آفتاب: منوچهر متکی وزیر امور خارجه کشورمان دوشنبه شب در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با اشاره به دیدار چندی قبل دستگاه دیپلماسی کشور با رهبر معظم انقلاب و تاکید ایشان بر تبدیل چالش های بین المللی به فرصت تصریح کرد : بر این اساس دستگاه دیپلماسی در دولت نهم و دهم تلاش کرده است به سراغ تحولات برود قبل از اینکه تحولات به جمهوری اسلامی ایران یا کشورهایی مانند ما تحمیل شود.
وی خاطرنشان کرد: این رویکرد ما در پنج سال گذشته در حوزه سیاست خارجی بوده است البته در بخشهای محتوایی با ظرافتهایی عمل میشود اما در بخشهایی نمود بیشتری دارد به ویژه زمانی که نگاههای متفاوت در مقابل هم قرار گرفت.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه نشستهای بینالمللی یعنی فرصتهای بینالمللی برای بیان مواضع و مطالب افزود : امروز دو نگاه و موضع در عرصه بینالمللی در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند و افکار عمومی جهان در مصافی روشن و آشکار اما منطقی این دو نگاه را ملاحظه میکند.
متکی اضافه کرد: اینکه شبکههای غربی مانند CNN اعلام میکنند 80 درصد مخاطبانشان میگویند احمدینژاد را قبول ندارند اما حرف وی را میپذیرند یعنی غلبه مواضع حقطلبانه بر مواضع باطل.
وی با تاکید براینکه نشست تهران درباره خلع سلاح هستهای کاملا موفق بود بیان داشت: در حالی که برخی میخواستند ما را متهم کنند که درپی بمب اتمی هستیم در همین زمان با رویکردی درست و با برگزاری اجلاس خلع سلاح تهران، بیرقدار خلع سلاح اتمی در دنیا شدیم.
وزیر امور خارجه تاکید کرد : اجلاس تهران و حضور آقای احمدینژاد در اجلاس سازمان ملل همه معادلات غربیها را با نتایج عکس رو به رو کرد و این جز با حرکتهای سریع، به موقع و به سراغ حوادث رفتن ایجاد نمیشود. اما مهمتر مواضع به حق ایران است به طوری که جای خود را در دنیا باز میکند.
متکی با اشاره به پیشنهاد احمدینژاد در سازمان ملل برای اضافه کردن حرف d به ابتدای معاهده انپیتی گفت: این پیشنهاد یعنی قضاوت درباره عمر 40 ساله انپیتی، اشاره به خلاء جدی در این معاهده و مغفول نگه داشتن بخشی از این معاهده یعنی خلع سلاح اتمی.
وی درباره دستور کار وزارت امور خارجه برای عملی کردن پیشنهادهای احمدینژاد در اجلاس سازمان ملل افزود: اکنون بازنگری در این معاهده در نیویورک در حال بررسی است و به گفته رئیس گروه کشورهای عضو جنبش غیر متعهد، مواضع احمدینژاد دقیقاً مواضع جنبش غیر متعهدها و موجب تقویت این جنبش برای پیگیری بحث خلع سلاح است.
وزیر امور خارجه گفت: جنبش غیر متعهد موفق شده است کنوانسیونی برای خلع سلاح در معاهده انپیتی بگنجاند.
متکی تاکید کرد: مواضع غیر متعهدها انطباق بسیاری به پیشنهادهای رئیس جمهور کشورمان دارد.
رئیس دستگاه سیاست خارجی با بیان اینکه محورهای معاهده انپیتی، استفاده صلحآمیز، عدم اشاعه و خلع سلاح و حضور شکلی در انپیتی و بحث خروج کشورها از آن است گفت: طرح اجلاس واشنگتن این بود که امریکاییها بگویند اکنون درباره تروریسم هستهای نگرانی وجود دارد و بحث، بحث خلع سلاح نیست بلکه امنیت سلاحها و مواد هستهای است که این رویکرد بحث خلع سلاح را هدف قرار داده بود.
وزیر امور خارجه افزود: ایجاد فرهنگ ضرورت توجه به خلع سلاح هستهای در اجلاس خلع سلاح تهران با شعار انرژی هستهای برای همه و بمب هستهای برای هیچکس، مانند بمب در دنیا ترکید.
متکی گفت: در اجلاس نیویورک تمرکز آقای احمدینژاد بر خلع سلاح، نشان دادن کسانی که مانع خلع سلاح هستهای هستند و اشاره به تعداد سلاحهای اتمی آنها بود، مجبور شدند شفاف سازی کنند.
وی اضافه کرد: پس از سخنرانی شتابزده وزیر امور خارجه امریکا در سازمان ملل پس از سخنرانی احمدینژاد، امریکا نخستین بار اعلام کرد 5 هزار و 113 بمب اتمی دارد.
وزیر امور خارجه گفت: شرایط به گونهای عرصه را برای انها تنگ کرده است که ناگزیر شدند شفافسازی کنند.
متکی افزود: اکنون که این تعداد را اعلام کردهاند این سوال برای جامعه جهانی ایجاد شده است که آمریکا این همه بمب را که یک بمب آن هزاران نفر را در هیروشیما کشت و تنها کارامدی آن نابودی هر موجود زنده ای است می خواهد چه کار.
وی گفت: امروز، شعار جهان عاری از سلاحهای هستهای مطرح است.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: آنها نمیتوانند غیرمتعهدها را در سازمان ملل نادیده بگیرند و غیرمتعهدها نیز با جدیت اعلام کردهاند باید زمان مشخصی را برای انهدام سلاحهای هستهای در نظر گرفت.
متکی گفت: نگاهی که قدرت را منشاء حق بودن میداند باید به این دید تبدیل شود که حق باید منشاء قدرت باشد.
وی در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی ایران، خاورمیانه عاری از سلاحهای هستههای را خواستار شده است، این چه تاثیری در منطقه دارد؟ افزود: در سالهای اخیر یکی از حوزههای شکست آمریکاییها درمنطقه مسأله فلسطین و رژیم صهیونیستی بوده است.
متکی گفت: آنها گفتند اجلاسی درمنطقه برای عاری شدن آن از سلاحهای هستهای برگزار شود اما صهیونیستها گفتند نخست باید صلح، همکاری اقتصادی و عادی شدن روابط را با کشورهای منطقه مطرح کنیم سپس به مسأله سلاحهای هستهای بپردازیم.
وزیر امور خارجه افزود: جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این پیشنهاد اعلام کرد اگر غربیها منطقه عاری از سلاحهای هستهای را در قالب نشست نیویورک دنبال میکنند باید ابتدا آسیبشنایی کنند که مشکل چیست.
متکی تاکید کرد: مشکل بمبهای هستهای و زرادخانههای رژیم صهیونیستی است و این رژیم هیچ تعهدی به پادمانهای هستهای و نظارتهای بینالمللی ندارد.
وی گفت: کشورهای غیرمتعهد نیز میگویند نخست باید پذیرش پادمانهای انپیتی به رژیم صهیونیستی تحمیل شود سپس بحث عادیسازی روابط پیگیری شود.
متکی درباره ضیافت شام جمهوری اسلامی ایران برای اعضای شورای امنیت در سازمان ملل افزود: در فعالیتهای بینالمللی تبیین بحثها در موضوعهای مختلف را در دستور کار داریم و یکی از این بحثها، فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران است.
وزیر امور خارجه گفت: کسانی با اهداف خاص میخواستند این فعالیتها را متوقف کنند که نتوانستند و جوانان و دانشمندان ما حق مارا محقق کردند و امروز غنیسازی به صورت عملی در دنیا به رسمیت شناخته شده است.
وی اضافه کرد: ما روندی در فعالیت صلحآمیز هستهای داشتهایم که بر آن اساس اکنون میگوییم پرونده بسته شده است و براساس گزارشهای مختلف هیچ انحرافی نداشتهایم.
متکی گفت: ما علاقهمندیم فضایی را که ایجاد کردهاند تلطیف و اعتمادسازی شود زیرا هیچگاه از گفتگو، بیان مواضع به حق و منطق قوی ملت ایران پرهیز نکردهایم وهیچ فرصتی را برای بیان از دست ندادیم.
وزیرامورخارجه کشورمان درباره ادعای برخی مقامات غربی مبنی انزوای ایران افزود: در جلسه با اعضای شورای امنیت به جز دو کشور، بقیه حضور داشتند حتی سفیر آمریکا در تماس با نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل از وی خواست به دلیل حضورش در واشنگتن معاونش در جلسه حضور یابد.
متکی اضافه کرد: مباحثی که در آن جلسه 2 ساعته مطرح شد این بود که ما چگونه میتوانیم در فضای ایجاد شده اعتماد متقابل ایجاد کنیم.
وزیر امور خارجه گفت: من برای آنها توضیح دادم که تهیه و اجرای فرمول تبادل سوخت اراده برای اعتمادسازی متقابل را بهوجود میآورد و پذیرش آن از طرف شما این پیام را دارد که غنیسازی ایران را پذیرفتهاید.
وی افزود: همانگونه که سفرای شرکت کننده در این مراسم اعلام کردند هیچ بحثی در باره تحریم در آن نشست مطرح نشد.
متکی اضافه کرد: در نشست با اعضای شورای امنیت جمع بندی من این بود که فرصت برای شورای امنیت ایجاد شده است تا به کاروان اعتماد سازی متبلور در فرمول سوخت بپیوندد.
وی افزود: معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل پس از پایان جلسه و هنگام رفتن به من گفت آیا اجازه دارم نامه را که تعدادی از نمایندگان برای حل مسأله سه آمریکایی بازداشت شده در ایران نوشتهاند ارائه دهم.
متکی اضافه کرد: به وی گفتم گرفتن این نامه اشکالی ندارد اما شما بدانید موضوعی را که اشاره کردید باید زیرساختی و اساسی حل شود و یکسویه نیست.
وی افزود: به نماینده آمریکا در آن نشست گفتم این نمیشود که آمریکا راه خود را برود و ایرانیها را بدون ارتکاب به جرم دچار مشکل کند اما مسأله برای آمریکاییهایی که جرم مرتکب شدهاند و حداقل جرم آنها ورود غیر مجاز به خاک ایران است حل شود.
متکی درپاسخ به سوال مجری که پرسید برخی خبرگزاریها اعلام کردهاند نماینده آمریکا از شما خواست زمینه دیدار خانواده این آمریکاییها با آنها فراهم شود آیا این مطلب درست است گفت: وی چنین بحثی را مطرح نکرد.
وزیر امور خارجه افزود: مادران این سه نفر از مدتها پیش برای حضور در ایران و ملاقات با فرزندان خود در خواست کرده بودند و ما بر اساس مسائل انسانی تصمیم گرفتیم برای آنها ویزا صادر کنیم امادر دیداری که با دبیرکل سازمان ملل داشتم به وی گفتم ایرانیهای ربوده شده نیز خانواده دارند و آنها نیز نگران هستند، شما تلاش کنید تا بتوانند ویزا بگیرند.
متکی ادامه داد: دستور ارائه ویزا به مادران سه آمریکایی بازداشت شده به نمایندگی ایران در امریکا صادر شده و آنها میتوانند مراجعه کنند.
وزیر امورخارجه با بیان اینکه براساس دستور مسئولان عالی کشور موظف به پیگیری سرنوشت ایرانیان ربوده شده هستیم افزود: در بحث شهرام امیری دولتهای عربستان و آمریکا باید پاسخگو باشند.
متکی اضافه کرد: آمریکاییها از دوران جورج بوش حرکت ایضایی را برای دستیابی به اهداف پنهان خود آغاز کردهاند که نخستین آن فشار به برخی کشورها برای فرستادن برخی ایرانیان به آمریکا بود.
وی گفت: آمریکاییها مدعی بودند که این ایرانیها که برخی از آنها تاجر بودند قوانین دولت آمریکا را نقض کرده اند البته در چین ، تایلند و فرانسه موفق نشدند و پیگیریهای جدی ایران موجب شد تا افراد بازداشت شده در این کشورها تبرئه شوند.
وزیر امور خارجه افزود: نوع دوم حرکتهای ایضایی که از دوره بوش آغاز شد و در دوره اوباما نیز دیده شد آدم ربایی است که نمونه آن ربودن دیپلماتهای ایرانی در سلیمانیه عراق، ربودن علیرضا عسگری در ترکیه و شهرام امیری در عربستان است.
متکی گفت: به آمریکاییها منتقل کردیم که این روند را متوقف کنید و این حرکت، حرکت شکست خوردهای است.
وی افزود: به آنها گفتم این رفتار شما فرصتی است که به دنیا بگوییم آمریکا چه کار میکند.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: آمریکاییها آسیب شناسی کنند که چرا این جمله به صورت لطیفه میان مردم دنیا مطرح شده است که اگر در امریکا کودتا نمی شود به دلیل نبود سفارت آمریکا در آنجاست.
متکی با بیان اینکه آمریکا باید پاسخ دهد که 5 هزار کارمند سفارتش در یک کشور چه کار میکنند گفت: آنها همه عرفهای دیپلماتیک را به هم میریزند.
وی افزود: آمریکاییها در هیچ محکمهای نمیتوانند از مواضعی که بر ضد ما داشتهاند دفاع کنند.
وزیر امورخارجه در پاسخ به این سوال که آیا در سفر اخیرش به ترکیه طرح جدیدی برای تبادل سوخت مطرح شد گفت: طرح همان طرحی است که آبان سال گذشته محمد البرادعی بر اساس درخواست گروه وین مطرح کرد.
متکی با بیان اینکه پیشنهاد آنها کلی بود و قالبی را برای آن تنظیم کرده بودند افزود: ما اصل پیشنهاد را پذیرفتیم اما گفتیم درباره قالب آن بحث می کنیم اما آنها تصور کردند جمهوری اسلامی ایران در وضع سختی است و می خواستند قالبهای خاصی را برای تبادل سوخت به ما تحمیل کنند.
وزیر اموز خارجه کشورمان اضافه کرد: اصل مطلب دراین زمینه اراده سیاسی برای تبادل سوخت است و وقتی آنها پیشنهاد دادند توقع شان این بود که ما باید بپذیریم بنابراین هم پیشنهاد را که غیرقانونی بود تحمیل کردند و هم شکل و محل آن را دیکته میکردند.
وی گفت: ما اصل پیشنهاد را برای اعتماد سازی پذیرفتیم اما آنها گمان میکردند ما گریزی نداریم.
متکی افزود: وقتی به فرمول 20 درصد غنیسازی رسیدیم گفتند ایران بلوف میزند اما زمانی که رئیس جمهور در مراسم 22 بهمن اعلام کرد که این سوخت آماده شده است ، آنها پس از سه ماه مسکوت گذاشتن این بحث آمدند و برای تبادل سوخت اعلام آمادگی کردند.
وی اضافه کرد: اکنون چیزی که باید قطعی شود نشان دادن اراده سیاسی برای انجام تبادل است و ما به تضمین های لازم در مبادله سوخت توجه داریم.
متکی گفت: ترکیه، برزیل و ژاپن دراین زمینه تلاش کردند و جمهوری اسلامی ایران بااین سه کشور گفتگوهای مفصلی داشته است.
وی همچنین با اشاره به مذاکرات دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با مقامات چینی در این زمینه افزود: سفر من به ترکیه یا سفر وزیر امور خارجه ترکیه یا برزیل به ایران درباره یافتن سازوکاری است که این مبادله صورت گیرد و برای آن تضمین وجود داشته باشد.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ترکیه و برزیل مواضع ایران را پذیرفته اند و برای صحبت با طرف های دیگر احساس وظیفه کرده اند اضافه کرد: دغدغه غربیها این است که اورانیوم 3 و نیم درصد غنی شده به آنها برسد و دغدغه ما این است که سوخت 20 درصد را تحویل بگیریم.
وی گفت: البته جمهوری اسلامی ایران نظر خود را دارد و اگر این گام اعتماد ساز برای همه طرفهاست باید ملاحظات ایران نیز در نظر گرفته شود.
متکی با اشاره به اینکه دیپلماسی فشردهای در این زمینه در حال انجام است افزود: اگر در مذاکراتی که هفته آینده در تهران انجام میشود به فرمول خاصی برسیم امکان دارد بحث عملیاتی شود.
وزیر امور خارجه درباره اعلام آمادگی نماینده اتحادیه اروپا برای مذاکره با نماینده جمهوری اسلامی ایران گفت: ما همیشه از گفتگو ها استقبال میکنیم.
متکی با بیان اینکه زمانی که طرف مقابل برای گفتگو پیشنهاد میدهد شما میتوانید بپذیرید یا نه گفت: جمهوری اسلامی ایران برای گفتگو مشکلی ندارد اما مواضع، دستورالعملها و مسائلی که وجود دارد بسیار شفاف و منطقی و صمیمانه بیان میکنیم.
وی با اشاره به اینکه درباره انجام این مذاکرات میان نماینده اتحادیه اروپا و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی توافق شده و قرار است موضوعهای مختلفی در آن مطرح شود گفت: محل انجام این مذاکرات ترکیه است.
متکی درباره نشست گروه جی 15 در تهران تصریح کرد: 21 سال پیش مسئولان این کشورها با هدف ایجاد زمینه جدید در همکاریهای اقتصادی و تاثیرگذاری در معادلات جهانی این گروه را تشکیل دادند اما به مرور نتوانستند همگرایی و رویکرد عملیاتی در میان خود ایجاد کنند.
وی گفت: یکی از دلایل رکود این مجموعه تحولات پس از پایان جنگ سرد بود.
متکی با بیان اینکه حدود چهار سال پیش الجزایر موفق شد سران گروه جی 15 را در حاشیه نشست سران غیر متعهد دور هم جمع کند اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران اقداماتی را برای فعال کردن این گروه انجام داده است و پس از هفت یا هشت سال نشست این گروه در پایتخت یکی از کشورهای عضو برگزار می شود.
وزیر امور خارجه بااشاره به اینکه بیانیه ای در 50 موضوع برای این نشست به تایید کارشناسان کشورهای عضو گروه جی 15 رسیده است افزود: در صورت تصویب هر یک از این پیشنهادها در نشست سران که رئیس جمهوری اسلامی ایران آن را مطرح می کند نقشه راه جدیدی برای این گروه ایجاد خواهد شد.
متکی با بیان اینکه کمتر از سه سال دیگر بزرگترین اجلاس تاریخ ایران را یعنی اجلاس سران غیر متعهدهارا برگزار میکنیم گفت: ساخت مجتمع اجلاس های بینالمللی در شان کشورمان در دولت به تصویب رسیده است و وزارت مسکن و امور خارجه پیگیر ساخت آن هستند.