سهم استفاده از چک در مبادلات به تفکیک استانها بررسی شده است. دادهها حاکی از آن است که طی ۱۰ ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ استان تهران با اختلاف بیشترین سهم از چکهای مبادلهای و بالتبع چکهای برگشتی را داشته است. در مقابل مشاهده میشود که ۱۵ استان هرکدام سهمی کمتر از ۱ درصد از ارزش کل چکهای مبادلهای را طی ۱۰ ماهه ۱۴۰۲ به ثبت رساندهاند. علاوه بر این موضوع، مشاهده میشود تهران، هرمزگان و البرز بزرگترین مبالغ سرانه چکهای مبادلهای در زمان مورد بررسی را داشتهاند.
تهران و اصفهان، اصلیترین معاملهکنندگان چک
بر اساس گزارشهای بانک مرکزی میتوان مشاهده کرد از ابتدای سال جاری تا پایان دی ماه ۱۴۰۲ مجموعا حدود ۵۵۳ هزار و ۸۶۰ میلیارد تومان ارزش چکهای مبادله شده بین فعالان اقتصادی بوده که در قالب ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار فقره چک معامله شده است. این درحالیست که هر یک از استانها سهم متفاوتی در استفاده از چک حین مبادلات را داشتهاند.
مشاهده میشود استان تهران به تنهایی ۴۸.۶ درصد از ارزش چکهای مبادله شده طی ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری را به ثبت رسانده است. در جایگاه دوم نیز حدود ۷.۷ درصد از کل چکها در اصفهان معامله شده است. خراسان رضوی و آذربایجان شرقی نیز به ترتیب سهمی ۵.۶ و ۴.۵ درصدی از کل چکهای معامله شده از ابتدای سال تا پایان دی ماه را داشتهاند.
در مقابل سهم ۱۵ استان شامل کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، لرستان و خراسان جنوبی مجموعا کمتر از ۸ درصد کل ارزش چکهای مبادلهای بوده است.
نرخ چکهای برگشتی به تفکیک استان طی ۱۰ ماهه ۱۴۰۲
به طور کلی هر چک استفاده شده در معاملات، یا وصول میشود و یا برگشت میخورد. نرخ چکهای برگشتی میتواند نشاندهنده این باشد که واقعیات اقتصادی چقدر با انتظارات معاملهگران چک هماهنگ بوده است. به عبارت دیگر هر فرد با تصور خود نسبت به درآمد اکتسابی در آینده اقدام به معامله با چک میکند و چنانچه اوضاع بر اساس انتظارات افراد پیش نرفته باشد، وصول چک با مشکل مواجه میشود.
مشاهده میشود به طور کلی کمتر از ۱۲ درصد ارزش کل چکهای معاملاتی طی ۱۰ ماهه سال جاری، برگشت خورده است. این درحالیست که هر استان تقریبا متناسب با سهم خود از چکهای مبادلهای، سهم متفاوتی از کل چکهای برگشتی نیز داشته است.
مشاهده میشود تهران و اصفهان که دو استان اصلی در انجام معاملات با چک به شمار میآیند، به ترتیب حدود ۴۲.۸ و ۸.۱ درصد از ارزش چکهای برگشتی را به خود اختصاص دادهاند. در ادامه خراسان رضوی با نرخ ۶.۵ درصد و آذربایجان شرقی حدود ۵ درصد در ارزش کل چکهای برگشتی سهیم بودهاند. همچنین دادهها حاکی از آن است که سهم ۱۴ استان از ارزش چکهای برگشتی هرکدام کمتر از ۱ درصد بوده است.
ارزش سرانه چکهای مبادله شده در استانها
علاوه بر این موضوع، مشاهده میشود ارزش هر یک از چکهای مبادلهای در استانها متفاوت بوده است. به همین ترتیب آمارها نشان میدهد ارزش هر یک از چکهای کشیده شده در تهران طی ۱۰ ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ حدود ۱۰۵ میلیون تومان بوده که بالاترین مبلغ سرانه چک ازمیان استانها به شمار میآید. همچنین در جایگاه دوم و سوم نیز استان هرمزگان با ارزش سرانه ۹۳ میلیون تومان و البرز به مبلغ ۹۰ میلیون تومان قرار گرفتهاند.
در مقابل کمترین ارزش سرانه هر یک از چکها در استانهای قم و یزد با ارزش ۳۰ و ۳۱ میلیون تومان به ثبت رسیدهاند.