سناریوهای محتمل در صورت عدم پاسخ ایران به آمریکا تا ماه مهر

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس بین‌الملل:‌  از زمان آغاز به کار دولت باراک اوباما در کاخ سفید، رییس‌جمهور این کشور بارها از قصد خود برای برقراری تعامل با ایران سخن گفته است. کاخ سفید در عین حال اعلام کرده است تقاضای آمریکا از ایران برای شرکت در مذاکرات، به صورت نامحدود ادامه نخواهد داشت. 

مقامات آمریکایی چندی پیش با تعیین یک ضرب‌الاجل چند هفته‌ای به جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند، این کشور تا ماه سپتامبر (مهر) فرصت خواهد داشت به پیشنهادهای ایالات متحده مبنی بر انجام تعامل پاسخ دهد.

در حالی که مدت زمان زیادی به فرا رسیدن ضرب‌الاجل مذکور باقی نمانده است، تحلیل‌گران بر این عقیده‌اند که جمهوری اسلامی ایران به احتمال بسیار زیاد قادر نخواهد بود در مدت زمان تعیین شده به پیشنهادهای ارائه شده پاسخ دهد.

سوال بزرگ آن است که اقدام بعدی دولت اوباما چه خواهد بود؟ تحلیل‌گران می‌گویند رییس‌جمهور آمریکا گزینه‌های زیادی پیش روی خود ندارد و اکثر آن‌ها نیز گزینه‌های چندان خوبی نیستند. در زیر برخی از گزینه‌های احتمالی که اوباما ممکن است دنبال کند ذکر می‌شود.

تحریم
دولت محمود احمدی‌نژاد که هفته گذشته در مجلس شورای اسلامی سوگند یاد کرد، در چند هفته اخیر با مشکلات و مسائل مختلفی دست به گریبان بوده است. پاسخ دادن به پیشنهادهای اوباما در رابطه با مذاکرات، در حال حاضر احتمالاً یک اولویت مهم برای دولت دهم محسوب نمی‌شود. تحلیل‌گران بر این باورند که واشنگتن باید این موضوع را تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کند.

اوباما اعلام کرده است سیاست خود را در زمینه تعامل با ایران در اواخر ماه سپتامبر و در اجلاس کشورهای ثروتمند و در حال توسعه (G20) مورد ارزیابی مجدد قرار خواهد داد. هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا نیز از اعمال «تحریم‌هایی فلج کننده» سخن به میان آورده است.

سنای آمریکا اخیراً قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن شرکت‌های فروشنده بنزین و سایر فرآورده‌های پالایش شده نفتی به ایران تحریم خواهند شد. بر اساس مفاد این قانون، دولت آمریکا از عقد قرارداد با شرکت‌های مورد نظر خودداری می‌کند.

مجلس نمایندگان آمریکا نیز لایحه مشابهی را تصویب کرده است که واردات بنزین ایران را هدف می‌گیرد. این لایحه هنوز نهایی نشده است.

اقدام دولت اوباما - که سیاست خارجی وی بر همکاری با متحدان تاکید دارد - در اعمال تحریم‌های یک جانبه علیه ایران بسیار غیر محتمل است. تحلیل‌گران و دیپلمات‌ها بر این باورند که جلب موافقت گسترده سایر کشورها در زمینه اعمال تحریم‌های جدید در مقطع کنونی سخت است. چین و روسیه این نکته را روشن ساخته‌اند که در حال حاضر با اعمال تحریم‌های جدید موافق نیستند. 27 کشور اتحادیه اروپا نیز در این زمینه توافق واحدی ندارند.

اقدام نظامی
تحلیل‌گران می‌گویند این گزینه، گزینه‌ای است که دولت اوباما کمتر از همه به آن تمایل دارد. در حالی که اوباما گفته است اقدام نظامی احتمالی همواره بر روی میز باقی می‌ماند، حتی ژنرال‌های ارتش نیز این موضوع را تایید می‌کنند که این گزینه‌ می‌تواند پیامدهای ویرانگری در بر داشته باشد.

دریاسالار «مایکل مولن» رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا پیشتر گفته بود حمله نظامی علیه ایران می‌تواند منطقه خاورمیانه را به سمت بی ثباتی گسترده بکشاند. از نظر وی چنین حمله‌ای همچنین پیامدهایی غیر قابل پیش‌بینی برای متحدان و منافع ایالات متحده در منطقه در بر خواهد داشت.

کارشناسان می‌گویند در صورت اقدام نظامی علیه ایران، ارتش این کشور احتمالاً با حمله به کشتی‌ها در تنگه هرمز انتقام خواهد گرفت. این تنگه استراتژیک مکانی است که درصد بزرگی از نفت دنیا از آنجا عبور می‌کند.

این در حالی است که چنین حمله‌ای علیه ایران، می‌‌تواند پیامدهایی غیر قابل پیش‌بینی در لبنان، غزه، اسرائیل و عراق در بر داشته باشد.

حمله آمریکا علیه ایران همچنین می‌تواند تلاش‌های اوباما را برای تعامل با جهان اسلام تحت الشعاع قرار دهد و فرآیند صلح اسرائیل و فلسطین را به شدت به چالش بکشاند.

نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد مبنی بر آن که این حمله ممکن است از جانب ایالات متحده رخ ندهد، بلکه از جانب یکی از متحدان آمریکا یعنی اسرائیل آغاز شود.

دیپلماسی
در صورتی که اعمال فوری تحریم‌های سخت‌تر علیه ایران چندان محتمل نباشد و در صورتی که اقدام نظامی نیز شانسی برای موفقیت نداشته باشد، چه گزینه‌ دیگری وجود دارد؟

«رضا اصلان» یک کارشناس مسائل ایران در لس آنجلس می‌گوید: «هیچ گزینه دیگری وجود ندارد مگر ادامه مذاکرات».

مقامات آمریکایی این موضوع را تایید می‌کنند که تعامل با ایران در راستای منافع امنیت ملی ایالات متحده قرار دارد. اوباما نیز پیشتر اعلام کرده است تلاش‌های پیشین برای منزوی کردن ایران شکست خورده‌اند.

ایران به پیشنهادها برای گفت و گو با واشنگتن «نه» نگفته است و ممکن است قصد داشته باشد با زمان بازی کند؛ همان گونه که این کار را در مذاکرات پیشین با قدرت‌های غربی به صورت موفقیت آمیز انجام داد.

تحلیل‌گران می‌گویند در صورتی که اوباما بخواهد حمایت سایر کشورها را در اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران جلب کند، وی در ابتدا باید شرکای بین المللی را متقاعد کند که دولت آمریکا در زمینه گفت و گو و تغییر سیاست‌های پیشین این کشور در زمینه منزوی کردن ایران، جدی است. در صورتی که اوباما خیلی زود عقب بکشد، تردیدهایی در زمینه تعهد واشنگتن به تغییر سیاست‌های گذشته به وجود خواهد آمد.

همه چیز به این بستگی دارد که آمریکا چه میزان زمان می‌خواهد در اختیار ایران قرار دهد.