ایده‌های اقتصادی سعید جلیلی و مسعود پزشکیان چیست؟
نتیجه نهایی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری در حالی در دقایقی نزدیک به ساعت ۱۲ امروز اعلام شد که مسعود پزشکیان با ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار رای و سعید جلیلی با ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار رای به دور دوم انتخابات رفتند که ۶ روز دیگر برگزار خواهد شد.
در این شرایط، به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران، در حال حاضر اقتصاد، مساله اول کشور و موضوعی است که مردم از آن رنج می‌برند وگلایه‌مند هستند. به تبع این واقعیت، بخش بزرگی از افکارعمومی در انتظار شنیدن سخنانی واضح و حاوی جزییات بیشتر از سوی دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری هستند که به ارائه راه‌حلی کارشناسی برای هریک از مسایل اقتصادی موجود منجر شود.
ناترازی‌ها حوزه آب، برق، انرژی و صندوق‌های بازنشستگی، تورم بالای ۴۰ درصد، گسترش فقر، بیکاری، مهاجرت جوانان، وجود انحصار‌های متعدد در هریک از کالاها، بی‌ثباتی نرخ ارز و مبهم بودن چشم انداز رشد اقتصادی، کاهش شدید سرمایه‌گذاری، کمبود شدید دستمزد کارمندان، کارگران و بازنشستگان در مقایسه با تورم و به خصوص موضوع فساد، بخشی از فهرستی است که افکارعمومی درانتظار پاسخگویی دو نامزد راه یافته به مرحله دوم انتخابات و ارایه راه‌حل برای تدبیر آن هستند.
مسعود پزشکیان، پزشک و سیاستمدار ایرانی است که از دوره هشتم تا دوازدهم نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی بود. پزشکیان در دولت محمد خاتمی وزیر بهداشت بود. او در مورد موضوعات اقتصادی دیدگاه‌هایی دارد که خلاصه‌ای از آن در ادامه می‌آید.
مسعود پزشکیان در جزیان مناظره‌ها و دوره تبلیغات انتخابات دوره چهاردهم انتخابات ریاست‌جمهوری، دیدگاه خود را در حوزه اقتصاد اینگونه بیان کرد: من آمده‌ام تا کشور را در مسیر اصلاح زیرساخت‌های تولید و مصرف انرژی و رفع ناترازی قرار دهم. دست‌رنج روستاییان، کشاورزان، عشایر و قومیت‌های مختلف در معرض سوء استفاده دلالان و رانت‌خواران است و من آمده‌ام تا اطمینان حاصل کنم ضمن ارتقای سطح بهداشت و آموزش آنان، رابطه مستقیم این اقشار با بازار محصولات‌شان برقرار شود.
وی با تاکید بر اینکه کارگران و مهندسان پرتوان ایران که چرخه صنعت کشور را می‌چرخاند و کشور را به سوی تکنولوژی جدید رهنمون می‌سازند باید از حق و حقوقشان به طور مناسب برخوردار باشند، ادامه داد: آمده‌ام که در بهبود سطح زندگی این اقشار موثر باشم و در دست‌یابی به حقوقشان به آنان یاری رسانم.
وی متذکر شد: آمده‌ام تا بلکه امکانات زندگی و رفاه حداقلی بازنشستگان را فراهم کنم. همچنین مالکان، کارکنان و مدیران بنگاه‌ها تشنه ثبات فضای کسب و کار مناسب و فاصله‌گذاری با دخالت‌های دولت هستند و من آمده‌ام تا به شکل‌گیری بنگاه‌های اقتصادی قدرتمند، مبتکر و دانش بنیان کمک کنم
پزشکیان اظهار کرد: جهان با سرعت به سوی دسترسی‌های کم هزینه و پرسرعت به اینترنت حرکت می‌کند و من آمده‌ام تا موانع دسترسی مردم و صاحبان کسب و کار را به جدیدترین فناوری‌های عصر بردارم.
به گفته وی، برای حل مشکل اقتصادی، رفاه اجتماعی، بیکاری و بهبود روابط با کشور‌ها دو مسئله وجود دارد که یکی داخلی و دیگری خارجی است. مشکل داخل تقریبا برای همه نامزد‌ها مشخص است و مسائلی نظیر تورم، هدررفت انرژی و همچنین موضوع ارز است؛ امروز نزدیک به ۱۰۰ الی ۱۵۰ میلیارد دلار در این حوزه هدر می‌رود و به دست اقشار مختلفی که باید، نمی‌رسد. امروز پیشنهادات مختلفی درباره جلوگیری از حیف و میل در حوزه سوخت مطرح می‌شود.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه عامل اصلی تورم، دولت است، گفت: عامل اصلی دولت است، اما گناه را بر گردن تولید کننده، کسبه و دیگران می‌اندازند؛ دولت همچنین از تورم نیز مالیات می‌گیرد یعنی یک بار با تورم، جیب کسبه را خالی می‌کند و بار دوم نیز از داشته او مالیات اضافه می‌گیرند؛ این‌ها از مباحثی است که دولت باید آن‌ها را برطرف کند و در این زمینه راه حل‌های مختلفی وجود دارد.
پزشکیان یادآور شد: در موضوع ارز نیز راه حل بسیار روشن است؛ غیر از ارز دارو و کالا‌های اساسی و مواد اولیه ارز با هر قیمتی، به هر کسی ارائه شود رانت است و این باعث می‌شود که در زمان ثبت سفارش قیمت جنس را گران اعلام می‌کنند و در زمان صادرات نیز ارزان اعلام می‌کنند تا در زمان صادرات و واردات دلار بیشتری دریافت کنند.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری با تاکید بر لزوم محل مشکلات کشور در حوزه بین الملل گفت: برای اینکه ۲۰۰ میلیارد دلاری را که سالانه برای رشد ۸ درصد لازم است، تامین کنیم، لاجرم باید ارتباطمان را با دنیا اصلاح کنیم؛ امکان ندارد هیچ کشوری در طول تاریخ با بستن مرزهایش و اینکه خودش می‌خواهد کاری بکند، به رونق و رشد برسد. ما اگر نتوانیم مشکل روابط خارجی خود را حل کنیم، از قافله علم و تمدن دور خواهیم ماند.
پزشکیان با اشاره به مزیت‌های اقتصادی کشور عنوان کرد: الان نفت، گاز و همچنین وضعیت ژئوپلیتیکی از مزیت‌های امروز اقتصاد کشور است. در حالی که ما می‌توانستیم در منطقه ترانزیت شرق به غرب باشیم و بیشترین مزیت را در گردشگری و نفت و گاز برای مردم و کشور به ارمغان آوریم، اما نتوانستیم این کار را انجام دهیم؛ به این دلیل که هم با خودمان دعوا داریم هم با کسانی که در همسایگی ما هستند.
وی تاکید کرد: ما اگر می‌خواهیم مشکلات اقتصادی مملکت ما و همچنین ارتباط ما با دنیا برطرف شود و بتوانیم رونق پیدا کنیم باید تحریم‌های ظالمانه را با روش‌های مختلف موجود حل کنیم. ما باید یک روزی FATF را نهایی کنیم؛ چرا که در همین وضعیتی که قرار داریم گران می‌خریم و ارزان می‌فروشیم.
پزشکیان با انتقاد از وضعیت قیمت‌ها گفت: مگر نمی‌گفتند که پول گوشت و مرغ به برجام ربط ندارد و دلار اینگونه نمی‌شود، پس چگونه شد که قیمت گوشت و مرغ افزایش یافت؟ این‌ها که به برجام ربطی نداشت، پس چرا این اتفاقات افتاد؟ در تئوری صحبت کردن از اقدامات بسیار راحت است.
سعید جلیلی، سیاستمدار و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم نیز در مناظره‌ها و ایام تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری، دیدگاه‌ها و برنامه‌های خود در حوزه اقتصاد را چنین بیان کرد: دو اولویت اصلی دارم که در ابتدای دولت شهید رییسی به ایشان هم ارائه کردم و اقدامات خوبی در این زمینه انجام شد. این دو اولویت ارزآوری و اشتغال است.
وی افزود: برای حل گرانی، تورم، قیمت ارز باید در این دو زمینه برنامه موفقی اجرا شود. به روستا نباید به عنوان جایی که فقیر است، نگاه کرد. روستا‌ها می‌توانند سلول جهش کشور باشند.
جلیلی تصریح کرد: یکی از کشور‌هایی که امروز قطب اقتصادی دنیا شده است، در سال انقلاب ما کل صادراتش ۱۳.۵ میلیارد بوده است که ۴۰ سال بعد این صادرات بیش از ۲۳۰۰ میلیارد دلار شده است. شهید رئیسی در این ۳ سال رکورد صادرات غیرنفتی را زد. با چین می‌توان در زمینه پوشاک رقابت کرد. روستا‌ها می‌توانند این کار را انجام دهند، ولی باید برای این کار برنامه داشت.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح کرد: ۹ برنامه اجرایی برای روستا از جمله اصلاح الگوی کشت، آبخیزداری، گسترش گلخانه‌ها، یکپارچه سازی اراضی، سیستم‌های نوین آبیاری و لایروبی قنوات داریم. کشاورز برای بازاریابی محصولات خود نباید مشکل داشته باشد.
جلیلی همچنین تاکید کرد: در سفر‌هایی که این روز‌ها داشتم، برخی طبقات بیان می‌کردند که آن‌ها باید دیده شوند. باید امنیت شغلی کارگر شما تضمین شود و خود را در سود و کارایی شرکت سهیم بداند. هزاران میلیارد تومان از حقوقی که باید به کارگر پرداخت شود، در یک فرایند نادرست به یکسری واسطه‌ها تحت عنوان شرکت‌ها پرداخت می‌شود در حالیکه این حقوق باید به جیب کارمند شرکتی برود نه اینکه به این واسطه‌ها برسد. با استفاده از فناوری‌هایی که داریم می‌توان این واسطه‌ها را کم کرد و حقوق را به خود کارگر پرداخت کرد.
جلیلی همچنین خاطرنشان کرد: باید حساب کشی شود که پول‌ها کجا می‌رود. در بودجه امسال سهم شرکت‌های دولتی بیش از ۳ هزار و ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است که ۵۸ درصد بودجه را تشکیل می‌دهد، در حالی که بودجه عمومی دولت ۲ هزار و ۷۰۰ همت است. ۲۵ درصد هزینه‌کرد این شرکت‌های دولتی ناکاراست که خودش حدود ۷۵۰ هزار میلیارد تومان می‌شود.
وی در همین حال در میزگرد اقتصادی گفت: شعار ما یک جهان فرصت، یک ایران پیشرفت براساس مطالعات ۱۱ ساله است و کتاب‌های زیادی درباره اقتصاد از مشروطه تا الان خوانده‌ایم و برنامه‌های توسعه را قبل و بعد از انقلاب را مطالعه کرده‌ایم.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری تصریح کرد: رییس جمهور باید بداند چه موضوعاتی مهم است و حل آن‌ها اولویت دارد. باور داریم یک جهان فرصت برای ما وجود دارد. ما امکانات طبیعی زیاد و نیروی انسانی خوب داریم. لازمه این فرصت‌ها، جهش ایران است، ولی برنامه نیاز دارد که برنامه شب امتحانی نیست و نمی‌شود آن را سفارش داد. رئیس جمهور باید بر برنامه اشراف داشته باشد.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری درباره چگونگی اجرای شعار خود، تصریح کرد: وقتی برنامه ما اجرا می‌شود، هر ایرانی باید یک نقش داشته باشد و دولت باید نقش آفرین باشد و برای همه مردم زمینه نقش‌آفرینی را فراهم کند.
جلیلی ادامه داد: منابع با مصارف ما باید هماهنگ باشد. منابع ما باید انضباط لازم را داشته باشد. اگر منابع داشته باشید، ولی تلف شود شما چیزی نخواهید داشت. رئیس جمهور باید به انضباط مالی اولویت دهد و در ادامه اقتصاد مولد شکل دهد. معیشت و زندگی روزمره مردم نباید مورد غفلت واقع شود.
وی درباره اینکه چگونه ارزش پول ملی باید حفظ و بازار ارز قابل پیش‌بینی شود؟ گفت: اولین شرط حفظ ارزش پول ملی این است که سازوکاری برای حاکمیت ریال داشته باشیم. شرط انضباط مالی، حفظ حاکمیت ریال است. در عرصه مبادلات خارجی، طرف، چون بر دلار حاکمیت دارد، راه دلار را بر ما می‌بندد. برای حکمرانی ریال در کشور سامانه‌ها باید تکمیل شده و بر هم وصل شود تا شفافیت بر تراکنش پولی ایجاد شود. قاچاق و پولشویی ناشی از نبود این سامانه‌هاست. سامانه جامع تجارت، سامانه املاک، سامانه پایگاه رفاه ایرانیان و سامانه مودیان مالیاتی باید کاربردی شود. وقتی بودجه ناتراز باشد به ارزش پول ملی آسیب می‌زند. رشد نقدینگی غیرمنطقی هم همین کار را می‌کند.
جلیلی تاکید کرد: یکی از برنامه‌های مهم من که به آقای رییسی هم گفتم، این بود که دولت باید برنامه جدی برای ارزآوری داشته باشد. من ارزآوری از فروش نفت را کافی نمی‌دانم و همه دستگاه‌ها باید برای ارزآوری برنامه داشته باشند.
وی همچنین درباره دولت سایه گفت: دولت سایه، دکان و حزب نیست، بلکه گفتمان است. هرکسی دل در گرو کشور دارد، باید سایه به سایه تحولات کشور را دنبال کرده و نقاط قوت را تقویت و خطا را تصحیح کند. در دولت من هم باید هر دانشگاه یک دولت سایه باشد. دولت سایه در دولت آقای رئیسی هم فعال بود. هر دولت منتخب مردم محترم است و باید دولت را تقویت کرد.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری تاکید دارد: در دنیایی که ۲۰۰ کشور وجود دارد، نباید ظرفیت خود را به سمت کشور‌هایی ببریم که با ما نقاط افتراق دارند. توافق هسته‌ای انجام شد و ما تعهدات خود را انجام دادیم، ولی طرف از توافق خارج شد و تحریم از ۸۰۰ به ۱۵۰۰ مورد رسید. بعد گفتند ترامپ آمد، ولی کشور را نباید وابسته به انتخابات در آمریکا کرد. بایدن یکی از تحریم‌ها را کم نکرد و آن‌ها را ادامه داد. نباید اقتصاد کشور را معطل نگه داشت بلکه باید از فرصت‌ها استفاده کرد. رییس‌جمهور باید بداند کشور در چه نقطه‌ای قرار دارد. ما الان فرصت‌های کم نظیری داریم. برخی اقتصاد‌های بزرگ از روابط راهبردی با شما صحبت می‌کنند که باید از این فرصت‌ها استفاده کرد.
