاسف از این که پیشگیری در خصوص تشکیل سنگ انجام نمی‌شود، گفت: از آن جایی که از تشکیل سنگ پیشگیری نمی‌شود، فرد مکررا سنگ می‌سازد و مکررا درمان می‌شود و هزینه بسیاری را بر خود، بیمارستان و سلامت کشور تحمیل می‌کند. با همکاری‌هایی که با وزارت بهداشت، دکتر ملک‌زاده و همکارانشان، دکتر زنده‌دل و دکتر صحرائیان داشتیم مقرر شد که این پروژه رجیستری سنگ در مرکز تحقیقات ارولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران شکل بگیرد تا بتواند بسیاری از هزینه‌های بیهوده‌ای را که بر سلامت کشور تحمیل می‌شود کاهش دهد و مدیران نیز برای تصمیم‌گیری‌ها شناخت بیشتری داشته باشند.
وی با بیان این که فاکتور‌های مختلفی در شیوع سنگ کلیه اهمیت دارد، افزود: فاکتور کلی در تشکیل سنگ، بی‌تحرکی و کاهش مصرف آب است. نوع تغذیه نیز در ابتلا به سنگ تاثیر دارد، البته محققان معتقدند که اگر کسی ورزش کند و در هر ساعت یک لیوان آب بنوشد یا به طور کلی مایعات زیادی مصرف کند، تولید سنگ در هر نوعی کاهش می‌یابد. فاکتور‌های ژنی و بیماری‌هایی، چون نقرس هم در تولید سنگ در دستگاه ادراری اهمیت دارند، علاوه بر آن، اختلالاتی در هورمون پاراتیروئید یا جذب اگزالات زیاد هم می‌تواند بر تولید سنگ تاثیرگذار باشد.
آقامیر در گفتگو با ایسنا ادامه داد: نتایج یکی دیگر از پژوهش‌ها نشان داد که میزان موفقیت پیوند کلیه‌ای که اهداکننده آن، فردی با مرگ مغزی ناشی از بیماری مغزی است بیشتر از پیوند کلیه‌ای است که دهنده کلیه، فرد مرگ مغزی شده ناشی از بیماری قلبی است.
آقامیر در پایان درباره تحقیقات مرکز تحقیقات ارولوژی در حوزه پیوند کلیه گفت: در حوزه پیوند کلیه چند موضوع در تحقیقات ما در حال بررسی هستند یکی از این موضوعات این است که چه عواملی باعث رد پیوند می‌شود. طرح‌هایی که پایان یافته در خصوص بررسی ژن‌های بد است. رد پیوند برای بیماران مسئله سنگینی است و ما در این تحقیقات از لحاظ ژنوم، رد پیوند را بررسی می‌کنیم. یکی از کار‌های تحقیقاتی که انجام دادیم درباره این است که چه گروهی، دهنده کلیه خوبی به شمار می‌آیند. براساس نتایج این تحقیقات خانم‌ها دهنده کلیه خوبی محسوب نمی‌شوند و آقایان برای اهدای کلیه مناسب‌ترند. میزان موفقیت در پیوند‌های کلیه‌ای که دهنده‌ی آن، خانم‌ها هستند کمتر از آقایان است.
