نشاط اجتماعی برای «ایران نوین»
«ثروتمندترین کشور آن است که بیشترین افراد شاداب و شرافتمند را زیر بال خود داشته باشد.» این نظر جان راسکین، فیلسوف و متفکر اجتماعی معروف انگلیسی است؛ نظری که می‌توان شرایط امروز ایران را با واژه تهی‌دستی در نشاط اجتماعی مقایسه کرد، اما برای ساخت «ایرانی نوین» که این روزها با انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رئیس جمهور منتخب و با پشتوانه ۵۰ درصدی رای مردم، بیش از هر زمانی می‌توان به آن امیدوار بود، نیازمند نشاط اجتماعی و فرار از افسردگی‌ها و ناامیدی‌هاست. شاد بودن به معنای واقعی، یکی از شاخصه‌ها و بنیان‌های زندگی مطلوب در هر گروه و جامعه‌ای به‌شمار می‌رود، در نتیجه هر قدر مردم یک جامعه شادتر باشند، توان و ظرفیت بیشتری برای تلاش و حرکت رو به‌جلو خواهند داشت و برعکس غمگین بودن تبعات اجتماعی و روانی زیادی در جوامع خواهد داشت. زیرا انسان‌هایی که شاد نیستند، نمی‌توانند درست تصمیم بگیرند، اعتماد به نفس پایینی دارند و خلاق نیستند. درنتیجه از هر عاملی که باعث ایجاد شادی و نشاط می‌شود باید استقبال کرد. چراکه ایجاد شادابی و نشاط فردی و اجتماعی علاوه بر اینکه بر سلامت جسم و روان در افراد و جامعه تاثیر می‌گذارد، باعث رسیدن آن‌ها به آرامش و رفاه مادی هم می‌شود و در نهایت حس رضایت‌مندی را افزایش می‌دهد.
وفاق و همبستگی، نشاط اجتماعی
از این نظر شادی نیروی محرک یک جامعه درحرکت به سوی جلو است؛ شخصیت انسان تحت تاثیر عوامل مختلفی است، از عوامل ژنتیکی گرفته تا عوامل محیطی. از دوستان و همسالان گرفته تا محیط جغرافیایی و حتی کیفیت آب و هوا. محیط‌زیست همین جاست که تاثیر خودش را بر تن و روان ما انسان‌ها می‌گذارد. فصول سال جزو عوامل جغرافیایی قرار می‌گیرد و اتفاقا تاثیر زیادی هم بر افراد می‌گذارد. برای مثال شادکامی و نشاط اجتماعی فصل بهار باعث تحرک فیزیکی و شکوفایی تک‌تک افراد جامعه می‌شود. افرادی که وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند جامعه‌ای پویا و فعال را می‌سازند، اما نکته قابل توجه اینجاست که نشاط اجتماعی و سلامت روان رابطه تنگانگی با سلامت جسم آدم‌ها دارد و می‌تواند مشکلات زیادی را حل کند. زمانی که مردم جامعه‌ای از نشاط اجتماعی برخوردار باشند، وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، رضایت از زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش پیدا کرده و طبیعی است که به موازات آن آسیب‌های اجتماعی نیز کاهش می‌یابد و انگیزه برای کار و تلاش افزایش می‌یابد. در نتیجه چنین جامعه ای، مسیر پیشرفت و ترقی را طی خواهد کرد.
توسعه با افسردگی امکان پذیر نیست
در دولت دوازدهم و یکی از وعده‌های انتحاباتی حسن روحانی، بازگشت نشاط اجتماعی در جامعه بود. برهمین اساس و برای اولین بار در اسفند سال ۹۷، کارگروه دائمی «نشاط اجتماعی» در وزارت کشور تشکیل شد. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر وقت کشور، از مردم خواست تا اگر انتقاد یا توصیه‌ای در زمینه نشاط اجتماعی دارند، به دبیرخانه شورای اجتماعی ارائه کنند. این کارگروه که به دلیل عدم استقبال مردم، راهی جز شکست، پیش روی آن نبود، برنامه‌ریزی دولت دوازدهم، این بود که با انجام اقدامات و برنامه‌هایی که از سوی دستگاه‌های مختلف اعلام می‌شود، نشاط اجتماعی و شادکامی را در جامعه افزایش پیدا کند، اما مانند سنوات گذشته و حتی آینده در دولت سیزدهم، این امر مهم اجتماعی به محاق رفت. در این بین محققان معتقدند؛ از آنجا که مطابق با گزارشات بین‌المللی، ایران وضعیت نامناسبی در هر دو شاخص شادکامی دارد، لازم است اقدامات موثر، هدفمند و نظام‌مندی برای ارتقای وضعیت آن‌ها انجام گیرد. با توجه به چند بعدی بودن مقوله شادکامی، لازم است که در همه مراحل اعم از تحقیقات، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی، رویکرد بین بخشی و با مشارکت کلیه ساختار‌ها و نهاد‌های دخیل از جمله واحد‌های آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، فرهنگی مدنظر قرار گرفته شود. در این میان برخی دیگر از کارشناسان، معتقدند که باعث افزایش خودکشی، اعتیاد، بزه‌های خرد و کلان و بیماری‌های غیر واگیر خواهد شد، همان‌طور که دکتر سهیل رضایی، روانشناس با اشاره به غم و اندوه جمعی در جامعه می‌گوید: «شرایط اجتماعی و اقتصادی موجب شده تا افسردگی در جامعه بیشتر از قبل شود. البته شیوع کرونا و تنهایی‌های این روز‌های مردم افسردگی را بیشتر کرده است. درباره افسردگی باید بگویم که این بیماری نقطه مقابل امید است. وقتی درباره امید صحبت می‌کنیم درباره احتمال انجام دادن کاری حرف می‌زنیم و این یعنی فرد می‌تواند کاری را انجام دهد؛ بنابراین برای رسیدن به هدفش تلاش می‌کند. هر چقدر اراده شخص نسبت به امید بالاتر باشد. شادی در بین افراد بیشتر می‌شود و این شادی در جامعه خودش را نشان می‌دهد چرا که مردم یک جامعه امید دارند که می‌توانند کار‌های بزرگ را با تلاش و پشتکار انجام دهند.»
وی باور دارد که موضوع سلامت اجتماعی که یکی از ارکان اصلی آن نشاط اجتماعی است، مورد غفلت قرار گرفته و می‌افزاید: «لذا برای تقویت این جایگاه در جامعه و زندگی مردم و سیاستگذاری اجتماعی در این مورد، مددکاران اجتماعی بهترین گزینه برای «مدیریت سلامت اجتماعی» و افزایش نشاط اجتماعی هستند تا با استفاده از سایر ظرفیت‌های موجود در جامعه و متخصصین حوزه‌های روانی و اجتماعی در این زمینه گام‌های اساسی برداشته شود. تحقق این مساله در مرحله اول مستلزم این است که مددکاران اجتماعی در این زمینه بیش از پیش فعال شده و دانش خود را افزایش دهند. تنوع و گستردگی مولفه‌ها و شاخص‌های سلامت اجتماعی در ابعاد ایجابی و سلبی در جوامع مختلف و حتی در مناطق مختلف یک کشور و متغیر بودن این مولفه‌ها ایجاب می‌کند تا سنجش شاخص‌های سلامت و نشاط اجتماعی مورد اهتمام جدی قرار گیرد و هر ساله شاهد ارائه گزارش‌های اجتماعی و مولفه‌هایی از این دست باشیم.»
