برای دستیابی به یک پیشبینی واقعبینانه، باید مجموعهای از عوامل را در دو سطح بینالمللی و داخلی را به دقت مورد بررسی قرار دهیم. قیمت طلا در بازار ایران، برآیندی از قیمت انس جهانی و نرخ دلار در بازار آزاد است. در این مقاله، به تشریح این عوامل و ترسیم چشمانداز پیش روی بازار طلا در سال ۱۴۰۴ میپردازیم.
قیمت انس جهانی طلا (XAU/USD) به عنوان مبنای قیمتگذاری در تمام دنیا، تحت تأثیر مستقیم سیاستهای اقتصادهای بزرگ و رویدادهای ژئوپلیتیکی قرار دارد. مهمترین عوامل در این زمینه عبارتند از:
مهمترین متغیر در معادله قیمت جهانی طلا، بدون شک سیاستهای پولی بانک مرکزی ایالات متحده (فدرال رزرو) است. رابطهای تاریخی و معکوس میان نرخ بهره دلار و قیمت طلا وجود دارد. هنگامی که فدرال رزرو برای مهار تورم، نرخ بهره را افزایش میدهد، نگهداری دلار و سرمایهگذاری در اوراق قرضه آمریکا جذابتر میشود. این امر تقاضا برای طلا، که یک دارایی بدون بازده بهره است، را کاهش داده و منجر به افت قیمت آن میشود.
با این حال، پیشبینیها برای سال ۲۰۲۵ حکایت از یک چرخش سیاستی دارند. با کنترل نسبی تورم افسارگسیخته پساکرونا، انتظار میرود فدرال رزرو برای جلوگیری از رکود اقتصادی، سیاست کاهش تدریجی نرخ بهره را در دستور کار قرار دهد. این اقدام هزینه فرصت نگهداری طلا را کاهش داده و جذابیت آن را به عنوان یک سرمایهگذاری جایگزین، دوچندان میکند. بنابراین، سیاستهای انبساطی احتمالی فدرال رزرو، قویترین سیگنال صعودی برای انس جهانی طلا در سال پیش رو خواهد بود.
طلا به طور سنتی سپری در برابر تورم است. زمانی که نرخ تورم در اقتصادهای بزرگ بالا میرود، سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی برای حفظ ارزش داراییهای خود به طلا پناه میبرند. اگرچه تورم در آمریکا و اروپا از اوج خود فاصله گرفته، اما همچنان بالاتر از هدف ۲ درصدی بانکهای مرکزی قرار دارد. تداوم این تورم، تقاضای بنیادی برای طلا را پایدار نگه میدارد.
جهان در سالهای اخیر شاهد افزایش بیسابقه تنشهای ژئوپلیتیکی بوده است. از جنگ در اوکراین گرفته تا درگیریهای خاورمیانه و رقابتهای استراتژیک میان قدرتهای بزرگ، همگی فضایی از عدم قطعیت را ایجاد کردهاند. در چنین شرایطی، طلا به عنوان یک دارایی امن که به هیچ دولت یا سیاست خاصی وابسته نیست، درخشش بیشتری پیدا میکند. انتظار میرود این بیثباتیها در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه یابد و تقاضا برای طلا را به عنوان یک لنگر ثبات، تقویت کند.
روندی که در چند سال گذشته شتاب گرفته و نمیتوان آن را نادیده گرفت، عطش سیریناپذیر بانکهای مرکزی کشورهای نوظهور (به ویژه چین، هند، ترکیه و روسیه) برای افزایش ذخایر طلای خود است. این کشورها در راستای سیاست دلارزدایی و کاهش وابستگی به سیستم مالی غرب، به طور پیوسته در حال تبدیل ذخایر ارزی خود به طلا هستند. این تقاضای عظیم و استراتژیک، یک کف حمایتی بسیار مستحکم برای قیمت جهانی طلا ایجاد کرده و از سقوطهای شدید آن جلوگیری میکند. این روند بدون شک در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه خواهد داشت.

در حالی که قیمت جهانی مسیر کلی را مشخص میکند، این عوامل داخلی هستند که قیمت نهایی طلا و سکه را برای مصرفکننده ایرانی تعیین میکنند.
مهمترین و تأثیرگذارترین عامل بر قیمت ریالی طلا، نرخ دلار در بازار آزاد است. قیمت هر گرم طلای آب شده ۱۸ عیار در ایران مستقیماً از حاصلضرب قیمت انس جهانی در نرخ دلار به دست میآید. به بیان ساده، حتی اگر قیمت جهانی طلا ثابت بماند، هرگونه افزایش در نرخ دلار به سرعت به بازار طلا منتقل شده و باعث رشد قیمتها میشود.
چشمانداز نرخ ارز در سال ۱۴۰۴ با توجه به متغیرهای کلان اقتصادی ایران، صعودی ارزیابی میشود. عواملی، چون کسری بودجه پایدار، فشارهای ناشی از تحریمهای بینالمللی، تورم ساختاری و انتظارات تورمی بالا در جامعه، همگی پتانسیل افزایش نرخ دلار را تقویت میکنند.
اقتصاد ایران سالهاست که با تورم دو رقمی و بالا دست و پنجه نرم میکند. این تورم مزمن، به معنای کاهش مداوم قدرت خرید ریال است. در چنین شرایطی، مردم به طور طبیعی برای حفظ ارزش پسانداز و سرمایه خود به داراییهای امن و مستقل از ریال روی میآورند. طلا و سکه، به دلیل نقدشوندگی بالا و مقبولیت عمومی، همواره در صدر گزینههای مردم برای پوشش ریسک تورم قرار داشتهاند. با پیشبینی تداوم تورم بالا در سال ۱۴۰۴، تقاضای داخلی برای خرید طلا همچنان قدرتمند باقی خواهد ماند.
سکه بهار آزادی، علاوه بر ارزش ذاتی طلای به کار رفته در آن، همواره میزانی “حباب” قیمتی را نیز یدک میکشد. این حباب، مابهالتفاوت قیمت بازاری سکه و ارزش واقعی طلای آن است و مستقیماً از شدت عرضه و تقاضا نشأت میگیرد. در دورههایی که انتظارات تورمی افزایش مییابد و تقاضا برای سرمایهگذاری در سکه اوج میگیرد، این حباب بزرگتر میشود و نوسانات شدیدتری را به قیمت سکه تحمیل میکند.

با کنار هم قرار دادن پازل عوامل جهانی و داخلی، یک تصویر روشن و همجهت پدیدار میشود:
در عرصه بینالمللی: چشمانداز انس جهانی طلا با توجه به احتمال کاهش نرخ بهره در آمریکا، تداوم خریدهای بانکهای مرکزی و بیثباتیهای ژئوپلیتیکی، عمدتاً صعودی است.
در عرصه داخلی: چشمانداز قیمت طلا به لطف پتانسیل رشد نرخ دلار و تورم پایدار داخلی، حتی بیش از بازار جهانی، صعودی به نظر میرسد.
برای تحلیلها و پیش بینیها بیشتر مقالات طلاین را بخوانید.