یورونیوز نوشت: روایت آدم و حوا در کتب مقدس ادیان ابراهیمی آمده و بسیاری با آن آشنا هستند. بر اساس این روایت، آدم و حوا اولین مرد و زن روی زمین بودند. گفته میشود که آنها از خاک ساخته شدهاند و در بهشت یا باغ عدن زندگی میکردند. این دو شخصیت، نقش مرکزی در باورهایی دارند که همه انسانها از یک زوج اصلی به وجود آمدهاند.
اگرچه زیستشناسان و متخصصان ژنتیک چنین باوری را غیرواقعی ارزیابی میکنند، اما اکنون شواهدی در حال افزایش است که نشان میدهد دستکم بخشهایی از این روایت میتواند حقیقت داشته باشد.
در واقع ممکن است شگفتزده شوید اگر بدانید که دانشمندان واقعاً باور دارند همه انسانهای زنده امروز از یک زن مشترک منشأ گرفتهاند. این زن که به «حوا میتوکندریایی» (Mitochondrial Eve) مشهور است، جد مشترکی است که دیانای تمام انسانهای مدرن به او بازمیگردد. این جد مشترک به دلیل وجود دیانای میتوکندریایی، که فقط از مادران به فرزندان منتقل میشود، شناسایی شده است.
اما چرا همه انسانها از یک زن مشترک منشأ گرفتهاند؟ در پاسخ باید گفت با گذشت زمان بیشتر شجرههای ژنتیکی به دلایل مختلف از بین میروند. این بدان معناست که اگر به اندازه کافی به گذشته برگردیم، در نهایت به یک فرد میرسیم که دیانای او در تمام انسانهای زنده وجود دارد. این زن، اما اولین انسان روی زمین نبود بلکه فقط یکی از افراد جمعیت بزرگی بود که در آن زمان زندگی میکردند.
دانشمندان بر این باورند که حوا میتوکندریایی حدود ۲۰۰ هزار سال پیش در آفریقا زندگی کرده است. به طور مشابهی دانشمندان دریافتهاند که برای حوا، یک همتای مذکر به نام «آدم کروموزوم Y» نیز وجود دارد. این مرد، که نامش از همان آدم کتب مقدس ادیان ابراهیمی گرفته شده، جد تمامی مردان زنده امروز از طرف پدری است. بدین معنی که اگر تنها در امتداد خط پدری در شجره خانوادگی به گذشته برگردیم، این مرد در نقطهای قرار گرفته که تمامی خطوط به هم میرسند.
بر اساس تحقیقات این آدم ژنتیکی حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ هزار پیش زندگی کرده است. با این حال، هیچ دانشمندی باور ندارد که این دو نفر به اصطلاح «آدم و حوا» تنها زوج انسانی در آن زمان بودند یا حتی یکدیگر را ملاقات کرده باشند.
در حالی که بحث درباره آدم و حوا و اجداد ژنتیکی انسانهای امروزی همچنان ادامه دارد، باستانشناسان شواهد شگفتانگیزی یافتهاند که نشان میدهد بهشت توصیف شده در کتب مقدس ادیان ابراهیمی یا همان باغ عدن نه تنها یک مکان واقعی بوده، بلکه ممکن است زادگاه تمدن بشری باشد.
در روایات مقدس آدم و حوا در مکانی به نام باغ عدن زندگی میکنند که سرزمینی زیبا و پر از نعمت و فراوانی است. در این میان عهد عتیق توصیف نسبتاً دقیقی از محل قرارگیری این باغ افسانهای ارائه میدهد. در «کتاب پیدایش» ذکر شده که رودی از باغ عدن میگذرد و به چهار شاخه تقسیم میشود: جیحون، سیحون، دجله و فرات. از این رودها، دجله و فرات همچنان شناختهشده هستند و در عراق امروزی جریان دارند. با این حال، جیحون و سیحون بسیار مبهمتر هستند و محل دقیق آنها (در صورتی که هنوز وجود داشته باشند) ناشناخته است. این عدم قطعیت منجر به پیشنهادهای مختلفی در مورد محل واقعی باغ عدن شده است. مکانهایی مانند ایران و مغولستان به عنوان احتمالات مطرح شدهاند.
با این حال محتملترین نظریه این است که باغ عدن در منطقهای به نام بینالنهرین واقع شده است. این منطقه به طور گسترده به عنوان مکانی شناخته میشود که اولین گیاهان و حیوانات بین ۱۰ تا ۲۰ هزار سال پیش اهلی شدند، یعنی در دوران انقلاب نوسنگی. رسوبات غنی از مواد مغذی این دو رودخانه امکان کاشت و برداشت غلات برای اولین بار توسط انسانها را فراهم کرد. این تحول باعث شد که انسانها از زندگی شکارچی-گردآورنده به سمت کشاورزی حرکت کنند و اولین سکونتگاههای دائمی انسانی شکل بگیرد.
پروفسور اریک کلاین، باستانشناس در دانشگاه جورج واشنگتن، باره میگوید: «این منطقه ممکن است پس از اختراع آبیاری در هزاره چهارم پیش از میلاد، به نوعی بهشت کشاورزی برای ساکنان محلی تبدیل شده باشد».
همزمان باید گفت که برخی از قدیمیترین اسطورههای منطقه بینالنهرین شباهتهای چشمگیری با روایت خلقت در کتاب مقدس دارند. به طور خاص سومریان باستان، که به عنوان اولین تمدن انسانی شناخته میشوند، اسطورهای به نام «اِنوما اِلیش» را ثبت کردهاند که شباهت زیادی به روایت کتاب پیدایش عهد عتیق دارد. برخی از باستانشناسان معتقدند که بهترین توضیح برای این شباهت این است که اسطوره سومری انومه الیش طی سالها به اسرائیلیان منتقل شده و سر از تورات درآورده است. اگر این فرضیه درست باشد منطقی است که داستان کتاب مقدس درباره آدم و حوا، یک روایت قدیمی درباره منشاء تمدن بوده که در نزدیکی ایران امروزی رخ داده است.