دیپلماسی هسته‌ای ایران؛ سرنوشت برجام در دولت پزشکیان چه خواهد شد؟
سایت "المانیتور" که مسائل خاورمیانه را پوشش می‌دهد با طرح این پرسش که "مسعود پزشکیان" رئیس جمهور منتخب ایران می‌گوید که می‌خواهد با آمریکا مذاکره کند، اما آیا این احساس دوجانبه است؟ می‌نویسد: "پزشکیان در جریان کارزار انتخاباتی خود گفته بود که به طور مستقیم با ایالات متحده برای لغو تحریم‌هایی که خسارت زیادی بر اقتصاد ایران وارد کرده مذاکره خواهد کرد.
"علی واعظ" مدیر پروژه ایران در گروه بین المللی بحران می‌گوید: "این واقعیت که مقام‌ها و نهاد‌های عالی نظام سیاسی ایران برای اولین بار از سال ۲۰۰۱ میلادی به یک نامزد اصلاح طلب اجازه مشارکت در رقابت انتخاباتی را دادند، نشان می‌دهد که این درک وجود دارد که به نوعی اصلاح مسیر نیاز است. اکنون اراده سیاسی بیشتری در تهران برای نوعی تفاهم با غرب وجود دارد که باعث ایجاد گشایش اقتصادی برای ایران می‌شود".
"ولی نصر" استاد روابط بین‌الملل و مطالعات خاورمیانه در دانشگاه جانز هاپکینز نیز معتقد است که ایران تحریم شده کماکان برای ادامه این گفتگو‌ها با ایالات متحده انگیزه دارد.
او می‌افزاید: " موضع اولیه پزشکیان اساسا یافتن راه‌هایی برای تعامل با غرب است. واقعیت این است که رهبری نیز برای یک تلاش جدی دیپلماتیک رویکرد بازی داشته‌اند. به همین خاطر بود که ایشان به دولت رئیسی اجازه حضور در مذاکرات وین دادند".
المانیتور می‌افزاید: " تحلیلگران می‌گویند انتظار می‌رود که پزشکیان تیم سیاست خارجی خود را با دیپلمات‌های کارکشته آشنا به اعضای دولت بایدن که در تهیه پیش‌نویس توافق هسته‌ای در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا دخیل بودند تشکیل دهد. احتمالا "محمد جواد ظریف" به عنوان مشاور وزیر خارجه به ایفای نقش خواهد پرداخت و "عباس عراقچی" معاون سابق ظریف وزیر خارجه خواهد شد. ایران به دقت نتیجه انتخابات امریکا را زیر نظر دارد. پیروزی ترامپ در ماه نوامبر احتمالا به معنای بازگشت کارزار فشار حداکثری و تحریم‌های امریکا علیه ایران خواهد بود. با این وجود، پیروزی بایدن به فشار مجدد برای توافق با تهران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران خواهد پرداخت. تحلیلگران، اما می‌گویند برنامه هسته‌ای ایران بسیار بیش از آنچه امریکا می‌خواهد به عقب بازگردد پیشرفت کرده است. در این میان انتظار نمی‌رود ایران پیش از آن که بداند رئیس جمهور بعدی آمریکا چه کسی خواهد بود، امتیازات بزرگی بدهد و در مقابل، بایدن نیز تا پیش از انتخابات نوامبر خواستار ارائه امتیاز به ایران نخواهد بود".
"الی گرانمایه" معاون مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپایی نیز در مقاله‌ای تحت عنوان " اصلاحات مدیریت شده: معنای رئیس جمهور جدید ایران برای دیپلماسی اروپایی" اشاره می‌کند که با توجه به نگرانی در مورد برنامه هسته‌ای ایران و موقعیت منطقه‌ای غرب باید از پیروزی پزشکیان در انتخابات برای پیگیری دیپلماسی اصولی با تهران استفاده کند.
او می‌نویسد:" پزشکیان در طول کارزار انتخاباتی بهبود شرایط اقتصادی را در اولویت قرار داد با این درک واضح که کاهش تحریم‌های بین المللی از طریق دیپلماسی بر سر برنامه هسته‌ای ایران یک ضرورت است. در واقع، مشاور ارشد سیاست خارجی وی در طول کازار انتخاباتی "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه سابق بود که بر سر دستیابی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ مذاکره کرد. ظریف احتمالا نقش موثر مستقیمی یا غیرمستقیمی در دولت جدید ایفا خواهد کرد. این نشان می‌دهد که پزشکیان احتمالا تلاش می‌کند تا با ظرافت مجددا روابط ایران با غرب را پس از تماس مستمر سلف خود یعنی رئیسی با روسیه و چین متوازن کند.
او از ادامه کاهش تنش با جهان عرب و کاهش تنش‌های منطقه‌ای حمایت می‌کند و اشاره می‌کند که دولت اش به دنبال ایجاد روابط بیش‌تر با همسایگان عرب خلیج فارس ایران و مخالف درگیری نظامی بیش‌تر در خاورمیانه خواهد بود. این کار آسانی نخواهد بود و او باید برای پیشبرد این هدف نظر مساعد مقام‌های انتصابی را جلب کند. با این وجود، با توجه به مطالبات اقتصادی درون ایران، پرونده هسته‌ای می‌تواند حوزه‌ای باشد که دولت او فضای بیشتری برای مانور خواهد داشت. خطرات حاد جنگ گسترده‌تر در خاورمیانه همراه با همکاری نظامی بی‌سابقه ایران با روسیه و فعالیت‌های هسته‌ای خطرات بزرگی را برای اروپا به همراه دارد. بنابراین، تغییر قابل توجه دولت در ایران، فرصت مغتنمی را برای پایتخت‌های غربی به منظور آزمایش دیپلماسی اصولی با ایران فراهم می‌کند. اروپایی‌ها باید از ایران بخواهند که بر متحدان اش یعنی انصارالله در یمن و حزب‌الله در لبنان که اکنون به جنگ فاجعه بار با اسرائیل نزدیک شده اند فشار آورد تا از درگیری بیش‌تر جلوگیری شود. آنان باید به تهران با تاکید بگویند که جنگ بین اسرائیل و لبنان به شدت چشم انداز کاهش تحریم‌های آمریکا از طریق دیپلماسی را تضعیف خواهد کرد. اروپایی‌ها باید این را با پیام‌های قوی به اسرائیل ترکیب کنند که آتش بس در غزه برای جلوگیری از درگیری گسترده‌تر ضروری است. اتحادیه اروپا باید با واشنگتن و متحدان عرب آن کشور برای ایجاد مسیر‌های مناسب برای کمک‌های اقتصادی ملموس هماهنگ کنند، اما تنها در صورتی که ایران آماده باشد.. قابل ذکر است که کشور‌های عرب خلیج فارس جزو اولین کشور‌هایی بودند که به پزشکیان به عنوان رئیس جمهور منتخب تبریک گفتند و احتمالا علاقمند به ادامه تنش زدایی با ایران هستند. با این وجود، این امر کماکان به چراغ سبز ایالات متحده نیاز دارد. بنابراین، اروپا باید از نزدیک با واشنگتن همکاری کند تا امکان اجرای تحریم‌ها را کاهش دهد و در عین حال اطمینان حاصل کند که روابط اقتصادی اعراب و ایران با اقدامات هسته‌ای تهران مرتبط است".
او در پایان مقاله اش می‌نویسد: "در صورت پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و احیای سیاست‌های "فشار حداکثری" خود بر ایران پیشبرد دیپلماسی با تهران نیز دشوارتر خواهد شد. بدین ترتیب، یک پنجره باریک برای تثبیت دستاورد‌های احتمالی با تهران قبل از ژانویه ۲۰۲۵ وجود دارد. اروپایی‌ها باید به جای این که منتظر نتیجه انتخابات آمریکا باشند با حمایت دولت فعلی بایدن سریعا وارد عمل شوند".
اول تعهدات طرف مقابل در مقابل امتیازاتی که دادیم رو نشون بدین و مطالبه کنید بعد حرف جدید بزنید