طبق گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، سرانه پزشک عمومی در حال حاضر ۱۳ پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است. درحالیکه این رقم در کشورهای پیشرفته حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ پزشک است. وضعیت سرانه پزشک متخصص از این هم نگرانکنندهتر است. به طوری که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور تنها ۶۲ پزشک متخصص داریم. این آمار برای کشورهای اروپایی بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ پزشک و برای کشورهای منطقه ۱۴۳ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است.
همین تعداد پزشکانِ موجود نیز به درستی در کشور توزیع نشدهاند. به طوری که ۴۵ درصد از پزشکان متخصص در شهر تهران فعالند که فقط ۱۱ درصد جمعیت کشور را تشکیل میدهد؛ و در ۵۰ درصد مناطق کشور، سرانه پزشک کمتر از ۳۸ پزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. البته اعداد و ارقام متفاوت هستند، اما اصل کمبود پزشک را نمیتوان انکار کرد. کارشناسان یکی از دلائل اصلی کمبود پزشک و عدم تمایل دانشجویان پزشکی به اخذ تخصص را مهاجرت گسترده و محیط کاری بسیار ناخوشایند در سیستم درمانی کشور میدانند.
محمد علی شاهمرادی رزیدنت سال چهارم پزشکی داخلی و دبیر اسبق شورای صنفی دستیاری پزشکی در اینباره به آفتابنیوز گفت: اگر بخواهیم نگاهی میدانی و از نمای نزدیک به علل خودکشی رزیدنتهای پزشکی داشته باشیم، باید به چند علت اشاره نمود؛ اکثر رشتههای ماژور و داخلی پزشکی خود به صورت پیش فرض فشار کاری قابل توجهی به رزیدنتها وارد میکند، به صورت قانونی دانشجوی سال اول باید در ماه ۱۲ شیفت در بیمارستان داشته باشد، اگر هم کشیک باشد باید علاوه بر وظایف محوله از ساعت ۲ بعد از ظهر تا فردای آن روز به عنوان کشیک انجام وظیفه کند و در ادامه هم تا ظهر مجدداً باید در بیمارستان باشد، یعنی این فرد باید ۲۴ ساعت کامل بدون استراحت و بی وقفه بر سر کار حاضر شود.
یکی از عللی که توسط دانشجویان رشته پزشکی در شبکههای اجتماعی برای برخی موارد خودکشی رزیدنتها اعلام شده، رفتارهای غیر اخلاقی برخی چیف رزیدنتها است، شاهمرادی در اینباره گفت: در بیمارستانها لولینگ خاصی وجود دارد و برخی چیف رزیدنتها و رزیدنتها ارشد انتخاب شده، گاهاً رفتارهای بسیار غیرحرفهای از خود نشان میدهند، این افراد هم، چون به اصطلاح پشتشان به گروه گرم است و بعضاً گزارشهای خلاف واقع رد کنند و با وجود غیرقانونی بودن، برای رزیدنتها کشیک اضافه رد میکنند، بعضاً به رزیدنت که یک پزشک است گفتهاند که شما باید ۱۲ ساعت یا ۲۴ ساعت اینجا فیکس باشید و حق غذا خوردن و دستشویی رفتن هم ندارید، به برخی از این پزشکان امر میکنند که تو باید برای ما غذا بگیری یا کارهای شخصی من را انجام بده یا کارهای اینچنینی که به افسردگی و ویرانی روحیه پزشکان انجامیده است. در گفتوگو با چند رزیدنت که در لبه خودکشی قرار داشتند، تلاش کردیم تا ضمن منصرف کردن، آنها را ترغیب کنیم از مجاری قانونی استفاده کنند، هر چند این مجراهای قانونی نیز بسیار ناکارآمد هستند.
این فعال صنفی در ادامه افزود: بعضاً رزیدنتهای سال پایین هم فریادرسی ندارند، خصوصاً که برخی گروهها در بیمارستانها این قدرت را به چیف رزیدنتها میدهند، مثلاً شما حتماً آمارهای اخیر در مورد خودکشی رزیدنتهای گروه ارتوپدی دیدهاید، علاوه بر این، رزیدنتها مشکل مالی هم دارند و بعضاً به عنوان پزشک در بیمارستان با اضافه حقوقهای جدید ۱۷_۱۸ میلیون تومان میگیرند. این مشکلات مالی در کنار محیط کاری ناخوشایند و ظلمهای صنفی که به رزیدنتهای پزشکی میشود، به آمار خودکشیها دامن زده است. وزارت بهداشت هم معمولاً پس از رخ دادن خودکشیها در ظاهر ورود میکند و به صورت نوشداروی بعد از مرگ سهراب عمل میشود.