در ستایش نگرش اقناعی به اعتراضات مردمی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب-عبدالله رضایی: عادل فردوسی پور و نود را همه می‌شناسند، هر چند افراط در پرداختن به این برنامه و ابراز دیدگاه های حمایتی نسبت به آن علی الخصوص توسط افرادی که به گونه ای به شرایط کنونی کشور اعتراضاتی دارند ممکن است زمینه برخورد با این برنامه و زمین گیر شدن کامل آن را توسط مسوولین با سعه صدر رسانه ملی فراهم آورد، ولی یقیقنا بسیاری از کسانی که دو شنبه تا پاسی از شب به تماشای برنامه این هفته نود نشستند با نگارنده هم عقیده اند که اتفاقات برنامه این هفته و روند مدیریتی اتخاذ شده توسط فردوسی پور مستوجب تعمق و کنکاش بیشتری است.

ماجرای نظر سنجی هفته گذشته برنامه نود و جنجال به وجود آمده پیرامون آن ، که با صحبت های سرمربی تیم تراکتور سازی تبریز در همان برنامه کلید خورد را حتما شنیده اید. داستان این بود که پس از آن نظرسنجی که برای سنجش محبوب ترین تیم کشور طراحی شده بود، تراکتور سازی در رتبه سوم قرار گرفت، فراز کمالوند، سرمربی تیم مذکور، نتیجه را بر نتافت و طی سخنانی جنجالی مجری برنامه را به جانبداری از یکی از تیم های پایتخت و البته تقلب در نظر سنجی ها به نفع تیم محبوبش متهم کرد، به گونه ای که فردوسی پور در حالتی بهت زده و منفعلانه فرود رفت، از همان زمان با توجه با فضای احساساتی شکل گرفته در اطراف تیم تراکتورسازی که مدام از طرف مسوولین مدیریتی و فنی تیم نیز به آن دامن زده می شود، جنجالی بزرگ در استادیوم یادگار امام تبریز بر علیه برنامه نود و شخص فردوسی پور کاملا قابل انتظار بود.

با شروع مسابقه تراکتور سازی تبریز و فجر سپاسی شیراز و انتشار اخبار مربوط به آن پیش بینی ها رنگ واقعیت به خود گرفت و تماشاگران تبریزی به انحاء مختلف به نتیجه نظر سنجی اعتراض کردند و شرایط به گونه ای رقم خورد که بسیاری را به دیدن برنامه نود و نحوه پرداخت این موضوع ترغیب نمود.

اما شروع برنامه این هفته نود همه را در شگفتی فرو برد، برخلاف انتظار و برخلاف رویه معمول در صدا و سیما، در ابتدا بدون هیچ پنهان کاری تمامی اعتراضات صورت گرفته، از پلاکارد ها، پارچه نوشته ها و دست نوشته های اعتراضی گرفته تا شعار های حتی به شدت توهین آمیز به طور کامل پوشش داده شد. در این بین حتی تصویر کاریکاتور گونه خود فردوسی پور و یا تصاویر دیگری از صحنه هایی که به شکل زننده ای نود را مورد تمسخر واعتراض قرار داده بودند نیز از قلم نیفتاد. پس از آن در چند پرده فردوسی پور با ارائه آمار و نمودار های مقایسه ای و علمی مستدل به تفسیر نظر سنجی هفته گذشته پرداخت و فرضیه ی تقلب در نظر سنجی پیامکی را به شکلی منطقی مورد تردید قرار داد، وی از کنار تمامی توهین ها و بی انصافی های صورت گرفته نسبت به شخص خودش و برنامه نود با سعه صدری مثال زدنی گذشت و وارد معقولات شد و سعی در اقناع کامل هموطنان آذری زبان نمود. در مراحل بعدی نیز با ارائه ساعت دقیق دریافت پیامک های مسوولین مختلف تیم مذکور، صحت ادعای آنان که پیامک هایشان به نفع تیم مورد نظرشان ارسال نمی شده است را زیر سوال برد.

و اینگونه بود که برنامه نود، به وجهی قابل قبول هنر مدیریت اعتراضات مردمی را به نمایش گذارد و فقدان برنامه هایی از جنس خودش را در حوزه های دیگر، در فضای رسانه ای بیمار کشور به شدت هر چه تمام تر فریاد کرد. علی رغم وجود تفاوت ماهوی چه در مقیاس کیفی و چه در مقیاس کمی بین این مسئله و اعتراضات به وجود آمده بعد انتخابات ، اما روند اتخاذ شده در این برنامه از جنبه مدیریت بحران حاوی نکات ارزنده ای بود که قطعا در مقیاس های بزرگتر نیز قابل تسری است ، که البته جملگی این نکات در هفت ماه گذشته توسط دلسوزان و نخبگان کشور، بارها و بارها مورد اشاره قرار گرفته بودند و هرگز از طرف مسوولین امر مورد توجه قرار نگرفته بودند.

به طور مثال در این برنامه به راحتی می شد این موضوع را از اساس انکار نمود و هیچ تصویری نیز از آن پخش ننمود، قطعا این کار سهولت بیشتری برای فردوسی پور و دوستانش داشت، اما در عوض نتیجه این بود که این شعار ها و اعتراضات در بازی های بعد به شکل توهین آمیز تر و زننده تری ادامه می یافت و زاویه به وجود آمده بین نود و هواداران تراکتورسازی رفته رفته به قدری بزرگ می شد که به هیچ وجه قابل اصلاح نبود. و مطمئنا بدبینی به وجود آمده کنونی نسبت به نود نیز به تدریج تبدیل به نفرت می شد. اما همه دیدیم که این رویه از جانب برنامه نود دنبال نشد، آنها علاوه بر اینکه هرگز سعی نکردند اصل وجود اعتراض به نتایج نظر سنجی را نادیده بگیرند بلکه آن را کاملا منعکس نمودند و علی رغم اینکه با توجه به ساختار های مخابراتی و فنی موجود حتی امکان تغییر در آراء این نظر سنجی نیز وجود ندارد، وقت بسیار زیادی را صرف پخش سخنان و حتی توهین های معترضان نمودند و پس از آن نیز زمان بیشتری را برای استدلال و اقناع معترضین اختصاص دادند. علی رغم اینکه ادبیات به کار رفته توسط معترضین بسیار زننده و توهین آمیز بود، اما آنها هرگز کنترل خود را از دست نداده و از مقابله به مثل خودداری نمودند. آنها حتی حاضر شدند بخشی از آبرو و حیثیت خود را نیز در جهت ترمیم شکاف به وجود آمده بین معترضین و برنامه نود هزینه کنند و از کنار توهین ها و هتک حرمت ها به راحتی عبور کنند، ضمن اینکه ناگفته نماند که آنها هرگز از ادبیات سخیف بزغاله و گوساله و خس و خاشاک و ... نیز در مواجهه با معترضین استفاده ننمودند. حتی می توان ادعا کرد که آنها با اندکی تدبیر از چالش بزرگ به وجود آمده، فرصتی ساختند که به وسیله آن علاوه بر اینکه معترضین را قانع کردند، بلکه اعتماد دیگران را نیز به برنامه و نتایج نظر سنجی های خود تحکیم نمودند. و این شد که با برخورد با درایت مسوولین برنامه و اتخاذ یک استراتژی موثر که شرح آن در سطور بالا رفت، این جنجال ختم به خیر شد و البته در آخر نیز آسمان به زمین نیامد.

سوال این است که آیا رواست که در ساختاری رسانه ای که پتانسیل ساخت و پرداخت چنین برنامه ای وجود دارد، مردم به تماشای میزگردی بننشینند که در آن عنصری افراطی با عنصری افراطی تر از خود در روانه کردن سیل تهمت و ناسزا به غایبان، از یکدیگر سبقت بگیرند و بر سر موافق بودن یا بیشتر موافق بودن با مواضع افراطی و نامعقول یکدیگر، بحث و جدل کنند و شعور مخاطب را به هیچ انگارند و حیثیت افراد را به بازی بگیرند و علی رغم توصیه های موکد مقام رهبری در جهت آرام نمودن فضا، داغ ها تازه کنند و افراطی گری رواج دهند. پرواضح است که تا زمانی که چنین برنامه هایی و چنین رویه ای در سیره مدیریتی گردانندگان صدا و سیما وجود دارند، ساخته شدن برنامه هایی همچون برنامه دو شنبه شب نود، در حوزه مسائل با اهمیت اجتماع در رسانه ملی شبیه به آرزویی دست نیافتنی خواهد بود.