این اندام گلبولهای قرمز خون را تولید میکند، فشار خون را تنظیم میکند، اندامهای داخلی را سم زدایی میکند، آب اضافی بدن را از بین میبرد و میزان تمامی مواد معدنی ضروری موجود در خون را کنترل میکند. به همین دلیل است که لازم است با ترک عادتهای بد خود و جایگزین کردن آنها با عادتهای درست، ریسک ابتلا به بیماریهای کلیوی را در خود پایین آورید. در ادامه به عادتهای به ظاهر سادهای میپردازیم که صدمهی زیادی به کلیهها میزنند.
۱- نگه داشتن ادرار
خالی نکردن به موقع ادرار، یکی از دلایل اصلی بروز مشکلات کلیوی است. اگر اغلب در برابر میل به ادرار کردن مقاومت میکنید، باید بدانید که وقتی ادرار برای مدتی طولانی درون مثانهی شما باقی میماند، باکتریها با سرعت بسیار بیشتری شروع به تکثیر شدن میکنند. این مسأله میتواند منجر به مشکلات جدیای مثل عفونتهای کلیوی و بی اختیاری ادرار شود.
۲- نشستن طولانی مدت
تحرک فیزیکی منظم، فشار خون را بهبود میبخشد و سوخت و ساز گلوکز در بدن را در حالت نرمال نگه میدارد. هر دوی این موارد، فاکتورهای مهمی در حفظ سلامت کلیهها هستند. اما نشستن طولانی مدت و تحرک نداشتن ممکن است ریسک ابتلا به بیماری کلیوی را تا ۳۰ درصد افزایش دهد.
اگر بیشتر از ۸ ساعت در روز را نشسته روی صندلی، در محل کارتان سپری میکنید، سعی کنید در خانه سبک زندگی پرتحرکی داشته باشید. دست کم ۲ تا ۳ بار در هفته ورزش کنید و از هر فرصتی برای پیاده روی در اطراف خانهی خود استفاده کنید.
۳- افراط در ورزش
انجام ورزشهای سنگین به مدت طولانی میتواند منجر به بروز بیماری رابدومیولیز شود. در اثر این بیماری عضلات صدمه میبینند و محتویات فیبرهای عضلانی مرده وارد جریان خون میشوند. این مسأله میتواند منجر به مشکلات جدیای مثل نارسایی کلیوی شود؛ بنابراین اگر خیلی بیشتر از قبل ورزش میکنید و علاوه بر دردهای عضلانی، رنگ ادرارتان هم تیره شده، هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
۴- افراط در مصرف داروهای مسکن
گرچه مصرف متعادل داروهای ضد التهابیای مثل آسپیرین و ایبوپروفن بی خطر است، اما مصرف افراطی چنین داروهایی به طور منظم، میتواند منجر به صدمه دیدن کلیهها و حتی نارسایی کلیوی شود. احتمالا دلیل این مسأله آن است که مسکنهای بدون نسخه گردش خون به سمت کلیهها را کاهش میدهند و عملکرد این اندام را مختل میکنند، به ویژه اگر شخص پیش از آن هم به بیماری کلیوی مبتلا بوده باشد؛ بنابراین حتی اگر درد شدیدی دارید، هرگز فراموش نکنید که داروهای مسکن را فقط باید برای مدتی کوتاه و با کمترین دوز ممکن مصرف کنید.
۵- کم آب خوردن
حفظ آب بدن به کلیهها کمک میکند ادرار تولید کنند و به این ترتیب، سدیم و سموم بدن از آن دفع شوند. اگر مرتباً آب کم میخورید، این مسأله ممکن است باعث بروز مشکلاتی مثل سنگ کلیه شود.
برای بیشتر افراد، نوشیدن ۱/۵ تا ۲ لیتر آب برای حفظ سلامت کلیهها کفایت میکند. ضمناً به خاطر داشته باشید که بقیهی انواع نوشیدنیها تأثیر آب را ندارند و مقدار ذکر شده در مورد آب خالص است.
اما از کجا بفهمیم که دقیقا به مقدار مورد نیازمان آب مینوشیم؟ ادرار شما باید به رنگ زرد روشن باشد و اندکی تیرگی رنگ آن هم ممکن است از نشانههای احتمالی مشکلات کلیوی باشد.
۶- کمبود خواب
خواب کافی و مناسب شبانه نه فقط برای سلامت عمومی بدن، بلکه برای سلامت کلیهها هم اهمیت بسیار زیادی دارد. چرخههای خواب / بیداری شما عملکرد کلیه هایتان را تنظیم و هماهنگ میکنند و بافتهای این اندام فقط زمانی که در خواب هستید احیا میشوند؛ بنابراین اگر خواب کافی نداشته باشید، این فرآیند مختل میشود و ریسک آسیب کلیوی بالا میرود.
به علاوه، خواب نامناسب میتواند باعث تصلب شرایین یا همان سفت و بسته شدن عروق خونی شود. این مسأله موجب بالا رفتن فشار خون میشود که میتواند فشار زیادی به کلیهها وارد کند و به مرور زمان باعث نارسایی کلیوی شود.
۷- مصرف نوشابههای رژیمی
به گفتهی کارشناسان، بین مصرف نوشابههای رژیمی و مشکلات کلیوی ارتباط نزدیکی وجود دارد. در سال ۲۰۰۹ تحقیقی بر روی بیش از ۳ هزار زن انجام شد که روزانه ۲ عدد یا بیشتر نوشابهی رژیمی مصرف میکردند و نتایج تحقیق حاکی از افت عملکرد کلیهها در این زنان بود. برخلاف نوشیدنیهایی مثل نوشابههای رژیمی که در آنها از شیرین کنندههای مصنوعی استفاده میشود، نوشیدنیهایی که شیرین کنندهی آنها شکر است چنین تأثیری روی کلیهها ندارند.
۸- مصرف زیاد گوشت
افراط در مصرف پروتئینهای حیوانی، اسید زیادی را وارد خون میکند که میتواند منجر به اسیدوز شدن شود. در این حالت، کلیهها قادر نیستند pH بدن را متعادل نگه دارند. با گذشت زمان، این اختلال ممکن است باعث مشکلات گوارشی شدید و مشکلات کلیوی مزمن شود.
توصیه میشود روزانه به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن، ۱ تا ۱/۶ گرم پروتئین مصرف شود. بنابراین، به جای مصرف بیش از اندازهی گوشت، سعی کنید میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید و انواع مختلفی از پروتئین مثل تخم مرغ، ماهی، انواع لوبیا و مغزهای خوراکی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
۹- افراط در مصرف قند و نمک
۹۵ درصد از سدیمی که همراه غذا مصرف میکنیم را کلیههای ما از طریق فرآیند سوخت و ساز دگرگون میکنند؛ بنابراین اگر در مصرف غذاهای پرنمک افراط کنید، کلیه هایتان مجبور میشوند بیشتر فعالیت کنند تا بدن تان را از سدیم اضافی موجود در آن خلاص کنند. این مسأله در نهایت ممکن است منجر به افت عملکرد کلیهها و انباشت آب در بدن شود، بنابراین فشار خون بالا میرود.
مصرف بیش از اندازهی قند و شکر هم باعث بالا رفتن فشار خون و همچنین چاقی و افزایش ریسک ابتلا به دیابت میشود. این موارد، اصلیترین علل بروز نارسایی کلیوی هستند.
توصیه میشود روزانه حدود ۳/۷۵ گرم (یا ۰/۷۵ قاشق چایخوری) نمک و حدود ۲۵ تا ۳۸ گرم (یا ۶ تا ۹ قاشق چایخوری) قند مصرف کنید. برای حفظ سلامتی کلیههای خود، هنگام خرید مواد غذایی در فروشگاهها به محتویات آنها که روی بسته بندی شان درج شده دقت کنید. مواد غذایی فرآوری شده و بسته بندی شده معمولا سدیم و قند بالایی دارند.
۱۰- بی اعتنایی به عفونتهای معمول
وقتی بیماریهای معمولی مثل سرفه، سرماخوردگی، آنفولانزا یا ورم لوزه دارید، بدن شما پروتئینهایی به نام آنتی بادی تولید میکند تا با این بیماریها مقابله کند. این مولکولها معمولا در قسمت فیلترهای کلیهها ساکن شده و باعث بروز التهاب میشوند؛ بنابراین اگر بیماری تان مدت زیادی طول بکشد، ممکن است کلیه هایتان صدمهی جدی ببینند.
برای محافظت از کلیه هایتان، عفونتهای باکتریایی تان را همیشه به طور کامل درمان کنید. در چنین مواقعی استراحت کنید، خوب بخوابید و در صورت لزوم آنتی بیوتیک مصرف کنید.
منبع: روزیاتو