انگلیس آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه را تحریم کرد
وزارت امور خارجه انگلیس روز پنجشنبه در بیانیهای اعلام کرد که آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه هدف تحریمهای جدید لندن قرار گرفته و همزمان ۱۱ فرد مرتبط با آن، از جمله تعدادی افسر فعال در حوزه سایبری، بهاتهام نقش داشتن در آنچه «فعالیتهای خصمانه دولت روسیه» و پرونده مسمومیت اسکریپال خوانده شده، تحریم شدهاند. این اقدام بر پایه نتایج گزارش نهایی تحقیقات دولتی درباره مرگ اسکریپال در سالزبری و با این ادعا صورت میگیرد که رئیسجمهوری روسیه شخصاً عملیات را تأیید کرده است.
در این بیانیه ادعا شده است که آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه ابزار اجرای «دستورات پوتین» برای بیثبات کردن اوکراین و «ایجاد هرجومرج در اروپا» است و مأموران این سرویس، فعالیتهای ترکیبی (هیبریدی) از جمله حملات سایبری و عملیات اطلاعاتی را علیه انگلیس و متحدان آن پیش میبرند. به گفته لندن، تحریم امروز شامل خود این نهاد و ۸ افسر سایبری وابسته به آن میشود که ادعا شده در حملات سایبری و بدافزارهای مورد استفاده علیه اسکریپال و همچنین در عملیاتهای بعدی در اروپا نقش داشتهاند.
در بخش دیگری از این بیانیه، سه افسر دیگر آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه نیز به اتهام سازماندهی فعالیتهای خصمانه در اوکراین و اروپا، از جمله طراحی آنچه لندن طرح حمله تروریستی به فروشگاههای زنجیرهای اوکراینی مینامد، هدف تحریم قرار گرفتهاند. وزارت خارجه انگلیس این اقدامات را بخشی از تلاش برای مختل کردن شبکههای جاسوسی روسیه و مقابله با آنچه تهدید بلندمدت روسیه توصیف کرده، معرفی میکند.
بر اساس این بیانیه، سفیر روسیه در لندن برای ارائه توضیح درباره یافتههای تحقیقات دولتی و همچنین آنچه کارزار مستمر فعالیتهای خصمانه روسیه علیه انگلیس و ناتو خوانده شده، به وزارت امور خارجه احضار شده است. لندن در این چارچوب بار دیگر مدعی شده که استفاده از عامل عصبی نظامی در خاک انگلیس به مرگ یک شهروند این کشور منجر شده و روسیه باید به این موضوع پاسخ دهد.
کییر استارمر نخستوزیر انگلیس در واکنش به انتشار گزارش تحقیقات دولتی و اعلام تحریمهای جدید، در اظهاراتی تند، پرونده مسمومیت سالزبری را «یادآور بیاعتنایی کرملین به جان شهروندان عادی» توصیف کرد و مدعی شد که این اتفاقات «نماد تجاوزگری بیملاحظه روسیه» است. او با تکرار ادعاهای گذشته، گفت لندن در چارچوب دفاع از امنیت اروپا به فشار اقتصادی بر روسیه و تقویت موضع اوکراین در مذاکرات ادامه خواهد داد.
ایوت کوپر وزیر امور خارجه انگلیس نیز مدعی شد تصمیمات رئیسجمهوری روسیه و آژانس اطلاعاتی ارتش این کشور جان شهروندان انگلیسی را به خطر انداخته است. او آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه را «تهدیدی فعال علیه شهروندان، امنیت انگلیس» خواند و گفت لندن با «افشای عاملان اعمال شرورانه برای مسکو و تشدید فشار بر فعالیتهای ترکیبی روسیه» مقابله با این تهدید را افزایش میدهد.
همچنین شعبانه محمود وزیر کشور انگلیس با تکرار ادعاهای مشابه، استفاده از عامل اعصاب در ماجرای سالزبری را «حمله به کشور و ارزشهای آن» خواند و ادعا کرد که پرونده اسکریپال نشان میدهد روسیه «هیچ اعتنایی به جان انسانها و حقوق بینالملل» ندارد.
در متن بیانیه وزارت خارجه انگلیس، فعالیتهای منسوب به آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه در قالب آنچه لندن «تهدیدات ترکیبی» خوانده، تشریح شده و از حملات سایبری، انتشار اطلاعات گمراهکننده، خرابکاری و مداخله سیاسی بهعنوان مصادیق این نوع اقدامات نام برده شده است. دولت انگلیس ادعا میکند تحریمهای تازه بخشی از تلاش هماهنگ با متحدان ناتو برای خنثیسازی فعالیتهای مخرب روسیه است.
همزمان با انتشار این بیانیه، رسانههای انگلیسی متن ۱۷۰ و چند صفحهای گزارش نهایی تحقیقات درباره حادثه سالزبری را پوشش دادند. بر اساس این گزارش ادعایی، سه افسر آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه با اسامی مستعار «الکساندر پتروف»، «رسلان بوشیروف» و «سرگئی فدوتوف» در عملیات علیه سرگئی اسکریپال در مارس ۲۰۱۸ نقش داشته و بنا به دستور مقامهای عالیرتبه روس عمل کردهاند. در این گزارش ادعا شده است که رئیسجمهوری روسیه «مسئولیت اخلاقی» این حادثه را بر عهده دارد.
در بخش دیگری از گزارش، نویسنده نتیجهگیری میکند که بهادعای او، عملیات علیه اسکریپال صرفاً به قصد انتقام انجام نشده، بلکه پیامی عمومی برای مخاطبان داخلی و خارجی بوده تا نشان دهد مسکو در پیگیری منافع خود قاطعانه عمل میکند. گزارش همچنین نحوه انتقال عامل عصبی نوویچوک در پوشش شیشه عطر و دور انداختن آن در فضای عمومی را اقدامی فوقالعاده بیپروا توصیف کرده که میتوانسته جان شمار زیادی از شهروندان عادی را به خطر اندازد.
پرونده اسکریپال از مارس ۲۰۱۸، زمانی که سرگئی اسکریپال افسر پیشین آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه که پس از مبادله جاسوسان در سال ۲۰۱۰ به انگلیس منتقل شده بود، بههمراه دخترش یولیا در شهر سالزبری در جنوب انگلیس دچار مسمومیت شدید شد، یکی از محورهای اصلی تنش میان لندن و مسکو بوده است. طبق روایت رسمی دولت انگلیس، عامل عصبی نوویچوک روی دستگیره درِ خانه اسکریپال پاشیده شده بود و این حادثه به بستری شدن او، دخترش و یک افسر پلیس منجر شد. در ماههای بعد، دان استرجس، شهروند ۴۴ ساله انگلیسی، پس از استفاده از شیشه عطری که گفته میشود همان ظرف حاوی نوویچوک بود، جان خود را از دست داد و همسر او «چارلی رولی» نیز بهشدت مسموم شد.
در مقابل، دولت و سفارت روسیه در لندن بارها هرگونه نقش در این ماجرا را قویاً رد کرده و پرونده سالزبری را صحنهسازی سیاسی برای توجیه فشارهای دیپلماتیک و تحریمهای غرب علیه روسیه توصیف کردهاند. با این حال پرونده اسکریپال به اخراج گروهی از دیپلماتهای روس از انگلیس و برخی کشورهای اروپایی، تحریمهای هدفمند و تشدید جنگ لفظی میان دو طرف انجامید.
اکنون تحریم آژانس اطلاعاتی ارتش روسیه و نسبت دادن مستقیم مسئولیت به رئیسجمهوری روسیه، لایه جدیدی از فشار سیاسی و حقوقی را به این پرونده میافزاید و نشان میدهد که لندن قصد دارد از گزارش تازه تحقیقات، به عنوان اهرمی دیگر در چارچوب کارزار گستردهتر تحریمها و فشارها علیه مسکو، به ویژه در سایه جنگ اوکراین، استفاده کند که میتواند به تداوم فضای رویارویی و بیاعتمادی در روابط دو کشور دامن بزند.
