نخستين رييس سازمان انرژی هسته‌ای ايران:
پیشرفت ایران چشمگیر بوده است
آفتاب‌‌نیوز : 
دكتر اكبر اعتماد روز شنبه در جمع تعدادی از صنعتگران و بازرگانان ايرانی مقيم انگليس در لندن افزود: براساس پیش بينی‌های تامين انرژی در برنامه‌های توسعه در ايران، سهم برق توليدی از انرژی هسته‌ای در پايان يك دوره ۲۵ساله، معادل ۲۵درصد كل الكتريسيته كشور محاسبه شده بود.
وی اعتراض كشورهايی كه معتقدند ايران نيازی به انرژی سته‌ای ندارد را كاملا بی‌اساس خواند.
وی گفت: پیش از انقلاب، سرانه پيش بينی شده برای ظرفيت توليد برق يك كيلووات در نظر گرفته شد كه در نتيجه برای يك جمعيت ۷۰ ميليونی تقاضايی معادل هفتاد هزار مگاوات منظور شده بود.
توليد برق هسته‌ای زمانی صرفه اقتصادی دارد كه شمار نيروگاهها در كشور زياد باشد و در آن صورت مانند فرانسه كه ۸۰ درصد برق از نيروگاههای هسته‌ای تامين می‌شود، انرژی به قيمتی بسيار ارزان در اختيار همگان قرار می‌گيرد.
وی در ادامه افزود: باتوجه به اينكه براساس محاسبه‌های اوايل دهه ،۱۹۷۰ استفاده از انرژی هسته‌ای اجتناب ناپذير می‌نمود در سال ۱۹۷۴سازمان انرژی هسته‌ای ايران تاسيس شد.
از همان آغاز، من مسوول راه‌اندازی اين سازمان شدم كه به دليل نبود سابقه فعاليت هسته‌ای در ايران، اين سازمان نوپا با مشكلات فنی و پشتيبانی فراوان داخلی و خارجی روبرو بود.
مشكلات داخلی اندك اندك حل شدند اما مشكل خارجی كه رفتار كشورهای دارای فناوری هسته‌ای بود باقی ماند. در ابتدا كه كار راه‌اندازی شد رفتارها خوب بود ولی با نخستين آزمايش بمب هسته‌ای هندوستان در سال ،۱۹۷۴رفتارها تغيير كرد بويژه آمريكايی‌ها مرتب شرطهای جديدی را برای عرضه فناوری به ما مطرح می‌كردند.
اين رفتار آمريكا تا زماني كه من در سال 1987 از مقام خود استعفا كردم ادامه داشت و مرتب هم بدتر می شد و دقيقا به همين دليل هم توافقی با آمريكا حاصل نشد.
گفت وگوها با فرانسه و آلمان با مشكلات كمتری جلو رفت و آنها پيش شرط قائل نشدند ولی در هر حال با نزديك شدن به انقلاب اسلامی در ايران، اين توافقها هم به نتيجه نهايی نرسيد.
اعتماد، به تداركات وسيع برای تربيت نيروی فنی متخصص در امور هسته‌ای در اين سازمان اشاره كرد و گفت كه شخصا بخش آموزش و تحقيقات را مديريت می‌كرد و وضع بگونه‌ای بود كه در پايان دوره چهار ساله اول مسووليت من، بيش از دو هزار نفر در مقاطع مختلف از دكترا تا ليسانس مشغول به تحصيل و كسب دانش فنی هسته‌ای در داخل و خارج بودند.
وی افزود: بعد از انقلاب فرانسوی‌ها و آلمان‌ها قراردادهای خود را برای تامين سوخت و ساخت نيروگاه فسخ كردند و اين در حالی بود كه ايران در شركت فرانسوی يوروديف كه بنا بود سوخت هسته‌ای را تامين كند صاحب سهم بود كه لغو قراردادهای اروپاييان با ايران را در پی انقلاب اسلامی، اقدامی خلاف تعهدات آنها به ان.پی.تی بود.
در دوره جنگ هشت ساله با عراق، فعاليت‌هاي هسته‌اي در ايران متوقف ماند ولي پس از آن، تهران با جديت موضوع را پيگيري كرد و نسل دوم از متخصصان هسته‌اي را كه بعد از انقلاب به ايران بازگشته بودند، وارد ماجرا كرد.
نسل دوم به كارهايي دست زدند كه نمي‌توانم بفهمم چگونه جسارت كردند به آنها بپردازند. در هر حال اين نسل از متخصصان هسته‌اي، جواناني علاقه‌مند با انگيزه‌هاي قوي بودند و در دامنه وسيعي از بخش‌هاي مختلف فناوري هسته‌اي كار كردند كه من حتي در خواب هم نمي‌ديدم چنين كارهايي در ايران صورت گيرد.
نسل دوم، كارها را شروع كردند ولي اكنون نسل سوم دانش‌آموختگان وارد ماجرا شده‌اند و هدايت كارها را به دست دارند. اينها جواناني هستند كه در رشته‌هاي مهندسي و علوم در ايران در دانشگاههاي مختلف تحصيل كرده‌اند و بسيار خوب و با انگيزه هستند و من واقعا به آنها افتخار مي‌كنم.
در حاليكه در اينجا هستم مي‌بينم جواناني ۲۵تا ۴۰ساله كارهايي بسيار عالي انجام مي‌دهند و توانسته‌اند در طيف وسيعي از همه عرصه‌هاي هسته‌اي وارد شوند و موفقيت كسب كنند.
رييس سازمان انرژي اتمي در پيش از انقلاب اسلامي، دستيابي به فناوري ساخت تاسيسات "آب سنگين"، ساخت "راكتور آب سنگين" و ايجاد "فناوري كامل تبديلات شيمايي (چرخه‌سوخت) براي غني‌سازي اورانيوم" را از جمله همين موفقيت‌هاي متخصصان جوان ايراني برشمرد.
وي دستيابي دانشمندان ايراني به "فناوري غني‌سازي اورانيوم از طريق سانتريفوژها" را كاري بسيار مشكل توصيف كرد و اين موفقيت‌ها را "حيرت‌آور" خواند.
اعتماد در مورد تعهدات هسته‌اي ايران گفت: تهران پيمان منع گسترش سلاح‌هاي اتمي (ان.پي.تي) را درسال ۱۹۷۰امضا كرد.
وي در ادامه افزود: اين پيمان در واقع مصالحه قدرت‌هاي اتمي و غيراتمي است به اين صورت كه كشورهاي غيرهسته‌اي متعهد شده‌اند تلاشي براي توليد بمب هسته‌اي نكنند ولي كشورهاي داراي فناوري اتمي نيز موظف شده‌اند ضمن تلاش براي محو جنگ‌افزارهاي هسته‌اي، تسهيلات لازم را براي بهره‌برداري صلح‌آميز اتمي در اختيار كشورهاي غيرهسته‌اي قرار دهند.
پيمان ان.پي.تي تصريح دارد كه نبايد هيچ مانعي در برابر دستيابي امضاكنندگان پيمان به فناوري صلح‌آميز هسته‌اي ايجاد شود. وظيفه آژانس نظارت بر اجراي درست مفاد پيمان توسط اعضاست و براي اين منظور قرارداد پادمانها طراحي شده و ايران نيز آن را امضا كرده است.
اما كشورهاي داراي فناوري هسته‌اي پس از انقلاب به‌تعهداتي كه براساس پيمان در برابر ايران داشتند عمل نكردند و بخشي از تعهدات تهران نيز مبني بر شفافيت فعاليت‌هاي هسته‌اي صلح‌آميز مسكوت ماند.
از زمان آشكار شدن فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران در دو سال پيش و پذيرش اين مطلب از سوي ايران و سپس همكاري‌هاي بعدي تهران با آژانس، مذاكراتي بين ايران و سه كشور انگليس، فرانسه و آلمان آغاز شد كه از همان آغاز معلوم بود اين مذاكرات به نتيجه نخواهد رسيد.
اروپاييها عنوان كرده‌اند در مقابل توقف كامل برنامه‌هاي توليد سوخت هسته‌اي حاضرند با ايران همكاري‌هاي فني و اقتصادي داشته باشند حال آنكه ايران بارها تكرار كرده هرگز حاضر نيست از اين حق خود دست بردارد.
چنين مي‌نمايد حوصله ايرانيها از اتلاف وقت اروپاييها بسر آمده زيرا متوقف نگاهداشتن اينگونه پروژه‌ها با توجه به درگير بودن كادر وسيعي از نيروهاي فني، كاري بسيار دشوار است.
من نمي‌دانم اصلا چگونه مي‌توان به متخصصاني كه مدتي است كار را رها كرده‌اند گفت منتظر باشيد؟ زيرا آنها مي‌پرسند چون چند كشور اروپايي مايل به اين كار نيستند، ما بايد دست از كار بكشيم؟ اگر من جاي آن افراد بودم مي‌گفتم حاضر نيستم اين كار را بكنم.
ايران ديگر در موقعيتي نيست كه بتواند نسل جديد را كه در صدد ساختن كشور است از داشتن فناوري غني‌سازي اورانيوم محروم كند. از سوي ديگر غرب هم مايل نيست ايران اين فناوري را در اختيار داشته باشد زيرا مي‌گويند ايران مي‌تواند سريعا از آن براي توليد بمب هسته‌اي استفاده كند و تعادل جديدي از قوا در خاورميانه به وجود آورد.
اعتماد همچنين در بخش پرسش و پاسخ درباره نحوه دستيابي اسراييل، پاكستان و هندوستان به بمب‌هاي هسته‌اي گفت: اين هم از موارد عجيب است كه اگر كشوري عضو ان.پي.تي نباشد كسي به دستيابي او به بمب هسته‌اي كاري ندارد ولي اگر امضاكننده آن باشد تحت فشار قرار مي‌گيرد.
وي دليل اصلي عدم تفاهم ايران با آمريكا را، خواسته‌هاي نامعقول طرف آمريكايي اعلام كرد و گفت: آنها همكاري با تهران را به‌رها كردن حق توليد سوخت هسته‌اي مشروط كرده بودند و ايران به پذيرش اين خواسته به‌عنوان نقض حاكميت كشور و حقوق خويش نگاه مي‌كند و به آن رضايت نمي‌دهد.
اعتماد در پايان، يكي ديگر از تخلف‌هاي غربي‌ها از مفاد پيمان ان.پي.تي را، تاكيد بر بازگرداني ضايعات سوخت هسته‌اي بوشهر به روسيه برشمرد و گفت: در پيمان چنين چيزي پيش‌بيني نشده است و اگر آنها مايلند هيچ ردي از سوخت هسته‌اي در ايران باقي نماند خودشان بايد هزينه بازگرداندن ضايعات را كه فرايندي بسيار گرانقيمت است، بپردازند.
سخنان اعتماد در جمع اين گروه از ايرانيان مقيم لندن كه بطور عمده از ايرانيان موفق در فعاليت‌هاي اقتصادي هستند با استقبال روبرو شد و اغلب آنان پس از اين سخنراني در گفت وگوهاي خصوصي با خبرنگار ايرنا از علاقه خود به پيشرفت صنايع هسته‌اي در ايران سخن گفتند و آن را نشانه مباهات ملي قلمداد كردند.
دكتر اكبر اعتماد روز شنبه در جمع تعدادی از صنعتگران و بازرگانان ايرانی مقيم انگليس در لندن افزود: براساس پیش بينی‌های تامين انرژی در برنامه‌های توسعه در ايران، سهم برق توليدی از انرژی هسته‌ای در پايان يك دوره ۲۵ساله، معادل ۲۵درصد كل الكتريسيته كشور محاسبه شده بود. وی اعتراض كشورهايی كه معتقدند ايران نيازی به انرژی سته‌ای ندارد را كاملا بی‌اساس خواند.
وی گفت: پیش از انقلاب، سرانه پيش بينی شده برای ظرفيت توليد برق يك كيلووات در نظر گرفته شد كه در نتيجه برای يك جمعيت ۷۰ ميليونی تقاضايی معادل هفتاد هزار مگاوات منظور شده بود.
توليد برق هسته‌ای زمانی صرفه اقتصادی دارد كه شمار نيروگاهها در كشور زياد باشد و در آن صورت مانند فرانسه كه ۸۰ درصد برق از نيروگاههای هسته‌ای تامين می‌شود، انرژی به قيمتی بسيار ارزان در اختيار همگان قرار می‌گيرد.
وی در ادامه افزود: باتوجه به اينكه براساس محاسبه‌های اوايل دهه ،۱۹۷۰ استفاده از انرژی هسته‌ای اجتناب ناپذير می‌نمود در سال ۱۹۷۴سازمان انرژی هسته‌ای ايران تاسيس شد.
از همان آغاز، من مسوول راه‌اندازی اين سازمان شدم كه به دليل نبود سابقه فعاليت هسته‌ای در ايران، اين سازمان نوپا با مشكلات فنی و پشتيبانی فراوان داخلی و خارجی روبرو بود.
مشكلات داخلی اندك اندك حل شدند اما مشكل خارجی كه رفتار كشورهای دارای فناوری هسته‌ای بود باقی ماند. در ابتدا كه كار راه‌اندازی شد رفتارها خوب بود ولی با نخستين آزمايش بمب هسته‌ای هندوستان در سال ،۱۹۷۴رفتارها تغيير كرد بويژه آمريكايی‌ها مرتب شرطهای جديدی را برای عرضه فناوری به ما مطرح می‌كردند.
اين رفتار آمريكا تا زماني كه من در سال 1987 از مقام خود استعفا كردم ادامه داشت و مرتب هم بدتر می شد و دقيقا به همين دليل هم توافقی با آمريكا حاصل نشد.
گفت وگوها با فرانسه و آلمان با مشكلات كمتری جلو رفت و آنها پيش شرط قائل نشدند ولی در هر حال با نزديك شدن به انقلاب اسلامی در ايران، اين توافقها هم به نتيجه نهايی نرسيد.
اعتماد، به تداركات وسيع برای تربيت نيروی فنی متخصص در امور هسته‌ای در اين سازمان اشاره كرد و گفت كه شخصا بخش آموزش و تحقيقات را مديريت می‌كرد و وضع بگونه‌ای بود كه در پايان دوره چهار ساله اول مسووليت من، بيش از دو هزار نفر در مقاطع مختلف از دكترا تا ليسانس مشغول به تحصيل و كسب دانش فنی هسته‌ای در داخل و خارج بودند.
وی افزود: بعد از انقلاب فرانسوی‌ها و آلمان‌ها قراردادهای خود را برای تامين سوخت و ساخت نيروگاه فسخ كردند و اين در حالی بود كه ايران در شركت فرانسوی يوروديف كه بنا بود سوخت هسته‌ای را تامين كند صاحب سهم بود كه لغو قراردادهای اروپاييان با ايران را در پی انقلاب اسلامی، اقدامی خلاف تعهدات آنها به ان.پی.تی بود.
در دوره جنگ هشت ساله با عراق، فعاليت‌هاي هسته‌اي در ايران متوقف ماند ولي پس از آن، تهران با جديت موضوع را پيگيري كرد و نسل دوم از متخصصان هسته‌اي را كه بعد از انقلاب به ايران بازگشته بودند، وارد ماجرا كرد.
نسل دوم به كارهايي دست زدند كه نمي‌توانم بفهمم چگونه جسارت كردند به آنها بپردازند. در هر حال اين نسل از متخصصان هسته‌اي، جواناني علاقه‌مند با انگيزه‌هاي قوي بودند و در دامنه وسيعي از بخش‌هاي مختلف فناوري هسته‌اي كار كردند كه من حتي در خواب هم نمي‌ديدم چنين كارهايي در ايران صورت گيرد.
نسل دوم، كارها را شروع كردند ولي اكنون نسل سوم دانش‌آموختگان وارد ماجرا شده‌اند و هدايت كارها را به دست دارند. اينها جواناني هستند كه در رشته‌هاي مهندسي و علوم در ايران در دانشگاههاي مختلف تحصيل كرده‌اند و بسيار خوب و با انگيزه هستند و من واقعا به آنها افتخار مي‌كنم.
در حاليكه در اينجا هستم مي‌بينم جواناني ۲۵تا ۴۰ساله كارهايي بسيار عالي انجام مي‌دهند و توانسته‌اند در طيف وسيعي از همه عرصه‌هاي هسته‌اي وارد شوند و موفقيت كسب كنند.
رييس سازمان انرژي اتمي در پيش از انقلاب اسلامي، دستيابي به فناوري ساخت تاسيسات "آب سنگين"، ساخت "راكتور آب سنگين" و ايجاد "فناوري كامل تبديلات شيمايي (چرخه‌سوخت) براي غني‌سازي اورانيوم" را از جمله همين موفقيت‌هاي متخصصان جوان ايراني برشمرد.
وي دستيابي دانشمندان ايراني به "فناوري غني‌سازي اورانيوم از طريق سانتريفوژها" را كاري بسيار مشكل توصيف كرد و اين موفقيت‌ها را "حيرت‌آور" خواند.
اعتماد در مورد تعهدات هسته‌اي ايران گفت: تهران پيمان منع گسترش سلاح‌هاي اتمي (ان.پي.تي) را درسال ۱۹۷۰امضا كرد.
وي در ادامه افزود: اين پيمان در واقع مصالحه قدرت‌هاي اتمي و غيراتمي است به اين صورت كه كشورهاي غيرهسته‌اي متعهد شده‌اند تلاشي براي توليد بمب هسته‌اي نكنند ولي كشورهاي داراي فناوري اتمي نيز موظف شده‌اند ضمن تلاش براي محو جنگ‌افزارهاي هسته‌اي، تسهيلات لازم را براي بهره‌برداري صلح‌آميز اتمي در اختيار كشورهاي غيرهسته‌اي قرار دهند.
پيمان ان.پي.تي تصريح دارد كه نبايد هيچ مانعي در برابر دستيابي امضاكنندگان پيمان به فناوري صلح‌آميز هسته‌اي ايجاد شود. وظيفه آژانس نظارت بر اجراي درست مفاد پيمان توسط اعضاست و براي اين منظور قرارداد پادمانها طراحي شده و ايران نيز آن را امضا كرده است.
اما كشورهاي داراي فناوري هسته‌اي پس از انقلاب به‌تعهداتي كه براساس پيمان در برابر ايران داشتند عمل نكردند و بخشي از تعهدات تهران نيز مبني بر شفافيت فعاليت‌هاي هسته‌اي صلح‌آميز مسكوت ماند.
از زمان آشكار شدن فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران در دو سال پيش و پذيرش اين مطلب از سوي ايران و سپس همكاري‌هاي بعدي تهران با آژانس، مذاكراتي بين ايران و سه كشور انگليس، فرانسه و آلمان آغاز شد كه از همان آغاز معلوم بود اين مذاكرات به نتيجه نخواهد رسيد.
اروپاييها عنوان كرده‌اند در مقابل توقف كامل برنامه‌هاي توليد سوخت هسته‌اي حاضرند با ايران همكاري‌هاي فني و اقتصادي داشته باشند حال آنكه ايران بارها تكرار كرده هرگز حاضر نيست از اين حق خود دست بردارد.
چنين مي‌نمايد حوصله ايرانيها از اتلاف وقت اروپاييها بسر آمده زيرا متوقف نگاهداشتن اينگونه پروژه‌ها با توجه به درگير بودن كادر وسيعي از نيروهاي فني، كاري بسيار دشوار است.
من نمي‌دانم اصلا چگونه مي‌توان به متخصصاني كه مدتي است كار را رها كرده‌اند گفت منتظر باشيد؟ زيرا آنها مي‌پرسند چون چند كشور اروپايي مايل به اين كار نيستند، ما بايد دست از كار بكشيم؟ اگر من جاي آن افراد بودم مي‌گفتم حاضر نيستم اين كار را بكنم.
ايران ديگر در موقعيتي نيست كه بتواند نسل جديد را كه در صدد ساختن كشور است از داشتن فناوري غني‌سازي اورانيوم محروم كند. از سوي ديگر غرب هم مايل نيست ايران اين فناوري را در اختيار داشته باشد زيرا مي‌گويند ايران مي‌تواند سريعا از آن براي توليد بمب هسته‌اي استفاده كند و تعادل جديدي از قوا در خاورميانه به وجود آورد.
اعتماد همچنين در بخش پرسش و پاسخ درباره نحوه دستيابي اسراييل، پاكستان و هندوستان به بمب‌هاي هسته‌اي گفت: اين هم از موارد عجيب است كه اگر كشوري عضو ان.پي.تي نباشد كسي به دستيابي او به بمب هسته‌اي كاري ندارد ولي اگر امضاكننده آن باشد تحت فشار قرار مي‌گيرد.
وي دليل اصلي عدم تفاهم ايران با آمريكا را، خواسته‌هاي نامعقول طرف آمريكايي اعلام كرد و گفت: آنها همكاري با تهران را به‌رها كردن حق توليد سوخت هسته‌اي مشروط كرده بودند و ايران به پذيرش اين خواسته به‌عنوان نقض حاكميت كشور و حقوق خويش نگاه مي‌كند و به آن رضايت نمي‌دهد.
اعتماد در پايان، يكي ديگر از تخلف‌هاي غربي‌ها از مفاد پيمان ان.پي.تي را، تاكيد بر بازگرداني ضايعات سوخت هسته‌اي بوشهر به روسيه برشمرد و گفت: در پيمان چنين چيزي پيش‌بيني نشده است و اگر آنها مايلند هيچ ردي از سوخت هسته‌اي در ايران باقي نماند خودشان بايد هزينه بازگرداندن ضايعات را كه فرايندي بسيار گرانقيمت است، بپردازند.
سخنان اعتماد در جمع اين گروه از ايرانيان مقيم لندن كه بطور عمده از ايرانيان موفق در فعاليت‌هاي اقتصادي هستند با استقبال روبرو شد و اغلب آنان پس از اين سخنراني در گفت وگوهاي خصوصي با خبرنگار ايرنا از علاقه خود به پيشرفت صنايع هسته‌اي در ايران سخن گفتند و آن را نشانه مباهات ملي قلمداد كردند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید