ایران و روسیه، معاهده مشترک جامع راهبردی امضا کردند
بنا بر اعلام قبلی منابع رسمی و دیپلماتیک، این معاهده با یک مقدمه و ۴۷ بند در سفر رسمی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به مسکو توسط پزشکیان و پوتین به امضا رسید؛ سندی که به گفته رؤسای جمهور دو کشور، گشایشی در همکاری‌ها به ویژه مناسبات اقتصادی تهران و مسکو خواهد بود.
در این آیین که در پایان مذاکرات هیأت‌های بلندپایه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه به ریاست رؤسای جمهور دو کشور برگزار شد، تهران و مسکو بر عزم خود بر گسترش همکاری‌های دوجانبه در قالب سند جدید تأکید کردند.
قرار است رؤسای جمهور دو کشور در پایان این نشست پاسخگوی سوالات تعدادی از خبرنگاران باشند.
پیش‌تر، مدت زمان اجرای این معاهده که پس از تصویب در مجالس دو کشور عملیاتی خواهد شد، ۲۰ سال عنوان شده است.
این معاهده که نتیجه حدود سه سال مذاکرات و رفت‌وآمد‌های مقامات تهران و مسکو است، تمامی جنبه‌های همکاری دو کشور را پوشش می‌دهد و به سه حوزه اصلی: همکاری اقتصادی، همکاری علمی و فناوری و همکاری در حوزه فرهنگ و گردشگری توجه ویژه‌ای دارد.
این معاهده در واقع متن به روز شده سندی است که تهران و مسکو اواخر دهه ۱۳۷۰ با عنوان موافقت‌نامه اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه امضا کردند، سندی که از سال ۱۳۸۱ برای دو طرف لازم الاجرا شد و بعد از دوره ۲۰ ساله، به مدت پنج سال دیگر تمدید شد.
آنچه که سبب شد مقامات تهران و مسکو، امضای این معاهده را در دستور کار دهند، آن بود که موافقت‌نامه قبلی پاسخگوی حجم رو به گسترش مناسبات دو کشور در ابعاد مختلف نخواهد بود و بدین ترتیب، ایران و روسیه که دیدگاه‌های مشترک و نزدیکی در بسیاری از موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله مقابله با هژمونی آمریکا دارند، نقشه راه همکاری‌های خود را در سطوح و ابعاد مختلف ترسیم کردند.
بنا بر اعلام منابع دیپلماتیک، این سند همه جوانب حوزه‌های روابط دو جانبه را در برمی‌گیرد؛ از جمله روابط سیاسی، اینکه در ساختار قدرت، دیدگاه‌هایمان چگونه است و چگونه باید حرکت کنیم. در مجامع بین‌المللی، چگونه باید حرکت داشته باشیم. تا برسد به حوزه اقتصادی و اینکه همکاری‌های استانی، انجام پروژه‌ها و همکاری‌ها در قالب دو و چند جانبه چگونه باید باشد.
بنا بر این گزارش‌ها، با توجه به اینکه ایران و روسیه دارای منابع انرژی هستند، همکاری دو کشور در حوزه‌های تجارت بین‌المللی و انرژی نیز در این معاهدهد پیش بینی شده است.
همکاری در حوزه فناوری به ویژه فناوری‌های نوین، امنیت اطلاعات و سایبری، انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای، مسائل دفاعی و نظامی و همکاری در مبارزه با تروریسم، مسائل محیط‌زیست و دریای خزر، مقابله با پولشویی و جرائم سازمان‌یافته، برخی دیگر از مفاد این موافقت‌نامه را تشکیل می‌دهند.
بر این اساس، در ماده سه این معاهده، موضوع احترام به تمامیت ارضی، گنجانده شده است.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در این پیوند به ایرنا گفت: معاهده مشترک جامع فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران، خواسته‌های مردم این دو کشور دوست و همسایه را محقق می‌کند و روابط دو کشور را به سطح مشارکت راهبردی ارتقا می‌دهد.
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران نیز در گفت و گویی ابراز امیدواری کرد که علاوه بر امضای این سند جامع، همکاری‌های دو کشور در کریدور شمال – جنوب و طرح انتقال گاز روسیه به ایران نیز با سرعت مطلوبی پیش رود.
گزارش ایرنا از ابعاد مختلف معاهده مشترک جامع راهبردی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه را می‌توانید اینجا بخوانید.
رئیس جمهور جمعه ۲۸ دی‌ماه ۱۴۰۳ بنا به دعوت رسمی همتای خود و با هدف گسترش روابط دوجانبه و نیز امضای معاهده مشترک جامع راهبردی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه وارد مسکو شد.
نثار گل به بنای یادبود سرباز گمنام روسیه، برنامه آغازین رئیس‌جمهور در سفر رسمی به مسکو بود.
دیدار‌های جداگانه با رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر روسیه و شرکت در نشست مذاکرات هیأت‌های بلندپایه دو کشور از دیگر برنامه‌های پزشکیان در این سفر بود.
رئیس‌جمهور در ادامه برنامه‌های سفر یکروزه خود در جمع تجار و صنعتگران روسی نیز حضور خواهد یافت و با آنان گفت‌و‌گو خواهد کرد.
پزشکیان همچنین در مصاحبه‌ای پاسخگوی پرسش‌های شبکه ملی تلویزیون روسیه خواهد بود.
وزیران امورخارجه، اموراقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی، نفت، جهاد کشاورزی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رئیس کل بانک مرکزی، معاون امور بین‌الملل وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح و برخی دیگر از دولتمردان و همچنین مهدی طغیانی عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه، رئیس‌جمهور را در این سفر همراهی می‌کنند.
متن توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه
متن توافقنامه جامع راهبردی ایران و روسیه که عصر امروز به امضای رؤسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو روسیه رسید منتشر شد.
معاهده مشارکت جامع راهبردی بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بدین شرح است:
جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه که از این پس «طرف‌های متعاهد» نامیده می‌شوند، با ابراز علاقه به ارتقای روابط دوستانه بین دولتی به سطحی جدید و اعطای خصلت جامع، بلندمدت و راهبردی به آن و همچنین تقویت شالوده‌های حقوقی آنها، با اعتقاد به اینکه توسعه مشارکت جامع راهبردی در خدمت منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه قرار دارد، با تکیه بر پیوند‌های عمیق تاریخی بین مردم ایران و روسیه، نزدیکی فرهنگ‌ها و ارزش‌های معنوی و اخلاقی آنها، اشتراک منافع، پیوند‌های مستحکم حسن همجواری و فرصت‌های گسترده همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی، فرهنگی، بشردوستانه، علمی، فنی و سایر زمینه‌ها، با در نظر گرفتن نیاز به تقویت بیشتر همکاری‌ها به نفع صلح و امنیت در سطوح منطقه‌ای و جهانی، با تمایل به مشارکت در فرآیند عینی شکل‌گیری یک نظم جهانی جدید چندقطبی عادلانه و پایدار مبتنی بر برابری حاکمیت دولت‌ها، همکاری با حسن نیت، احترام متقابل به منافع، راه‌حل‌های جمعی برای مشکلات بین‌المللی، تنوع فرهنگی و تمدنی، حاکمیت حقوق بین‌الملل مطابق با منشور ملل متحد، از جمله عدم تهدید و توسل به زور، عدم مداخله در امور داخلی و احترام به تمامیت ارضی هر دو کشور، با تأیید مجدد پایبندی به روح، اهداف و اصول منشور ملل متحد و قواعد عموماً شناخته شده حقوق بین‌الملل در ارتباط با همکاری و روابط دوستانه میان دولت‌ها و همچنین با عنایت به کلیه توافق‌های موجود بین طرف‌های متعاهد، از جمله اعلامیه بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه ارتقای حقوق بین‌الملل مورخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ هجری شمسی (برابر با ۱۶ ژوئن ۲۰۲۰ میلادی)، با تأکید بر اینکه عهدنامه منعقده فی مابین دولت ایران و دولت جمهوری فدراتیو سوسیالیست شوروی روسیه مورخ ۷ اسفند ۱۲۹۹ هجری شمسی (برابر با ۲۶ فوریه ۱۹۲۱ میلادی)، قرارداد (معاهده) بازرگانی و بحرپیمایی میان ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ ۵ فروردین ۱۳۱۹ هجری شمسی (برابر با ۲۵ مارس ۱۹۴۰ میلادی)، معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مورخ ۲۲ اسفند ۱۳۷۹ هجری شمسی (برابر با ۱۲ مارس ۲۰۰۱ میلادی) و سایر اسناد اساسی منعقد شده بین طرف‌های متعاهد، شالوده حقوقی مستحکمی را برای روابط دوجانبه ایجاد کرده‌اند.
به شرح ذیل موافقت نمودند:
ماده ۱
طرف‌های متعاهد در جهت تعمیق و گسترش روابط در تمامی زمینه‌های مورد علاقه متقابل، تقویت همکاری‌ها در زمینه امنیتی و دفاعی، هماهنگی نزدیک فعالیت‌ها در سطوح منطقه‌ای و جهانی که هم راستا با مشارکت جامع، بلندمدت و راهبردی باشد، خواهند کوشید.
ماده ۲
طرف‌های متعاهد یک سیاست دولتی مبتنی بر احترام متقابل به منافع ملی و منافع امنیتی، اصول چندجانبه‌گرایی، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و نفی وضعیت تک قطبی و سلطه‌گری در امور جهانی و همچنین مقابله با مداخله طرف‌های ثالث در امور داخلی و خارجی طرف‌های متعاهد را اجرا خواهند نمود.
ماده ۳
۱. طرف‌های متعاهد، روابط خود را بر پایه اصول برابری حاکمیتی، تمامیت ارضی، استقلال، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر، احترام به حاکمیت، همکاری و اعتماد متقابل تحکیم خواهند بخشید.
۲. طرف‌های متعاهد، اقداماتی را جهت ترویج متقابل اصول فوق‌الذکر در سطوح مختلف روابط به صورت دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی اتخاذ نموده و به سیاست‌های منطبق با این اصول پایبند خواهند بود و آنها را پیش خواهند برد.
۳. در صورتی که هر یک از طرف‌های متعاهد در معرض تجاوز قرار گیرد، طرف متعاهد دیگر هیچ کمک نظامی یا کمک دیگر را به متجاوز، که به تداوم تجاوز کمک کند، ارائه نخواهد کرد و به حصول اطمینان از اینکه اختلافات بوجود آمده بر اساس منشور ملل متحد و همچنین سایر قواعد قابل اعمال حقوق بین‌الملل حل و فصل گردد، کمک خواهد نمود.
۴. طرف‌های متعاهد اجازه استفاده از قلمرو خود را برای حمایت از تحرکات جدایی‌طلبانه و سایر اقداماتی که ثبات و تمامیت ارضی طرف متعاهد دیگر را تهدید می‌کند و همچنین در راستای حمایت از اقدامات خصمانه علیه یکدیگر، نخواهند داد.
ماده ۴
۱. به منظور تقویت امنیت ملی و مقابله با تهدیدات مشترک، نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی طرف‌های متعاهد به تبادل اطلاعات و تجربیات و ارتقای سطح همکاری‌های خود خواهند پرداخت.
۲. نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی طرف‌های متعاهد در چارچوب موافقتنامه‌های جداگانه همکاری خواهند کرد.
ماده ۵
۱. به منظور توسعه همکاری نظامی بین نهاد‌های ذیربط خود، طرف‌های متعاهد نسبت به تهیه و اجرای توافقات مرتبط در چارچوب کارگروه همکاری‌های نظامی اقدام خواهند نمود.
